Giải thưởng Sakharov

Giải thưởng Sakharov, tên đầy đủ là Giải thưởng Tự do Tư tưởng Sakharov, còn được gọi là Giải thưởng Nhân quyền của Liên minh Âu châu, là một giải thưởng của Nghị viện châu Âu dành tặng cho những cá nhân hoặc tập thể có nhiều nhiệt tâm và đóng góp vào lãnh vực nhân quyền và tự do tư tưởng^[1].

Giải này được đặt theo tên của khoa học gia, nhà bất đồng chính kiến Liên Xô Andrei Dmitrievich Sakharov. Ông được trao tặng giải Nobel Hòa bình vào năm 1975.

Khởi sự từ tháng 12 năm 1985, lễ trao giải được tổ chức hàng năm vào quãng ngày 10 tháng 12 (ngày mà bản Tuyên bố chung về Nhân quyền được tổ chức Liên hiệp quốc được ký kết).

Danh sách sửa

Dưới đây là danh sách những cá nhân và tổ chức đã được trao tặng Giải thưởng Sakharov:

Năm	Người, Cơ quan đoạt giải	Quốc tịch	Ghi chú	Tham khảo
1988	Mandela, NelsonNelson Mandela Anatoly Marchenko (truy tặng)	Nam Phi Liên Xô
1989	Dubček, AlexanderAlexander Dubček	Tiệp Khắc
1990	Aung San Suu Kyi	Myanma
1991	Demaçi, AdemAdem Demaçi	Kosovo
1992	Hội các bà mẹ Plaza de Mayo	Argentina
1993	Báo Oslobođenje	Bosna và Hercegovina
1994	Nasrin, TaslimaTaslima Nasrin	Bangladesh
1995	Zana, LeylaLeyla Zana	Thổ Nhĩ Kỳ
1996	Ngụy Kinh Sinh (魏京生)	Trung Quốc
1997	Ghezali, SalimaSalima Ghezali	Algérie
1998	Rugova, IbrahimIbrahim Rugova	Kosovo
1999	Gusmão, XananaXanana Gusmão	Đông Timo		^[2]
2000	¡Basta Ya!	Tây Ban Nha		^[3]
2001	Peled-Elhanan, NuritNurit Peled-Elhanan Izzat Ghazzawi Zacarias Kamwenho	Israel Palestine Angola
2002	Payá, OswaldoOswaldo Payá	Cuba		^[4]
2003	Liên Hợp Quốc
2004	Hiệp hội Nhà báo Belarus	Belarus
2005	Các bà mặc y phục trắng Tổ chức Phóng viên không biên giới Hauwa Ibrahim (đồng hạng)	Cuba Nigeria		^[5]
2006	Milinkievič, AlaksandarAlaksandar Milinkievič	Belarus		^[6]
2007	Mahmoud Osman, SalihSalih Mahmoud Osman	Sudan
2008	Hồ Giai	Trung Quốc		^[7]
2009	Hội Memorial	Nga		^[8]
2010	Fariñas, GuillermoGuillermo Fariñas	Cuba		^[9]
2011	Asmaa Mahfouz, Ahmed al-Senussi, Razan Zaitouneh, Ali Farzat, Mohamed Bouazizi (truy tặng)	Ai Cập Libya Syria Syria Tunisia		^[10]
2012	Jafar Panahi, Nasrin Sotoudeh	Iran	"The award is a message of solidarity and recognition to a woman and a man who have not been bowed by fear and intimidation and who have decided to put the fate of their country before their own."	^[11]
2013	Malala Yousafzai	Pakistan	Người đấu tranh cho nữ quyền và quyền được giáo dục	^[12]
2014	Denis Mukwege	Congo	Bác sĩ điều trị cho các nạn nhân của băng nhóm hiếp dâm	^[13]
2015	Raif Badawi	Ả Rập Xê Út	Nhà hoạt động nhân quyền	^[14]
2016	Nadia Murad Basee,Lamiya Aji Bashar	Iraq	Các nhà hoạt động nhân quyền Yazidi và những kẻ bắt cóc trước đây của Nhà nước Hồi giáo Iraq và Levant
2017	Phe đối lập dân chủ ở Venezuela	Venezuela	Các thành viên của Quốc hội của đất nước (Juan Requesens, Julio Borges và những người khác) và tất cả các tù nhân chính trị được liệt kê bởi Foro Penal Venezolano được đại diện bởi Leopoldo López, Antonio Ledezma, Daniel Ceballos, Yon Goicoechea, Lorent Saleh, Alfredo Ramos và Andrea González. Chủ tịch Nghị viện Châu Âu, ông Antonio Tajani tuyên bố rằng giải thưởng đã tái khẳng định "sự ủng hộ không ngừng của EU đối với quốc hội Venezuela được bầu cử dân chủ" sẽ tiếp tục kêu gọi "quá trình chuyển đổi hòa bình sang dân chủ mà người dân Venezuela đang kêu gọi một cách tuyệt vọng". Giải thưởng được coi là phần thưởng cho "sự can đảm của các nhà hoạt động sinh viên và người biểu tình trước sự đàn áp của chính phủ của Nicolas Maduro".
2018	Oleg Sentsov	Ukraine	Đạo diễn phim, biểu tượng của cuộc đấu tranh thả tù nhân chính trị được tổ chức ở Nga và trên toàn thế giới
2019	Tohti!Ilham Tohti (* 1969)^[15]	China	Nhà hoạt động nhân quyền và giáo sư kinh tế, người Duy Ngô Nhĩ, 2014 bị tù chung thân vì hoạt động ly khai
2020	Opposition in Belarus!Nhóm đối lập dân chủ Belarus, đại diện bởi Hội đồng điều hợp Belarus^[16]^[17]	Belarus	Nhóm đối lập dân chủ chống lại chính sách và chức vụ tổng thống của Aljaksandr Lukaschenka