Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đồng tính luyến ái”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Thau đổi một số dấu câu và từ ngữ cho phù hợp
Thẻ: Soạn thảo trực quan Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Thêm liên kết và sửa đổi một số lỗi chính tả
Thẻ: Soạn thảo trực quan Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Dòng 3:
'''Đồng tính luyến ái''', còn gọi tắt là '''đồng tính''', là khái niệm chỉ sự hấp dẫn tình yêu, tình dục, [[tình yêu|yêu đương]] hay [[quan hệ tình dục]] giữa những người cùng [[giới tính]] với nhau trong một hoàn cảnh tạm thời hoặc lâu dài. Đây là "một mô hình lâu dài thể hiện sự hấp dẫn về cảm xúc, tình yêu, và/hoặc tình dục" đối với những người có cùng giới tính. Nó cũng mô tả "cảm giác về bản dạng của một người dựa trên những điểm hấp dẫn, những hành vi liên quan, và sự tham gia vào một cộng đồng những người khác có chung những điểm hấp dẫn đó."<ref name="apahelp">{{chú thích |url=http://www.apahelpcenter.org/articles/article.php?id=31 |title=Sexual Orientation and Homosexuality |periodical=[[American Psychological Association|APA]]HelpCenter.org |access-date=ngày 7 tháng 9 năm 2007 |archive-date=2007-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070202131318/http://www.apahelpcenter.org/articles/article.php?id=31 }}</ref><ref name=amici>{{Chú thích web |url=http://www.courtinfo.ca.gov/courts/supreme/highprofile/documents/Amer_Psychological_Assn_Amicus_Curiae_Brief.pdf |ngày truy cập=2009-09-02 |tựa đề=Case No. S147999 in the Supreme Court of the State of California, In re Marriage Cases Judicial Council Coordination Proceeding No. 4365(…) |archive-date=2008-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081029032040/http://www.courtinfo.ca.gov/courts/supreme/highprofile/documents/Amer_Psychological_Assn_Amicus_Curiae_Brief.pdf |url-status=live }}</ref>
 
Ngoài những người đồng tính bẩm sinh, còn có những người có hành vi đồng tính nhưng không phải do bẩm sinh mà là do [[Yếu tố môi trường trong thiên hướng tình dục|ảnh hưởng từ môi trường xã hội, bạn bè, sách truyện, phim ảnh,]]... Một số thuật ngữ chỉ hiện tượng này có thể là ''"đồng tính giả"'' hay ''"đồng tính tâm lý"''<ref name="NYT2">See for instance [https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE7DF1238F936A35755C0A965958260&sec=&spon=&pagewanted=print "Campus Lesbians Step Into Unfamiliar Light"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210307104446/https://www.nytimes.com/1993/06/05/us/campus-lesbians-step-into-unfamiliar-light.html |date=2021-03-07 }} [[New York Times]], ngày 5 tháng 6 năm 1993</ref>. Các nghiên cứu gien gần đây cho thấy những người đồng tính bẩm sinh chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, trong khi những người đồng tính [[Yếu tố môi trường trong thiên hướng tình dục|do ảnh hưởng từ sự nuôi dạy, văn hóa - xã hội (phim ảnh, sách báo, bạn bè...)]] chiếm tỷ lệ đa số<ref name=nature /> Trongtrong [[thử nghiệm Vũ trụ 25]], nhà sinh vật học [[John B. Calhoun]] nhận thấy đồng tính luyến ái xuất hiện như một dấu hiệu cho sự đổ vỡ kết nối xã hội, ông gọi đó là một dạng '''Tha hóa hành vi''' (''Behavioral sink'').<ref>{{Chú thích web|title = Population Density and Social Pathology|url = https://www.gwern.net/docs/sociology/1962-calhoun.pdf|website = Scientific American|access-date = 2015-12-14|archive-date = 2019-11-21|archive-url = https://web.archive.org/web/20191121215538/https://www.gwern.net/docs/sociology/1962-calhoun.pdf|url-status = live}}</ref>
 
