Wikipedia

Augusto Pinochet

chính trị gia và nhà độc tài Chile

Augusto José Ramón Pinochet Ugarte (tiếng Tây Ban Nha: [auˈɣusto pinoˈ(t)ʃe, -ˈ(t)ʃet];[1] 25 tháng 11 năm 1915 - 10 tháng 12 năm 2006) là một Tướng, chính trị gia và nhà độc tài Chile từ năm 1973 đến 1990, từng giữ chức Tổng tư lệnh quân đội Chile cho đến năm 1998 và cũng là Tổng thống của Chính phủ Junta của Chile từ năm 1973 đến 1981.[2][3][4]

Augusto Pinochet
Bức chân dung chính thức của Augusto Pinochet, k. 1974.
Thượng Nghị sĩ suốt đời
Nhiệm kỳ
11 tháng 3 năm 1998 – 4 tháng 7 năm 2002
Tổng thống thứ 29 của Chile
Nhiệm kỳ
17 tháng 12 năm 1974 – 11 tháng 3 năm 1990
Tiền nhiệmSalvador Allende
Kế nhiệmPatricio Aylwin
Nhiệm kỳ
11 tháng 9 năm 1973 – 11 tháng 3 năm 1981
Tiền nhiệmChức vụ được thành lập
Kế nhiệmJosé Toribio Merino
Nhiệm kỳ
23 tháng 8 năm 1973 – 11 tháng 3 năm 1998
Tiền nhiệmCarlos Prats
Kế nhiệmRicardo Izurieta
Thông tin cá nhân
Sinh
Augusto José Ramón Pinochet Ugarte

25 tháng 11 năm 1915
Valparaíso, Chile
Mất10 tháng 12 năm 2006 (91 tuổi)
Santiago, Chile
Phối ngẫu
Lucía Hiriart (cưới 1943)
Con cái5, bao gồm Inés Lucía Pinochet
Alma materHọc viện Chiến tranh Chile
Nghề nghiệp
  • Sĩ quan quân đội
  • Tổng thống
Chuyên nghiệpQuân đội
Chữ ký
Phục vụ trong quân đội
Thuộc Chile
Phục vụCoat of arms of Chile Lục quân Chile
Năm tại ngũ1931–1998
Cấp bậcInsignia of a Captain General of the Chilean Army Đại tướng
Đơn vị
  • Trung đoàn "Chacabuco"
  • Trung đoàn "Maipo"
  • Trung đoàn "Carampangue"
  • Trung đoàn "Rancagua"
  • Sư đoàn Lục quân 1
Chỉ huy
  • Trung đoàn "Esmeralda"
  • Sư đoàn Lục quân 2
  • Sư đoàn Lục quân 6
  • Quân đồn trú Santiago
  • Lục quân Chile
Tham chiếnĐảo chính Chile 1973
Armed resistance in Chile (1973–1990)

Pinochet nắm quyền lực ở Chile sau cuộc đảo chính do Hoa Kỳ hậu thuẫn vào ngày 11 tháng 9 năm 1973 đã lật đổ chính quyền xã hội được bầu cử dân chủ Unidad Chính phủ phổ biến của Tổng thống Salvador Allende và chấm dứt sự cai trị dân sự. Một số học giả - bao gồm Peter Winn, Peter Kornbluh và Tim Weiner - đã tuyên bố rằng sự hỗ trợ của Hoa Kỳ rất quan trọng đối với cuộc đảo chính và củng cố quyền lực sau đó.[5][6][7] Pinochet đã được Allende thăng chức lên làm Tổng tư lệnh quân đội vào ngày 23 tháng 8 năm 1973, sau đó trở thành Tổng tham mưu trưởng của nó từ đầu năm 1972.[8] Vào tháng 12 năm 1974, chính quyền quân sự cầm quyền đã bổ nhiệm người đứng đầu tối cao của quốc gia Pinochet bằng sắc lệnh chung, mặc dù không có sự hỗ trợ của một trong những người xúi giục đảo chính, Tướng Không quân Gustavo Leigh.[9] Sau khi lên nắm quyền, Pinochet đã đàn áp những người cánh tả, xã hội chủ nghĩa và các nhà phê bình chính trị, dẫn đến việc xử tử từ 1.200 đến 3.200 người,[10] bắt giam 80.000 người và tra tấn hàng chục ngàn người.[11][12][13] Theo chính phủ Chile, số vụ hành quyết và mất tích cưỡng bức là 3.095 người.[14]

