Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hoa Kỳ”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Soạn thảo trực quan Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Soạn thảo trực quan Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
 
Dòng 140:
| today =
}}
'''Hợp chúng quốc Hoa Kỳ'''<ref>{{Chú thích web|title=Thống nhất sử dụng tên gọi 'Hợp chúng quốc Hoa Kỳ'|author=N. S.|work=Mạng Thông tin Tích hợp trên Internet của Thành phố Hồ Chí Minh|publisher=[[Thành phố Hồ Chí Minh]]|date = ngày 11 tháng 7 năm 2007 |url=http://www.hochiminhcity.gov.vn/left/tin_tuc/tin_thoi_su/2007/07/11-07-2007.05|archive-url=https://web.archive.org/web/20090802021546/http://www.hochiminhcity.gov.vn/left/tin_tuc/tin_thoi_su/2007/07/11-07-2007.05|archive-date = ngày 2 tháng 8 năm 2009 |ngày truy cập=2020-09-19|url-status=live}}</ref>{{refn|Trước 2007 cũng có tên đầy đủ chính thức là "Hợp chủng quốc Hoa Kỳ"; một số nguồn vẫn sử dụng tên gọi này.<ref>{{Chú thích web|title=Hợp chủng quốc Hoa Kỳ|work=Cổng Thông tin điện tử Chính phủ|publisher=[[Bộ Thông tin và Truyền thông (Việt Nam)|Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam]]|access-date = ngày 5 tháng 10 năm 2019 |url=http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ChiTietVeQuocGia?diplomacyNationId=289&diplomacyZoneId=5&vietnam=0}}</ref>}}<ref>"Hợp chúng quốc Mỹ" cũng đôi khi được sử dụng</ref> ({{Lang-en|The United States of America, United States of America, USA }}), gọi tắt là '''Hoa Kỳ''' ({{Lang-en|United States, US{{noitalic| hoặc}} U.S.|lit=Hợp chúng quốc}}) hay '''Mỹ''', là một quốc gia cộng hòa lập hiến liên bang ở [[châu Mỹ]], nằm tại [[Tây Bán cầu]], lãnh thổ bao gồm [[tiểu bang Hoa Kỳ|50 tiểu bang]] và một [[đặc khu liên bang]] (trong đó có [[Hoa Kỳ lục địa|48 tiểu bang lục địa]]). Hoa Kỳ nằm ở giữa [[Bắc Mỹ]], giáp biểnvới [[Thái Bình Dương]] ở phía tây, [[Đại Tây Dương]] ở phía đông, [[Canada]] ở phía bắc và [[México|Mexico]] ở phía nam. Tiểu bang [[Alaska]] nằm trong vùng tây bắc của lục địa Bắc Mỹ, giáp với Canada ở phía đông và [[Nga]] ở phía tây qua [[eo biển Bering]]. Tiểu bang [[Hawaii]] nằm giữa Thái Bình Dương. Hoa Kỳ có 14 [[Vùng quốc hải Hoa Kỳ|vùng lãnh thổ trực thuộc]] nằm rải rác trong [[vùng Caribe|vùng biển Caribe]] và Thái Bình Dương cùng 326 [[Biệt khu thổ dân châu Mỹ]].
 
Với 3,8 triệu dặm vuông (9,8 triệu km²) và hơn 331 triệu người, Hoa Kỳ là [[Danh sách quốc gia theo diện tích|quốc gia lớn thứ ba về tổng diện tích]] cũng như [[Danh sách quốc gia theo dân số|đứng thứ ba về quy mô dân số]]. Hoa Kỳ là [[Nhập cư vào Hoa Kỳ|quốc gia của người nhập cư]], đây; là quốc gia đa chủng tộc cũng như văn hóa nhiều nhất trên thế giới do kết quả của những cuộc di dân đến từ nhiều quốc gia khác nhau trên toàn cầu.<ref name="Dealing with Diversity">Adams, J.Q., and Pearlie Strother-Adams (2001). ''Dealing with Diversity''. Chicago: Kendall/Hunt. ISBN 078728145X.</ref>
 
