Luc Montagnier (US: /ˌmɒntənˈj, ˌmntɑːnˈj/,[1] US: /mənˈ-/, tiếng Pháp: [mɔ̃taɲe], 18 tháng 8 năm 1932 - 8 tháng 2 năm 2022) là một nhà virus học người Pháp. Ông được biết tới như là một trong những nhà virus học hàng đầu thế giới, đặc biệt thông qua việc tìm ra HIV. Năm 2008 cùng với hai nhà khoa học khác là Françoise Barré-SinoussiHarald zur Hausen, Luc Montagnier đã được Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển trao Giải Nobel Sinh lý và Y khoa.[2]

Luc Montagnier
Luc Montagnier, 2008
Sinh(1932-08-18)18 tháng 8 năm 1932
Chabris, Pháp
Mất8 tháng 2 năm 2022(2022-02-08) (89 tuổi)
Neuilly-sur-Seine, Pháp
Quốc tịch Pháp
Trường lớpĐại học Paris
Nổi tiếng vìĐồng tác giả tìm ra HIV
Giải thưởngGiải Nobel Sinh lý và Y khoa 2008
Sự nghiệp khoa học
NgànhVirus học
Nơi công tácViện Pasteur

Từ năm 1991 đến năm 1997, ông là trưởng bộ phận nghiên cứu AIDS và retrovirus tại Viện PasteurParis. Từ năm 1997 đến năm 2001 Montagnier là giáo sư ngành sinh học tế bào tại Queens College, Đại học New York.

Phát hiện ra HIV sửa

Luc Montagnier sinh năm 1932 tại Chabris thuộc miền Trung nước Pháp. Ông theo học ngành y dược tại PoitiersParis trước khi trở thành nghiên cứu viên tại Đại học Khoa học Paris (Faculté des sciences de Paris) ở tuổi 23. Năm 1960 ông bắt đầu nghiên cứu về virus tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS). Năm 1963 Montagnier tìm ra cơ chế phân chia của ARN tại Carshalton, Anh, ông tiếp tục nghiên cứu về loại virus này tại Viện Curie ở Pháp.

Năm 1982, Willy Rozenbaum, một bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện Bichat–Claude Bernard ở Paris, đã đề nghị Montagnier hỗ trợ nghiên cứu nguyên nhân gây ra hội chứng bí ẩn mới, AIDS (được biết đến vào thời điểm đó là "hội chứng suy giảm miễn dịch liên quan đến đồng tính nam" hay GRID, viết tắt của gay-related immune deficiency). Rozenbaum đã đề nghị trong các cuộc họp khoa học rằng nguyên nhân gây bệnh có thể là do retrovirus. Montagnier và các thành viên trong nhóm của ông tại Viện Pasteur, đáng chú ý bao gồm cả Françoir Barré-SinoussiJean-Claude Chermann, đã có nhiều kinh nghiệm với retrovirus. Họ đã kiểm tra các mẫu lấy từ các bệnh nhân AIDS của Rozenbaum và tìm thấy loại virus mà sau này được gọi là HIV trong sinh thiết hạch bạch huyết. Montagnier và các cộng sự đặt tên cho nó là "virus liên quan đến hạch bạch huyết" hay LAV (lymphadenopathy-associated virus), vì không có bằng chứng rằng đó là nguyên nhân gây ra AIDS và đã công bố phát hiện của họ trên tạp chí Science vào ngày 20 tháng 5 năm 1983.[3]

Một nhóm do Robert Gallo của Hoa Kỳ dẫn đầu đã công bố những phát hiện tương tự trong cùng một số của tạp chí Science. Công bố này xác nhận việc phát hiện ra loại virus và đưa ra bằng chứng rằng nó gây ra AIDS. Gallo gọi loại virut này là "Virus T-lymphotropic gây bệnh ở người" (human T-lymphotropic virus type III - HTLV-III) vì nhận thấy sự tương đồng với HTLV-I và HTLV-II trước đây đã được phát hiện trong phòng thí nghiệm của ông.[4] Bởi vì những khám phá gần như cùng thời điểm, cho dù nhóm của Montagnier hay Gallo là người đầu tiên cô lập HIV thì trong nhiều năm là chủ đề tranh chấp gay gắt.

Giải thưởng sửa

Luc Montagnier từng giành nhiều giải thưởng khoa học cao quý như Huy chương bạc của CNRS (Médaille d'argent du CNRS), Giải Y học Louis-Jeantet (1986), Giải Lasker hay Giải thưởng Nhật Bản. Ông cũng được trao Bắc đẩu bội tinh cấp chỉ huy (commandeur) và là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.

Năm 2008, Montagnier cùng với Françoise Barré-Sinoussi đã được trao Giải Nobel Sinh lý và Y khoa cho công trình phát hiện ra HIV.[5] Họ chia sẻ giải thưởng với Harald zur Hausen, người đã phát hiện ra rằng virus papilloma có thể gây ung thư cổ tử cung.[6][7] Montagnier nói rằng ông "ngạc nhiên" khi Robert Gallo không được Ủy ban Nobel công nhận: "Điều quan trọng là phải chứng minh rằng HIV là nguyên nhân gây ra AIDS và Gallo có vai trò rất quan trọng trong đó. Tôi rất tiếc cho Robert Gallo."[6] Theo Maria Masucci, một thành viên của Hội đồng Nobel, "không có nghi ngờ gì về việc ai đã thực hiện những khám phá cơ bản."[5]

Tham khảo sửa

  1. ^ “Montagnier”. The American Heritage Dictionary of the English Language (ấn bản 5). Boston: Houghton Mifflin Harcourt. 2014. Truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2019.
  2. ^ “news.bbc.co.uk, Nobel prize for viral discoveries”. BBC News. ngày 6 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm 2012.
  3. ^ Barré-Sinoussi F, Chermann JC, Rey F, Nugeyre MT, Chamaret S, Gruest J, Dauguet C, Axler-Blin C, Vézinet-Brun F, Rouzioux C, Rozenbaum W, Montagnier L (1983). “Isolation of a T-lymphotropic retrovirus from a patient at risk for acquired immune deficiency syndrome (AIDS)”. Science. 220 (4599): 868–871. Bibcode:1983Sci...220..868B. doi:10.1126/science.6189183. PMID 6189183.
  4. ^ Popovic M, Sarngadharan MG, Read E, Gallo RC (1984). “Detection, isolation, and continuous production of cytopathic retroviruses (HTLV-III) from patients with AIDS and pre-AIDS”. Science. 224 (4648): 497–500. Bibcode:1984Sci...224..497P. doi:10.1126/science.6200935. PMID 6200935.
  5. ^ a b Altman, Lawrence K. (ngày 7 tháng 10 năm 2008). “Discoverers of AIDS and Cancer Viruses Win Nobel”. The New York Times. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2010.
  6. ^ a b “HIV, HPV Researchers Honored, But One Scientist is Left Out”. Science. 322. tháng 10 năm 2008. tr. 149–328.
  7. ^ Altman, Lawrence (ngày 6 tháng 10 năm 2008). “Three Europeans Win the 2008 Nobel for Medicine”. New York Times. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2008.

Liên kết ngoài sửa