Dưới ảnh hưởng của "Chicago Boys" theo định hướng thị trường tự do, chính phủ quân sự của Pinochet đã thực hiện tự do hóa kinh tế, bao gồm ổn định tiền tệ, xóa bỏ bảo vệ thuế quan cho ngành công nghiệp địa phương, cấm công đoàn và an ninh xã hội tư nhân hóa và hàng trăm doanh nghiệp nhà nước. Những chính sách này tạo ra tăng trưởng kinh tế cao, nhưng các nhà phê bình cho rằng sự bất bình đẳng kinh tế gia tăng đáng kể và gán cho những tác động tàn phá của cuộc khủng hoảng tiền tệ 1982 đối với nền kinh tế Chile đối với các chính sách này.[15][16] Trong hầu hết những năm 1990, Chile là nền kinh tế hoạt động tốt nhất ở Mỹ Latinh, mặc dù di sản cải cách của Pinochet vẫn tiếp tục gây tranh cãi.[17] Tài sản của ông đã tăng lên đáng kể trong những năm cầm quyền thông qua hàng chục tài khoản ngân hàng được bí mật nắm giữ ở nước ngoài và một tài sản bất động sản. Sau đó, ông đã bị truy tố vì tham ô, gian lận thuế và vì các khoản hoa hồng có thể đánh vào các giao dịch vũ khí.[18]

Quy tắc 17 năm của Pinochet đã được đưa ra một khung pháp lý thông qua một plebiscite gây tranh cãi năm 1980, trong đó phê chuẩn một hiến pháp mới được soạn thảo bởi một Ủy ban do chính phủ chỉ định. Trong một plebiscite năm 1988, 56% đã bỏ phiếu chống lại việc tiếp tục làm tổng thống của Pinochet, dẫn đến cuộc bầu cử dân chủ cho tổng thống và Quốc hội. Sau khi từ chức năm 1990, Pinochet tiếp tục giữ chức Tổng tư lệnh quân đội Chile cho đến ngày 10 tháng 3 năm 1998, khi ông nghỉ hưu và trở thành thượng nghị sĩ trọn đời theo Hiến pháp năm 1980 của ông. Tuy nhiên, Pinochet đã bị bắt theo lệnh bắt giữ quốc tế trong chuyến thăm London vào ngày 10 tháng 10 năm 1998 liên quan đến nhiều vi phạm nhân quyền. Sau một trận chiến pháp lý, anh ta được thả ra với lý do không khỏe và trở về Chile vào ngày 3 tháng 3 năm 2000. Năm 2004, Thẩm phán Chile Juan Guzmán Tapia phán quyết rằng Pinochet đủ sức khỏe để ra tòa và đưa anh ta vào quản thúc tại gia.[8] Vào thời điểm ông qua đời vào ngày 10 tháng 12 năm 2006, khoảng 300 cáo buộc hình sự vẫn đang chờ xử lý tại Chile vì nhiều vi phạm nhân quyền trong suốt 17 năm cầm quyền và trốn thuế và tham ô trong và sau khi ông cai trị.[19] Ông cũng bị cáo buộc đã tham nhũng ít nhất 28 triệu đô la Mỹ.[20]

Tiểu sử sửa

Năm 1973 ông lãnh đạo phe quân đội để nắm chính quyền, bằng một cuộc đảo chính ông đã lật đổ tổng thống phe xã hội Salvador Allende và thành lập chính quyền quân đội với sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ.

Năm 1974, Augusto Pinochet đã tự bổ nhiệm làm tổng thống và nắm quyền lực trong 16 năm. Ông đã thực hiện cải tổ kinh tế, những người ủng hộ ông cho rằng điều này tạo nên sự phát triển của nền kinh tế vững mạnh của Chile ngày nay, nhưng những người đối lập của ông đã chỉ ra sự gia tăng lớn về thất nghiệp, nghèo cùng với sự giảm sút của đồng lương và có ảnh hưởng ít nhiều đến biểu hiện kinh tế trong dài hạn.

