Đại công quốc Posen

Đại công quốc Posen
*Großherzogtum Posen* (tiếng Đức)
*Wielkie Księstwo Poznańskie* (tiếng Ba Lan)
	Đại công quốc Posen; Großherzogtum Posen (tiếng Đức); Wielkie Księstwo Poznańskie (tiếng Ba Lan)
	Quốc gia phụ thuộc của Phổ
Cờ	Huy hiệu
	Vị trí của PosenĐại công quốc Posen (màu đỏ) năm 1848.
Thủ đô	Posen (Poznań); 52°24′B 16°55′Đ / 52,4°B 16,917°Đ
Chính phủ	Quân chủ chuyên chế
	Đại công quốc
	Thống đốc
Lập pháp	Sejm
Lịch sử
	Diện tích
	Dân số

Đại công quốc Posen (tiếng Đức: Großherzogtum Posen; tiếng Ba Lan: Wielkie Księstwo Poznańskie; tiếng Anh: Grand Duchy of Posen) là một phần của Vương quốc Phổ, được tạo ra từ các vùng lãnh thổ bị Phổ sáp nhập sau khi Phân chia Ba Lan và chính thức được thành lập sau Chiến tranh Napoleon năm 1815. Theo các thỏa thuận tại Đại hội Viên, Đại Công quốc Pose đã có một số quyền tự trị. Tuy nhiên, trên thực tế nó thuộc quyền của Phổ và các quyền công bố cho các thần dân Ba Lan không được thực hiện đầy đủ. Cái tên Posen sau đó được sử dụng không chính thức để biểu thị lãnh thổ, đặc biệt là của người Ba Lan, và ngày nay được các nhà sử học hiện đại sử dụng để chỉ các thực thể chính trị khác nhau cho đến năm 1918. Thủ đô của nó là Posen (tiếng Ba Lan: Poznań).

Đại công quốc chính thức được thay thế bởi Tỉnh Posen trong hiến pháp của Vương quốc Phổ ngày 05 tháng 12 năm 1848.

Bối cảnh sửa

Ban đầu là một phần của Vương quốc Ba Lan, khu vực này phần lớn trùng khớp với Đại Ba Lan. Phần phía đông của lãnh thổ đã bị Vương quốc Phổ chiếm giữ trong thời kỳ phân chia Ba Lan; trong lần phân chia đầu tiên (1772), Phổ chỉ chiếm Quận Netze, phần dọc theo sông Noteć (tiếng Đức: Netze). Phổ đã bổ sung phần còn lại trong lần phân chia thứ hai vào năm 1793. Phổ đã mất quyền kiểm soát trong một thời gian ngắn trong Cuộc nổi dậy Kościuszko năm 1794.

Ban đầu nó được quản lý như tỉnh Nam Phổ. Người Ba Lan là đồng minh chính của Napoléon Bonaparte ở Trung Âu, tham gia Cuộc nổi dậy Đại Ba Lan năm 1806 và cung cấp quân đội cho các chiến dịch của ông. Sau thất bại của Phổ trước Hoàng đế Napoléon I của Pháp, Công quốc Warsaw được thành lập theo Hiệp ước Tilsit năm 1807.

Giai đoạn 1815-1830 sửa

Theo quyết định của Đại hội Viên, sau khi Đế chế của Napoléon sụp đổ vào năm 1815, các phần lãnh thổ của Phổ bị chia cắt khỏi Ba Lan đã được chuyển giao cho Đế chế Nga. Từ phần còn lại, Đại công quốc Posen sẽ được thành lập, đó là một tỉnh tự trị trên danh nghĩa dưới sự cai trị của Vương tộc Hohenzollern với quyền "phát triển tự do dân tộc, văn hóa và ngôn ngữ Ba Lan", và nằm ngoài Bang Liên Đức. Ban đầu Đại công quốc bao gồm Chełmno và Toruń. Tuy nhiên, Phổ đã bỏ qua lời hứa này, tại Đại hội Viên. Vào thời điểm đó, thành phố Poznań là trung tâm hành chính và là trụ sở của Stadtholder "Thân vương Antoni Henryk Radziwiłł xứ Poznań". Trên thực tế, quyền hành chính trong khu vực được Phổ trao cho tỉnh trưởng Joseph Zerboni di Sposetti, một người Phổ gốc Đức.^[1]

