Đạm Phương (1881–1947) tên thật là Công Nữ Đồng Canh,[1] thường gọi là Đạm Phương nữ sử, là nhà thơ, nhà hoạt động văn hóa, xã hội nổi tiếng, một nhà báo nữ ở giai đoạn đầu tiên của nền báo chí Việt Nam đầu thế kỷ XX, một trong những cây bút hàng đầu của làng báo Việt Nam thuở ấy; bà là cháu nội của Vua Minh Mạng, con của Hoằng Hóa quận vương Nguyễn Phúc Miên Triện.

Tranh vẽ Đạm Phương nữ sử

Bà sinh ngày 3 tháng 6 năm 1881 tại Huế, mất ngày 10 tháng 12 năm 1947 tại Thanh Hóa. Năm 1901, lúc 20 tuổi, bà được mời vào cung vua để dạy các công chúa và cung nữ học tập. Bài báo đầu tiên của bà được đăng trên Nam Phong tạp chí vào tháng 7 năm 1918; từ năm 1918 tới 1929, bà đã viết hơn 200 bài báo cho những tờ báo hiếm hoi lúc đó như Trung Bắc tân văn, Thực nghiệp dân báo, Hữu Thanh, Lục tỉnh tân văn.[2]

Năm 1926, bà tham gia thành lập và làm Hội trưởng Nữ công học Hội Huế, tổ chức giáo dục tư nhân đầu tiên ở Việt Nam dành cho các em gái. Năm 1928, bà bị thực dân Pháp bắt giam vì bị nghi bà có liên quan đến Đảng Tân Việt. Từ cuối năm 1930 trở đi bà giã từ báo chí, vắng hẳn bút danh Đạm Phương trên các phương tiện truyền thông, tập trung vào việc làm sách.

Con trai thứ của bà là Hải Triều (1908–1954), một nhà báo, nhà lý luận Marxist, nhà phê bình văn học Việt Nam.[2]

Tác phẩm sửa

  • Kim tú cầu (1928)
  • Hồng phấn tương tri (1929)
  • "Năm mươi năm về trước" (1940)
  • Giáo dục nhi đồng (1942)[2]

Quan điểm sửa

Thay đổi "quan niệm hủ lậu"
Công, dung, ngôn, hạnh[3]

Đánh giá sửa

Tháng 12 năm 2020, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội quyết định gắn biển "Phố Đạm Phương" cho một con phố ở Quận Hoàng Mai.[4]

Tham khảo sửa

  1. ^ Bùi Trân Phượng. “Journalistes et éditrices”. Université Lumière Lyon 2 - Université de Lyon. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2018. Née Công nu Dông Canh en 1881 au palais de la famille impériale à Huê, elle était la fille d’une épouse secondaire de Nguyên Miên Triên (dịch Sinh năm 1881 với tên gọi Công nữ Đồng Canh trong một gia đình hoàng phái tại Huế, bà là con của người vợ hai ông Nguyễn Miên Triện)
  2. ^ a b c Phan Quang (ngày 11 tháng 6 năm 2011). “Đạm Phương nữ sử - Ngôi sao đầu thế kỷ”. Dân Trí. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2021.
  3. ^ “Đạm Phương với vấn đề Nữ học: Giáo dục phụ nữ và trẻ em trong gia đình”. Sách Hay. 6 tháng 9 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 3 năm 2022. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2021.
  4. ^ Hà Nội đặt tên 27 đường, phố mới, Báo Tin Tức, xuất bản 31 năm 12 năm 2020, truy cập 20 tháng 02 năm 2021

Liên kết ngoài sửa