Chính quyền của Pinochet cũng thực hiện chiến dịch Operation Condor (Chiến dịch Kền kền khoang), với chiến dịch này ông xem là cần thiết để cứu đất nước thoát khỏi chủ nghĩa Cộng sản. Được lệnh của ông, quân đội Chile đã thực hiện những vụ trấn áp chính trị. Trong các vụ trấn áp chính trị này, hơn 3.000 dân Chile bị nghi ngờ hoặc không tán thành và thuộc phái tả đã bị giết. Tướng Pinochet còn tra tấn hoặc là bỏ hàng chục ngàn người Chile khác vào tù.[21]

Ông này đã bị cáo buộc hàng chục tội danh vi phạm quyền con người và bị quản thúc tại gia, song chưa bao giờ phải đối mặt với toà án do tình trạng sức khoẻ yếu. Cho đến khi ông chết vào năm 2006 có hơn 300 người bị đối xử như tội phạm vẫn tiếp tục phản đối Pinochet về vi phạm nhân quyền và tham nhũng trong thời gian Pinochet nắm quyền. Tổng thống Chile lúc đó là Bachallet tuyên bố rằng bà sẽ không tham dự lễ tang Pinochet tại Trường sĩ quan ở thủ đô Santiago, được thực hiện vào ngày 12 tháng 12 năm 2006.[22]

Ghi chú sửa

Tham khảo sửa

  1. ^ Daniel Engber (ngày 12 tháng 12 năm 2006). “Augusto Pino-qué?”. slate.com. Salonc.com. Truy cập ngày 8 tháng 12 năm 2015.
  2. ^ “Bush praises revival of Democracy in Chile”. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2009.[liên kết hỏng]
  3. ^ Peter Kornbluh (ngày 11 tháng 9 năm 2013). The Pinochet File: A Declassified Dossier on Atrocity and Accountability. The New Press. ISBN 1595589120 p. ix
  4. ^ Monte Reel and J.Y. Smith (ngày 11 tháng 12 năm 2006). A Chilean Dictator's Dark Legacy. The Washington Post. Retrieved ngày 20 tháng 3 năm 2015.
  5. ^ Winn, Peter (2010). “Furies of the Andes”. Trong Grandin & Joseph, Greg & Gilbert (biên tập). A Century of Revolution. Durham, NC: Duke University Press. tr. 239–275. Truy cập ngày 14 tháng 1 năm 2014.
  6. ^ Peter Kornbluh (ngày 11 tháng 9 năm 2013). The Pinochet File: A Declassified Dossier on Atrocity and Accountability. The New Press. ISBN 1595589120
  7. ^ Lubna Z. Qureshi. Nixon, Kissinger, and Allende: Hoa Kỳ Involvement in the 1973 Coup in Chile. Lexington Books, 2009. ISBN 0739126563
  8. ^ a b “Augusto Pinochet: Timeline”. CBS News. ngày 11 tháng 12 năm 2006. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 1 năm 2007.
  9. ^ Cavallo, Ascanio et al. La Historia Oculta del Régimen Militar, Grijalbo, Santiago, 1997.
  10. ^ “Chile under Pinochet – a chronology”. The Guardian. London. ngày 24 tháng 3 năm 1999. Truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2010.
  11. ^ (tiếng Tây Ban Nha) English translation of the Rettig Report
  12. ^ 2004 Commission on Torture Lưu trữ 2006-05-05 tại Wayback Machine (dead link)
  13. ^ “Chile to sue over false reports of Pinochet-era missing”. Latin American Studies. ngày 30 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2010.
  14. ^ Former Chilean army chief charged over 1973 killing of activists. The Guardian. ngày 8 tháng 7 năm 2016.
  15. ^ Angell, Alan (1991). The Cambridge History of Latin America, Vol. VI, 1930 to the Present. Ed. Leslie Bethell. Cambridge; New York: Cambridge University Press. tr. 318. ISBN 978-0-521-26652-9.
  16. ^ Leight, Jessica (ngày 3 tháng 1 năm 2005). “Chile: No todo es como parece”. COHA. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 11 năm 2008. Truy cập ngày 5 tháng 6 năm 2019. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp)
  17. ^ Thomas M. Leonard. Encyclopedia Of The Developing World. Routledge. ISBN 1-57958-388-1 p. 322
  18. ^ “Pinochet charged with corruption”. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 5 tháng 6 năm 2019.
  19. ^ Chang, Jack; Yulkowski, Lisa (ngày 13 tháng 12 năm 2006). “Vocal minority praises Pinochet at his funeral”. Bradenton Herald. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2009.
  20. ^ Larry Rohter, Colonel's Death Gives Clues to Pinochet Arms Deals, The New York Times, ngày 19 tháng 6 năm 2006 (tiếng Anh)
  21. ^ Cựu độc tài Pinochet đã qua đời
  22. ^ Chile: Augusto Pinochet qua đời (11/12/2006)[liên kết hỏng]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Augusto_Pinochet&oldid=71213309”