Hoa Kỳ được thành lập ban đầu với [[mười ba thuộc địa|13 thuộc địa]] của [[Đế quốc Anh]] nằm dọc theo bờ biển Đại Tây Dương. Sau khi tự tuyên bố trở thành các tiểu bang độc lập, 13 cựu thuộc địa đưa ra [[Tuyên ngôn độc lập Hoa Kỳ|tuyên ngôn độc lập]] vào ngày 4 tháng 7 năm 1776 và đánh bại người Anh trong [[Cách mạng Mỹ|chiến tranh Cách mạng Mỹ]], đây là cuộc chiến tranh thuộc địa giành độc lập thành công đầu tiên trong lịch sử.<ref>Dull, Jonathan R. (2003). "Diplomacy of the Revolution, to 1783," tr. 352, ''A Companion to the American Revolution'', ấn bản của Jack P. Greene và J. R. Pole. Maiden, Mass.: Blackwell, các trang 352–361. ISBN 1405116749.</ref> [[Hội nghị Lập hiến (Hoa Kỳ)|Hội nghị Liên bang]] quyết định sử dụng bản [[Hiến pháp Hoa Kỳ]] vào ngày 17 tháng 9 năm 1787. Việc thông qua bản hiến pháp này một năm sau đó đã biến các cựu thuộc địa thành một phần của nước cộng hòa chung duy nhất. [[Tuyên ngôn nhân quyền Hoa Kỳ|Đạo luật nhân quyền Hoa Kỳ]] gồm mười [[Tu chính án 1 Hiến pháp Hoa Kỳ|tu chính án hiến pháp]] được thông qua năm 1791. Sau khi giành độc lập, theo học thuyết [[Vận mệnh hiển nhiên]], Hoa Kỳ bắt đầu công cuộc [[Chiến tranh Da Đỏ|đánh đuổi người da đỏ bản địa]] và [[Sự tiến hóa lãnh thổ của Hoa Kỳ|mở rộng lãnh thổ mạnh mẽ]] trên khắp Bắc Mỹ trong suốt thế kỷ 19.<ref name="MD2007">{{chú thích sách|url=http://books.google.com/?id=ka6LxulZaEwC&vq=annexation&dq=territorial+expansion+United+States+%22manifest+destiny%22|title=Manifest Destiny and the Expansion of America|last=Carlisle|first=Rodney P.|last2=Golson|first2=J. Geoffrey|publisher=ABC-CLIO|year=2007|isbn=9781851098330|series=Turning Points in History Series|page=238|access-date =ngày 26 tháng 3 năm 2013}}</ref> [[Nội chiến Hoa Kỳ]] kết thúc đã chấm dứt [[Chế độ nô lệ tại Hoa Kỳ|chế độ nô lệ]] cũng như sự chia rẽ tư tưởng. Đến cuối thế kỷ 19, Hoa Kỳ đã mở rộng sự ảnh hưởng lên toàn bộ Thái Bình Dương<ref name="AmCentNYT">{{chú thích báo|author=Donald D. White|year=1996|title=The Frontiers|work=[[The New York TImes]]|url=http://www.nytimes.com/books/first/w/white-century.html|access-date =ngày 26 tháng 3 năm 2013|isbn=0-300-05721-0}}</ref> và trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới từ đó tới nay.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.ggdc.net/maddison/Historical_Statistics/horizontal-file_09-2008.xls|tiêu đề=Historical Statistics for the World Economy|tác giả 1=Maddison, Angus|năm=2006|nhà xuất bản=The Groningen Growth and Development Centre, Economics Department of the University of Groningen|ngày truy cập=ngày 6 tháng 11 năm 2008|vị trí=Netherlands}}</ref> Chiến thắng trong [[Chiến tranh Tây Ban Nha–Mỹ|chiến tranh với Tây Ban Nha]] cùng [[chiến tranh thế giới thứ nhất]] đã xác định vị thế [[đại cường quốc]] toàn cầu của Hoa Kỳ. Thắng lợi trong [[chiến tranh thế giới thứ hai]] và [[chiến tranh Lạnh]] tiếp tục khẳng định và giữ vững vị thế [[Siêu cường quốc|siêu cường]] của quốc gia này.