Chó Sa Bì
Chó Sa Bì (tiếng Trung Quốc: 沙皮, bính âm: shā pí; tiếng Anh: Shar Pei) có nghĩa là da cát là giống chó có nguồn gốc từ Trung Quốc, được nuôi làm chó giữ nhà với bản tính sinh động, dễ thương.
| |||||||||||||||||||||||||
| Tên khác | Sa Bì | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nguồn gốc | Trung Quốc | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Tổng quan sửa
Có nguy cơ tuyệt chủng trong những năm cuối của thập niên 1960 qua, giống chó Trung Quốc cổ đại này đã không ngừng thu hút sự chú ý của những người mê chó trên khắp thế giới. Kể từ đó tới nay, và giờ đây thì tương lai của giống nòi chúng đã được đảm bảo hơn. Nguồn gốc giống này có từ hơn hai nghìn năm về trước và có cùng nguồn gốc với giống chó Chow - Chow. Nó là sự bổ sung mới gần đây trong các lần trưng bày chó cảnh ở Anh. Giống Shar-pei hiện được coi là một trong những người bạn đồng hành sinh động và dễ thương nhất của con người.
Nguồn Gốc sửa
Chó Shar Pei được tin là xuất hiện hơn 2000 năm trước ở phía Nam Trung Quốc, dưới thời nhà Hán, và có chung nguồn gốc tổ tiên với giống chó Chow Chow. Trong suốt hàng nghìn năm phát triên, chó Shar Pei luôn có một vị trí quan trọng dưới thời phong kiến Trung Quốc. Chúng được dùng với nhiều mục đích khác nhau, bao gồm săn bắn, chăn gia súc, bảo vệ, chiến đấu và xua đuổi thú dữ khỏi các nộng trại hoặc làng mạc. Sau khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập vào năm 1949, Shar Pei gần như đã bị xóa sổ khỏi Trung Quốc đại lục. May mắn những chú chó Shar Pei ít ỏi còn sót lại ở Hồng Kông và Đài Loan đã giúp giống chó này thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng. Một người ở Hong Kong có tên Matgo Law, chủ trại chó Down-Homes Kennels, là người có công lớn nhất giúp đưa giống Shar Pei trở lại từ vực thẳm. Một lượng nhỏ chó Shar Pei từ Hong Kong được đưa đến Mỹ vào năm 1973. Giống chó này nhanh chóng giành được sự quan tâm của người yêu chó ở Mỹ, những chương trình nhân giống bắt đầu được thực hiện, nhờ đó số lượng Shar Pei đã tăng lên gấp nhiều lần trong thời gian ngắn. Năm 1991, chó Shar Pei chính thức được công nhận bởi AKC (Hiệp hội chó Hoa Kỳ), giúp cho tương lai của chúng ở đất nước này được đảm bảo hơn nhờ các chương trình bảo tồn nguồn gen đặc biệt với các giống chó được công nhận. Ngày nay, chó Shar Pei được nuôi phổ biến trên toàn thế giới và hầu như chỉ với vai trò là thú cưng. Đây là giống chó đáng yêu, năng động, thân thiện và tình cảm với chủ nên rất được yêu thích. Shar Pei cũng bắt đầu được biết đến rộng rãi ở Việt Nam vào khoảng cuối năm 2009, hiện đang được yêu thích và dần trở nên phổ biến, tuy nhiên chưa chó một trại chó riêng biệt nào để nhân giống giống chó này.
Đặc điểm sửa
Chúng cùng chia sẻ với chó Chow Chow một đặc tính vô cùng độc đáo là có chiếc lưỡi màu xanh nước biển. Chiều cao- 45,5– 51 cm Trọng lượng- 20– 25 kg, chúng có loại lông ngắn, nhiều màu. Đã có một giai đoạn người ta nuôi chúng làm chó chọi. Những lớp da bùng nhùng cho phép chúng dễ dàng tránh đòn tấn công của đối phương rồi phản kích lại. Tuy nhiên cũng có một số vấn đề liên quan đến chúng mà hiện nay các nhà tạo giống đang cố gắng loại trừ.
Ví dụ như các bệnh truyền nhiễm do vi trùng gây ra có thể phát hiện dưới các lớp da nhăn nheo của chúng nếu các lớp da này có độ nhăn sâu quá. Ngoài ra giống Shar - Pei là hay mắc phải một dị tật có ảnh hưởng đến các mí mắt mà người ta gọi là mắt cụp. Về vấn đề này có lẽ cần phải có sự can thiệp điều chỉnh bằng phẫu thuật trước khi lông mi chĩa vào làm hỏng nhãn cầu và do đó, ảnh hưởng đến sức nhìn của con vật.
