Ürümqi

Thành phố thủ phủ khu tự trị Tân Cương, Trung Quốc

Urumchi hay Ürümqi (tiếng Anh IPA: [uːˈruːmtʃi]; Tiếng Duy Ngô Nhĩ: ئۈرۈمچی, Ürümchi; giản thể: 乌鲁木齐; phồn thể: 烏魯木齊; bính âm: Wūlǔmùqí, tiếng Việt: U-rum-xi[2] hoặc Urumsi, Hán-Việt: Ô Lỗ Mộc Tề) là thủ phủ khu tự trị Tân Cương, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Urumchi có dân số 75,3% là người Hán, 12,8% là người Uyghur (Duy Ngô Nhĩ), 8,03% là người Hồi, 2,34% người Kazakh

Ürümqi
乌鲁木齐
ئۈرۈمچی
—  Địa cấp thị  —
乌鲁木齐市
Chuyển tự Uyghur
 • Uyghur Ereb Yéziqiئۈرۈمچی
 • Uyghur Latin YéziqiÜrümchi
 • Yengi YeziķÜrümqi
 • phát âm theo IPAyrymˈʧi
Chuyển tự tiếng Trung
 • Trung văn giản thể乌鲁木齐
 • Trung văn phồn thể烏魯木齊
 • PinyinWūlǔmùqí
Từ trê: toàn cảnh trung tâm Ürümqi, Hồng Sơn, chợ đêm Ürümqi, Thiên Sơn nhìn từ Ürümqi
Từ trê: toàn cảnh trung tâm Ürümqi, Hồng Sơn, chợ đêm Ürümqi, Thiên Sơn nhìn từ Ürümqi
Vị trí của Ürümqi
Ürümqi trên bản đồ Trung Quốc
Ürümqi
Ürümqi
Vị trí ở Trung Quốc
Tọa độ: 43°48′B 87°35′Đ / 43,8°B 87,583°Đ / 43.800; 87.583
Quốc giaTrung Quốc
TỉnhTân Cương
Số đơn vị cấp huyện8
Chính quyền
 • Bí thư thị ủyTừ Hải Vinh (徐海荣)
 • Thị trưởngIlham Sabir
Diện tích
 • Địa cấp thị14.577 km2 (5,628 mi2)
 • Đô thị583 km2 (225 mi2)
Dân số (Điều tra dân số năm 2010)
 • Địa cấp thị3,112,559
 • Ước tính (2015)[1]3,550,000
 • Mật độ210/km2 (550/mi2)
Múi giờDe jure: Giờ tiêu chuẩn Trung Quốc (UTC+8)
De facto: cả Giờ tiêu chuẩn Trung Quốc (UTC+8) lẫn Giờ Ürümqi (UTC+6) (UTC+8)
Mã bưu chính830000
Mã điện thoại991
Thành phố kết nghĩaMashhad, Dushanbe, Batumi, Chelyabinsk, Peshawar sửa dữ liệu
Tiền tố biển số xe新A
GDP (2013)240 tỷ CNY
 - đầu người68.691 CNY
ISO 3166-2CN-65-01
Trang webwww.urumqi.gov.cn (tiếng Trung)
Ürümqi
"Ürümqi" in Simplified Chinese (top), Traditional Chinese (middle) and Uyghur Arabic (bottom) scripts
Tên tiếng Trung
Giản thể乌鲁木齐
Phồn thể烏魯木齊
Bính âm Hán ngữWūlǔmùqí
Latinh hóaUrumtsi
Nghĩa đen(from Oirat) "beautiful pasture"
Abbreviation
Giản thể乌市
Phồn thể烏市
Bính âm Hán ngữWūshì
Former name
Tiếng Trung迪化
Bính âm Hán ngữDíhuà
Nghĩa đento enlighten and civilize
Tên tiếng Mông Cổ
Kirin Mông CổӨрөмч
Chữ Mông Cổ ᠥᠷᠥᠮᠴᠢ
Tên tiếng Duy Ngô Nhĩ
Tiếng Duy Ngô Nhĩ
ئۈرۈمچى
Tên tiếng Kazakh
Kazakhٷرىمجى
Ürimji
Үрімжі
Toàn cảnh trung tâm Ürümqi nhìn từ Hồng Sơn.

Ürümqi là chặng dừng quan trọng trên con đường tơ lụa suốt thời Nhà Đường, vang danh là trung tâm văn hóa, thương mại suốt thời Nhà Thanh hồi thế kỷ XIX.

Với dân số ước tính 3,5 triệu năm 2015, Ürümqi là thành phố đông dân nhất Miền Tây Trung Quốc lẫn vùng Trung Á. Theo Sách Kỷ lục Guinness, Ürümqi là thành phố có vị trí xa biển nhất trên thế giới. Kể từ thập niên 1990, Ürümqi nổi lên là nơi có nền kinh tế phát triển thần tốc và hiện là nút giao thông của vùng, là trung tâm văn hóa, chính trị, thương mại.

Tháng 7 năm 2009, tại đây đã diễn ra bạo động lớn giữa những người Uyghurngười Hán. Cuộc bạo động bắt đầu vào đêm 5 tháng 7 năm 2009 với sự tham gia của 1.000 người[3][4][5] tham gia và sau đó đã tăng lên tới khoảng 3.000 người[6]. Ít nhất đã có 156 người chết.[7]

Đầu năm 2014, các cuộc bạo động tiếp tục xảy ra.

Các đơn vị hành chính

sửa
 
Vị trí của Ürümqi trong Tân Cương

Ürümqi hiện có 8 đơn vị hành chính cấp quận huyện, trong đó có 7 quận và 1 huyện.

Tham khảo

sửa

  Tư liệu liên quan tới Urumqi tại Wikimedia Commons

  1. ^ “Bulletin for the economical and social development in 2015”. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2016.
  2. ^ http://vietnamese.cri.cn/421/2012/12/04/1s180585.htm
  3. ^ Epstein, Gady (ngày 5 tháng 7 năm 2009). “Uighur Unrest”. Forbes. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 5 năm 2012. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2009.
  4. ^ Agencies (ngày 5 tháng 7 năm 2009). “Civilians die in China riots”. Al Jazeera. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2009.
  5. ^ “China's Xinjiang hit by violence”. BBC News. ngày 6 tháng 7 năm 2009. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2009.
  6. ^ Macartney, Jane (ngày 5 tháng 7 năm 2009). “China in deadly crackdown after Uighurs go on rampage”. The Times. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2009.
  7. ^ Bạo loạn đẫm máu tại Trung Quốc làm chết 156 người