Mãng Cổ Tế
Bản mẫu:東亞女性歷史人物 Mãng Cổ Tế (chữ Hán: 莽古濟, 1590 - 1635), Cách cách Hậu Kim, là Hoàng tam nữ của Nỗ Nhĩ Cáp Xích.
| Mãng Cổ Tế 莽古濟 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Hoàng nữ nhà Thanh | |||||
| Thông tin chung | |||||
| Sinh | 1590 | ||||
| Mất | 1635 | ||||
| Phu quân | Ngô Nhĩ Cổ Đại Tắc Nặc Mộc Đỗ Lăng | ||||
| Hậu duệ |
| ||||
| |||||
| Hoàng tộc | Ái Tân Giác La | ||||
| Thân phụ | Thanh Thái Tổ Nỗ Nhĩ Cáp Xích | ||||
| Thân mẫu | Thanh Thái Tổ Kế phi | ||||
-1635
Cuộc sống
Mãng Cổ Tế sinh năm Minh Vạn Lịch thứ 18 (1590), trong gia tộc Ái Tân Giác La. Mẹ là Cổn Đại, thuộc Phú Sát thị, là Kế Phúc Tấn của Nỗ Nhĩ Cáp Xích.
Năm Minh Vạn Lịch thứ 20 (1601), bà gả cho Cáp Đạt Bối lặc Ngô Nhĩ Cổ Đại, vì vậy mà được xưng Cáp Đạt Công chúa (哈达公主), hay Cáp Đạt Cách cách (哈达格格).
Cuối những năm Thiên Mệnh, Ngô Nhĩ Cổ Đại qua đời.
Năm Thiên Thông nguyên niên (1627), Mãng Cổ Tế tái giá với Ngao Hán Bối lặc Tắc Nặc Mộc Đỗ Lăng (索诺木杜棱), thuộc Bát Nhĩ Tế Cát Đặt thị. Năm thứ 3 thành hôn, vẫn tiếp tục được gọi là Cáp Đạt Cách cách.
Năm Thiên Thông thứ 9 (1635), tháng 9, vì kiêu căng, bạo ngược mà bà bị tước bỏ danh vị Cách cách. Tháng 12 năm đó, Mãng Cổ Tế bị chính gia nô của mình là Lãnh Tăng Cơ (冷僧机) tố cáo bà cùng Bối lặc Đức Cách Loại, Mãng Cổ Nhĩ Thái ý đồ mưu đoạt Hãn vị. Hoàng Thái Cực đại nộ, Mãng Cổ Tế bị xử tử, Truân Bố Lộc (屯布祿), Ái Ba Lễ (愛巴禮) và gia đình đều bị phán phanh thây. Con trai của Mãng Cổ Nhĩ Thái là Ngạch Tất Luân (额必伦) và anh trai cùng mẹ khác cho của Mãng Cổ Tế là Ngang A Lạp (昂阿喇) biết rõ sự tình mà không chịu báo cáo, đều xử tử. Ngạch phò Tắc Nặc Mộc Đỗ Lăng bị liên lụy mà tước đi vị hiệu.
Trưởng nữ của bà là A Mộc Sa Lễ được gả làm Kế Phúc tấn của Nhạc Thác, thứ nữ được gả cho Hào Cách làm Đích Phúc tấn. Sau khi âm mưu tạo phản bị tố cáo, Hào Cách đã giết chết Đích Phúc tấn, Nhạc Thác cũng muốn theo nhưng bị ngăn cản.