Tập tính sửa
Chó Shar Pei nhìn chung khá hiền lành, tình cảm và quấn chủ, tuy nhiên không phải là giống chó thân thiện với tất cả mọi người, chúng thường rất cảnh giác với người lạ, ít lại gần và hiếm khi ăn những thứ người lạ cho. Chó Shar Pei không thích bị trêu chọc, đặc biệt là từ những người không quen biết, chúng có thể tỏ ra hung dữ và tấn công nếu đối phương quá lầy. Chúng cũng là giống chó trông nhà và bảo vệ rất tốt, dù thính giác và thị lực không được tốt nhưng có tinh thần cảnh giác cao, dũng cảm và sẵn sàng tấn công nếu bị đe xọa. Shar Pei có thân hình đồ sộ và trông có vẻ lười biếng, nhưng đừng để bề ngoài đánh lừa bạn. Hãy nhớ chúng đã từng là giống chó săn và chó chiến rất được ưa thích của các vua chúa quý tộc phong kiến Trung Quốc. Trên thực tế chúng khá năng động, nhanh nhẹn và thích chạy nhảy. Shar Pei cũng là giống chó phàm ăn, chúng ăn rất nhiều mà ăn mọi thứ chủ cho nên nếu không được vận động và tập thể dục đầy đủ, Shar Pei rất dễ mắc bệnh béo phì.
Duy trì sửa
Việc duy trì giống nòi này đã được thực hiện thông qua các nỗ lực của một nhà chọn giống người Hồng Kong tên gọi là Matg Law. Và kết quả trực tiếp của sự hấp dẫn mà giống chó này gây ra khi xuất hiện trên các đặc san về chó ở Hồng Kong là những người mê chó ở Mỹ đã lập tức nhập ngay một số chó Shar-pei về nước họ, và rồi sau đó giống này đã lần hồi được đưa sang Anh quốc cũng như nhiều quốc gia khác ở châu Âu. Ở Anh người ta mới chỉ tạo ra được thế hệ chó con Shar - pei đầu tiên vào năm 1982, nhưng kể từ đó trở đi, giống chó này đã trở thành một cảnh tượng khá quen thuộc trên đường phố và ở những nơi công cộng.
Chú thích sửa
Tham khảo sửa
Dữ liệu liên quan tới Chó Sa Bì tại Wikispecies- Amos, Jonathan (2010-01-12). "Shar-pei wrinkles explained by dog geneticists". BBC News. Truy cập 2010-01-12.
- Libman, Roberta. "CSPCA Longevity Program". Chinese Shar-Pei Club of America. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2014.
- Olsson, M.; Meadows, J. R. S.; Truvé, K.; Rosengren Pielberg, G.; Puppo, F.; Mauceli, E.; Quilez, J.; Tonomura, N.; Zanna, G.; Docampo, M. J.; Bassols, A.; Avery, A. C.; Karlsson, E. K.; Thomas, A.; Kastner, D. L.; Bongcam-Rudloff, E.; Webster, M. T.; Sanchez, A.; Hedhammar, A.; Remmers, E. F.; Andersson, L.; Ferrer, L.; Tintle, L.; Lindblad-Toh, K. (2011). "A Novel Unstable Duplication Upstream of HAS2 Predisposes to a Breed-Defining Skin Phenotype and a Periodic Fever Syndrome in Chinese Shar-Pei Dogs". In Georges, Michel. PLoS Genetics 7 (3): e1001332. doi:10.1371/journal.pgen.1001332. PMC 3060080. PMID 21437276. edit
- Murphy, Bridget (ngày 18 tháng 3 năm 2011). "How Shar-Pei dogs got their wrinkles". Cosmos. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2011.
- Gelatt, Kirk N. (ed.) (1999). Veterinary Ophthalmology (3rd ed.). Lippincott, Williams & Wilkins. ISBN 0-683-30076-8.
- Ryan, Kelly (ngày 18 tháng 4 năm 2011). "Wrinkly dogs get nip and tuck". Herald Sun. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2011.
- Parker H.G., Kim L.V. et al. (ngày 23 tháng 5 năm 2004). "Genetic structure of the purebred domestic dog". Science 304 (5674): 1093–5. doi:10.1126/science.1097406. PMID 15155949.