Tham khảo sửa

^ Historia. Encyklopedia Szkolna. Warszawa 1993. Page 670

Nguồn sửa

Robert Alvis, Religion and the Rise of Nationalism: A Profile of an East-Central European City, Syracuse 2005
Gazeta Wielkiego Księstwa Poznańskiego
Konstanty Kościnski, Przewodnik pod Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskiem, Poznań 1909
T. Dohnalowa, Z dziejów postępu technicznego w Wielkopolsce w pierwszej połowie XIX wieku, in: S.Kubiak, L.Trzeciakowski (ed.), Rola Wielkopolski w dziejach narodu polskiego
F. Genzen, Z.Grot, F.Paprocki, Zabór pruski w Powstaniu Styczniowym. Materiały i dokumenty, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968
B. Grześ, Jerzy Kozłowski, A. Kramarski, Niemcy w Poznańskiem wobec polityki germanizacyjnej 1815–1920, Poznań 1976
Witold Jakóbczyk, Przetrwać nad Wartą 1815–1914. Dzieje narodu i państwa polskiego, vol. III-55, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989
Witold Jakóbczyk (ed.), Studia nad dziejami Wielkopolski w XIX w., vol.I-III, Poznań 1951–1967
Witold Jakóbczyk (ed.), Wielkopolanie XIX w., Poznań 1969
Witold Jakóbczyk (ed.), Wielkopolska. Wybór źródeł, t. I 1815–1850, Wrocław 1952
Witold Jakóbczyk (ed.), Wielkopolska. Wybór źródeł, t. II 1851–1914, Wrocław 1954
T. Klanowski, Germanizacja gimnazjów w Wielkim Księstwie Poznańskim i opór młodzieży polskiej w latach 1870–1814, Poznań 1962
Czesław Łuczak, Życie społeczno-gospodarcze w Poznaniu 1815–1918, Poznań 1965
K. Malinowski (ed.), X wieków Poznania, Poznań-Warszawa 1956
Witold Molik, Kształtowanie się inteligencji wielkopolskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim 1840–1870, Warszawa-Poznań 1979
F. Paprocki, Wielkie Księstwo Poznańskie w okresie rządów Flottwella (1830–1842), Poznań 1970
L. Plater, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, wyd. J. N. Bobrowicz, Leipzig 1846
B. Pleśniarski, Poglądy Wielkopolan na sprawy wychowawcze i oświatowe w świetle prasy Księstwa Poznańskiego 1814–1847,
A. Skałkowski, Bazar Poznański. Zarys stuletnich dziejów (1838–1938), Poznań 1938
L. Słowiński, Nie damy pogrześć mowy. Wizerunki pedagogów poznańskich XIX wieku, Poznań 1982
J. Stoiński, Szkolnictwo średnie w Wielkim Księstwie Poznańskim w I połowie XIX wieku (1815–1850), Poznań 1972
J. Topolski (ed.), Wielkopolska przez wieki, Poznań 1973
S. Truchim, Geneza szkół realnych w Wielkim Księstwie Poznańskim, Warszawa 1936
S. Truchim, Historia szkolnictwa i oświaty polskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim 1815–1915, Łódź 1967
Lech Trzeciakowski, Kulturkampf w zaborze pruskim, Poznań 1970
Lech Trzeciakowski, Pod pruskim zaborem 1850–1914, Warszawa 1973
Lech Trzeciakowski, Walka o polskość miast Poznańskiego na przełomie XIX i XX wieku, Poznań 1964
Lech Trzeciakowski, W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Poznań 1987
Wielkopolski Słownik Biograficzny, 2nd edition, Warszawa-Poznań 1983

Liên kết ngoài sửa

Tư liệu liên quan tới Grand Duchy of Posen tại Wikimedia Commons

[Historia._Encyklopedia_Szkolna_1993._Page_670-1] Historia. Encyklopedia Szkolna. Warszawa 1993. Page 670

[1]