Đồng tính luyến ái cùng với [[dị tính luyến ái]] và [[song tính luyến ái]], là ba dạng của [[xu hướng tính dục]] thuộc [[Thước đo Kinsey|Thang đo Kinsey]]<ref name="apahelp"/><ref name="dx5br1z4f6n0k.cloudfront.net">{{Chú thích web |url=http://dx5br1z4f6n0k.cloudfront.net/imis15/Documents/Policies/APA-AAMFT-marriage-amicus-brief-Sup-Ct%202015-3-6.pdf |ngày truy cập=2015-07-04 |tựa đề=Bản sao đã lưu trữ |archive-date = ngày 21 tháng 6 năm 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150621143432/http://dx5br1z4f6n0k.cloudfront.net/imis15/Documents/Policies/APA-AAMFT-marriage-amicus-brief-Sup-Ct%202015-3-6.pdf }}</ref><ref name="Gonsiorek, J.C. Homosexuality 1991">Gonsiorek, J.C. Homosexuality: Research Implications for Public Policy. The empirical basis for the demise of the illness model of homosexuality. Sage 1991, 115-136.</ref>. Các nhà khoa học chưa rõ nguyên nhân chính xác của đồng tính luyến ái, nhưng họ đưa ra [[giả thuyết]] rằng đó là do sự tác động qua lại phức tạp của các nhân tố [[di truyền]], [[nội tiết tố]] và [[Yếu tố môi trường trong thiên hướng tình dục|ảnh hưởng từ môi trường nuôi dạy và văn hóa - xã hội]]<ref name="Frankowski" /><ref name="Lamanna">{{chú thích sách|authors=Mary Ann Lamanna; Agnes Riedmann; Susan D Stewart|title=Marriages, Families, and Relationships: Making Choices in a Diverse Society|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=1305176898|year=2014|page=82|access-date=ngày 11 tháng 2 năm 2016|url=https://books.google.com/books?id=fofaAgAAQBAJ&pg=PA82|quote=The reason some individuals develop a gay sexual identity has not been definitively established &nbsp;– nor do we yet understand the development of heterosexuality. The American Psychological Association (APA) takes the position that a variety of factors impact a person's sexuality. The most recent literature from the APA says that sexual orientation is not a choice that can be changed at will, and that sexual orientation is most likely the result of a complex interaction of environmental, cognitive and biological factors...is shaped at an early age...[and evidence suggests] biological, including genetic or inborn hormonal factors, play a significant role in a person's sexuality (American Psychological Association 2010).|archive-date=2016-11-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20161130141623/https://books.google.com/books?id=fofaAgAAQBAJ&pg=PA82}}</ref><ref name="Kersey-Matusiak">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=X8O_wGedAYoC&pg=PA169|title=Delivering Culturally Competent Nursing Care|author=Gloria Kersey-Matusiak|publisher=[[Springer Publishing Company]]|year=2012|isbn=0826193811|page=169|quote=Most health and mental health organizations do not view sexual orientation as a 'choice.'|access-date=ngày 10 tháng 2 năm 2016|archive-date=2016-11-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20161130123356/https://books.google.com/books?id=X8O_wGedAYoC&pg=PA169}}</ref><ref name="Bailey2">{{chú thích tạp chí|vauthors=Bailey JM, Vasey PL, Diamond LM, Breedlove SM, Vilain E, Epprecht M|date=2016|title=Sexual Orientation, Controversy, and Science|journal=[[Psychological Science in the Public Interest]]|volume=17|issue=21|pages=45–101|doi=10.1177/1529100616637616|doi-access=free|PMID=27113562}}</ref><ref name="LeVay">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=HmQFFfa03nkC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|title=Gay, Straight, and the Reason Why: The Science of Sexual Orientation|last=LeVay|first=Simon|date=2017|publisher=Oxford University Press|isbn=9780199752966|access-date=2020-12-31|archive-date=2020-04-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20200418111725/https://books.google.com/books?id=HmQFFfa03nkC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref name="Balthazart">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=3fjGjlcVINkC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|title=The Biology of Homosexuality|last=Balthazart|first=Jacques|date=2012|publisher=Oxford University