Thành phố trực thuộc trung ương (Trung Hoa Dân Quốc)

Đối với các định nghĩa khác, xem Thành phố trực thuộc trung ương (định hướng).

Thành phố trực thuộc trung ương (tiếng Trung: 直轄市; bính âm: zhíxiáshì, Hán-Việt: trực hạt thị) là một phân cấp hành chính của Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan). Hiện nay Đài Loan có sáu thành phố trực thuộc trung ương gồm Cao Hùng, Đài Bắc, Đài Nam, Đài Trung, Đào Viên và Tân Bắc.

Thành phố trực thuộc trung ương là cấp bậc thành phố cao nhất trong ba cấp bậc thành phố tại Đài Loan:

1. Thành phố trực thuộc trung ương
2. Thành phố trực thuộc tỉnh (tiếng Trung: 省轄市; bính âm: shěngxiáshì, Hán-Việt: tỉnh hạt thị)
3. Thành phố trực thuộc huyện (tiếng Trung: 縣轄市; bính âm: xiànxiáshì, Hán-Việt: huyện hạt thị)

Lịch sử

Giai đoạn còn kiểm soát đại lục

Trong giai đoạn lịch sử khi chính phủ Trung Hoa Dân Quốc còn kiểm soát đại lục Trung Quốc, có tất cả mười hai thành phố trực thuộc trung ương, gồm:

Biên hiệu	Tên		Địa điểm hiện tại		Biên hiệu	Tên		Địa điểm hiện tại		Biên hiệu	Tên		Địa điểm hiện tại
51	Nam Kinh	南京	Nam Kinh, Giang Tô		55	Thiên Tân	天津	Thiên Tân		59	Hán Khẩu	漢口	Vũ Hán, Hồ Bắc
52	Thượng Hải	上海	Thượng Hải		56	Trùng Khánh	重慶	Trùng Khánh		60	Quảng Châu	廣州	Quảng Châu, Quảng Đông
53	Bắc Bình	北平	Bắc Kinh		57	Đại Liên	大連	Đại Liên, Liêu Ninh		61	Tây An	西安	Tây An, Thiểm Tây
54	Thanh Đảo	青島	Thanh Đảo, Sơn Đông		58	Cáp Nhĩ Tân	哈爾濱	Cáp Nhĩ Tân, Hắc Long Giang		62	Thẩm Dương	瀋陽	Thẩm Dương, Liêu Ninh

Hệ thống cấp bậc thành phố trực thuộc trung ương được ra đời vào năm 1927 sau khi chúng được phân cấp là "thành phố" trong thập niên 1920. Các thành phố này lúc đầu được gọi là các thành phố đặc biệt (tiếng Trung: 特別市; bính âm: tébíeshì, Hán-Việt: đặc biệt thị), sau đó đổi thành thành phố trực thuộc Viện (tiếng Trung: 院轄市; bính âm: Yùanxíashì, Hán-Việt: Viện trực thị).

Giai đoạn không còn kiểm soát đại lục

Sáu thành phố trực thuộc trung ương ở Đài Loan được thành lập sau khi Trung Hoa Dân Quốc lấy lại quyền kiểm soát đảo này sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Đài Bắc trở thành thành phố trực thuộc Viện vào năm 1967; Cao Hùng là năm 1979; Đài Trung và Đài Nam và Tân Bắc là năm 2010, Đào Viên năm 2014. Từ năm 1994, thành phố trực thuộc Viện (Viện trực thị) chính thực được gọi là thành phố trực thuộc trung ương (trực hạt thị) nhằm nhấn mạnh tính tự chủ của các thành phố này. Ngoài sự phát triển kinh tế, chính trị và văn hoá thì luật pháp Trung Hoa Dân Quốc còn quy định loại thành phố này phải có dân số trên 1.250.000 người.

Quản lý hành chính

Tại các thành phố trực thuộc trung ương của Đài Loan, thị trưởng là quan chức cấp cao nhất. Nhiệm kì của thị trưởng là bốn năm và dân chúng đăng ký cư trú tại thành phố đó sẽ bầu ra họ.

Danh sách các thành phố trực thuộc trung ương

STT	Tên	Chữ Hán phồn thể	Tiếng Quan thoại Bính âm	Tiếng Phúc Kiến (Đài Loan) Pe̍h-oē-jī	Tiếng Khách gia Pha̍k-fa-sṳ	Dân số	Diện tích (km²)	Ngày thành lập	Bản đồ
1	Cao Hùng	高雄市	Gāoxióng shì	Ko-hiông-chhī	Kô-hiùng-sṳ	2.779.790	2.946,2527	1 tháng 7 năm 1979
2	Đài Bắc	臺北市 台北市	Táiběi shì	Tâi-pak-chhī	Thòi-pet-sṳ	2.688.140	271,7997	1 tháng 7 năm 1967
3	Đài Nam	臺南市 台南市	Táinán shì	Tâi-lâm-chhī	Thòi-nằm-sṳ	1.883.251	2.191,6531	25 tháng 12 năm 2010
4	Đài Trung	臺中市 台中市	Táizhōng shì	Tâi-tiong-chhī	Thòi-chûng-sṳ	2.702.920	2.214,8968	25 tháng 12 năm 2010
5	Đào Viên	桃園市	Táoyuán shì	T'ao-yüan-chhī	Thô-hn̂g-sṳ	2.092.977	1.220,9540	25 tháng 12 năm 2014
6	Tân Bắc	新北市	Xīnběi shì	Sin-pak-chhī	Sîn-pet-sṳ	3.955.777	2.052,5667	25 tháng 12 năm 2010

• 
  Đài Bắc
  
• 
  Đài Nam
  
• 
  Đài Trung
  
• 
  Đào Viên
  
• 
  Tân Bắc