Press|isbn=9780199838820|access-date=2020-12-31|archive-date=2020-04-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20200418111726/https://books.google.com/books?id=3fjGjlcVINkC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref name="rcp20072">{{chú thích web|url=http://www.rcpsych.ac.uk/workinpsychiatry/specialinterestgroups/gaylesbian/submissiontothecofe.aspx|title=Submission to the Church of England's Listening Exercise on Human Sexuality|publisher=The Royal College of Psychiatrists|access-date=ngày 13 tháng 6 năm 2013|archive-date=2013-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20130502011813/http://www.rcpsych.ac.uk/workinpsychiatry/specialinterestgroups/gaylesbian/submissiontothecofe.aspx|url-status=live}}</ref>. Năm 2019, một nghiên cứu quy mô lớn phân tích gien của gần 500.000 người đã được công bố trên [[Science|Tạp chí Khoa học Sciene]] cho thấy: yếu tố di truyền bẩm sinh chỉ đóng vai trò nhỏ (khoảng 8% - 25%), trong khi [[Yếu tố môi trường trong thiên hướng tình dục|Ảnhảnh hưởng từ môi trường gia đình, văn hóa - xã hội (phim ảnh, sách báo, tuyên truyền, sự dạy dỗ và bạn bè)]] mới là nguyên nhân chính trong việc hình thành đồng tính luyến ái<ref name=nature>{{Chú thích web | url = https://www.nature.com/articles/d41586-019-02585-6 | tiêu đề = No ‘gay gene’: Massive study homes in on genetic basis of human sexuality | tác giả = | ngày = | ngày truy cập = 20 tháng 1 năm 2020 | nơi xuất bản = Tạp chí Nature | ngôn ngữ = }}</ref>.
 
Một số người cho rằng hoạt động tình dục đồng giới là trái với tự nhiên<ref name="religioustolerance2">{{chú thích web|url=http://www.religioustolerance.org/hom_fixe.htm|title=Divergent beliefs about the nature of homosexuality|last=Robinson|first=B. A.|year=2010|publisher=Religious Tolerance.org|access-date=ngày 12 tháng 9 năm 2011|archive-date=2019-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20190510051718/http://www.religioustolerance.org/hom_fixe.htm|url-status=live}}</ref>, giới khoa học coi đồng tính luyến ái là một biến thể trong tính dục của con người<ref name="apahelp" /><ref name="PAHO2">{{chú thích web|url=http://new.paho.org/hq/index.php?option=com_content&task=view&id=6803&Itemid=1926|title="Therapies" to change sexual orientation lack medical justification and threaten health|publisher=Pan American Health Organization|archive-url=https://web.archive.org/web/20120523040848/http://new.paho.org/hq/index.php?option=com_content&task=view&id=6803&Itemid=1926|archive-date=ngày 23 tháng 5 năm 2012|access-date =ngày 26 tháng 5 năm 2012|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>. Chưa có đủ bằng chứng rằng các biện pháp trị liệu tâm lý hiện nay có thể làm thay đổi xu hướng tính dục<ref name="apa2009">American Psychological Association: [http://www.apa.org/about/governance/council/policy/sexual-orientation.aspx Resolution on Appropriate Affirmative Responses to Sexual Orientation Distress and Change Efforts] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160101174139/http://www.apa.org/about/governance/council/policy/sexual-orientation.aspx |date=2016-01-01 }}</ref><ref>{{chú thích web|url=https://www.psychology.org.au/About-Us/What-we-do/advocacy/Position-Statements/use-of-psychological-practice-sexual-orientation|title=Psychological practices that attempt to change sexual orientation: Position statement {{!}} APS|website=www.psychology.org.au|access-date=ngày 28 tháng 1 năm 2020|archive-date=2020-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112021035/https://www.psychology.org.au/About-Us/What-we-do/advocacy/Position-Statements/use-of-psychological-practice-sexual-orientation|url-status=live}}</ref>. Tuy nhiên các nghiên cứu cho thấy xu hướng tính dục không phải là bẩm sinh mà có thể thay đổi từ dạng này sang dạng khác tùy theo tác động từ bên ngoài (xem [[Yếu tố môi trường trong thiên hướng tình dục]]).<ref name="Psych" />
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Đồng_tính_luyến_ái”