Kinh tế Đài Loan

Nền kinh tế của Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan)

Kinh tế Đài Loan là một nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa phát triển với kỹ nghệ cùng mức độ công nghiệp hóa cao. Năm 2019, GDP danh nghĩa của hòn đảo đạt 586,1 tỷ đô la Mỹ, thu nhập bình quân đầu người đạt mức 24,828 USD/người. Đài Loan là một quốc gia trong 4 con Rồng kinh tế của châu Á cùng với Hàn Quốc, Hồng KôngSingapore, là một trong những nhà sản xuất vi mạch, máy tính, điện tử tiêu dùng với công nghệ tiên tiến bậc nhất trên thế giới[16][17][18][19]. Quốc gia này hiện đang là nền kinh tế lớn thứ 7 ở châu Á, nằm trong nhóm các nền kinh tế tiên tiến[20] của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và được nằm trong nhóm các nền kinh tế có thu nhập cao của Ngân hàng Thế giới,[21] và xếp thứ 15 [22] trên thế giới theo Báo cáo Cạnh tranh Toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới. Đài Loan có một nền kinh tế tư bản phát triển xếp hạng đứng thứ 22 trên thế giới tính theo sức mua tương đương (PPP), đứng thứ 18 trên thế giới về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tính theo ngang giá sức mua trên đầu người (người) và thứ 24 về GDP danh nghĩa. Tính đến năm 2018, viễn thông, dịch vụ tài chính và dịch vụ tiện ích là ba lĩnh vực được trả lương cao nhất ở Đài Loan.[23] Nền kinh tế của Đài Loan xếp hạng cao nhất châu Á trong Chỉ số Doanh nhân Toàn cầu 2015 (GEI) về các thế mạnh cụ thể.[24] Hầu hết các ngân hàng lớn thuộc sở hữu của chính phủ và các công ty công nghiệp đã được tư nhân hóa, và bây giờ các doanh nghiệp thuộc sở hữu gia đình là những thành phần kinh tế chính ở Đài Loan.[25] Với kế hoạch kinh tế tập trung vào kỹ thuật [26] theo luật thiết quân luật cho đến năm 1987, tăng trưởng thực tế của GDP đã đạt trung bình khoảng 8% trong ba thập kỷ qua. Xuất khẩu đã tăng nhanh hơn và kể từ Thế chiến II, đã cung cấp động lực chính cho công nghiệp hóa. Lạm phát và thất nghiệp thấp; thặng dư thương mại là đáng kể; và dự trữ ngoại hối là lớn thứ tư thế giới. Nông nghiệp đóng góp 3% vào GDP, giảm từ 35% vào năm 1952 và khu vực dịch vụ chiếm 73% nền kinh tế. Các ngành công nghiệp thâm dụng lao động truyền thống đang dần được đưa ra khỏi bờ và thay thế bằng các ngành công nghiệp thâm dụng vốn và công nghệ [27] trong giai đoạn tiền trưởng thành của ngành sản xuất trong các cuộc cạnh tranh kinh tế toàn cầu về chi phí lao động (chỉ số hiệu suất chính), tự động hóa (công nghiệp 4.0), hiện thực hóa thiết kế sản phẩm (nguyên mẫu), thương mại hóa công nghệ (đổi mới với kiến thức / thực tiễn), vật chất hóa khoa học (bằng sáng chế), phát minh khoa học (phát hiện khoa học từ phương pháp khoa học thực nghiệm) và phát triển tách khỏi sự phụ thuộc quá mức từ nhà sản xuất thiết bị gốc và mô hình nhà sản xuất thiết kế ban đầu,[28][29] trong đó không có trường đại học nào từ Đài Loan lọt vào bảng xếp hạng Đại học 100 sáng tạo toàn cầu của Reuter,[30] và nền kinh tế của Đài Loan có thể cần sự hợp tác quốc tế về Đại học, Nghiên cứu và Hợp tác công nghiệp về các cơ hội spin-off. Nền kinh tế Đài Loan là đối tác không thể thiếu trong Chuỗi giá trị toàn cầu của ngành công nghiệp điện tử.[31] Linh kiện điện tử và máy tính cá nhân là hai lĩnh vực có thế mạnh quốc tế của ngành Công nghệ thông tin Đài Loan,[32] có nghĩa là nền kinh tế của Đài Loan có lợi thế cạnh tranh về việc học hỏi từ các công nghệ tiên tiến của nước ngoài với chi phí thấp hơn để sản xuất và bán ra nước ngoài. Viện Công nghiệp thông tin nước này [33][34] với sự công nhận tầm quốc tế [35] chịu trách nhiệm phát triển ngành CNTT và công nghiệp CNTT & truyền thông [36] tại Đài Loan. Viện nghiên cứu công nghệ công nghiệp [37] với các đối tác toàn cầu [38] là trung tâm nghiên cứu tiên tiến về công nghệ ứng dụng cho nền kinh tế của Đài Loan. Tổng cục Ngân sách, Kế toán và Thống kê [39] và Bộ Kinh tế [40] công bố các chỉ số kinh tế chính của nền kinh tế Đài Loan. Viện nghiên cứu kinh tế Chung-Hua cung cấp dự báo kinh tế đi đầu cho nền kinh tế Đài Loan [41] và nghiên cứu chính thức về quan hệ kinh tế song phương với ASEAN của Trung tâm nghiên cứu ASEAN Đài Loan (TASC).[42][43] Sở giao dịch chứng khoán Đài Loan là sàn chủ nhà của các công ty niêm yết của các ngành công nghiệp địa phương tại Đài Loan với các chỉ số tài chính có trọng số trong FTSE Taiwan Index và MSCI Taiwan Index.

Kinh tế Đài Loan
Đài Bắc, thủ đô và trung tâm tài chính của Đài Loan
Tiền tệTân Đài tệ (NTD)
Năm tài chínhNăm dương lịch
Tổ chức kinh tếWTO, APECICC
Nhóm quốc gia
Số liệu thống kê
Dân sốGiảm 23.196.178 (Tháng 5 năm 2022)[3]
GDP
Xếp hạng GDP
Tăng trưởng GDP
  • Tăng 2,5% (2022)[5]
  • Tăng 2,1% (2023f)[5]
  • Tăng 2,6% (2024f)[5]
GDP đầu người
  • Tăng $33.907 (danh nghĩa; 2023)[4]
  • Tăng $73.344 (PPP; 2023)[4]
GDP theo lĩnh vực
Lạm phát (CPI)3% (Tháng 7 năm 2022 est.)[7]
Tỷ lệ nghèo1,5% (2012 est.)[6]
Hệ số Gini33,6 trung bình (2014)[6]
Chỉ số phát triển con ngườiTăng 0,926 rất cao (2021)[chú thích 1]
Lực lượng lao động15 triệu (2022 est.)[6]
Cơ cấu lao động theo nghề
Thất nghiệpGiảm theo hướng tích cực 3,74% (2022)[7]
Các ngành chính
Xếp hạng thuận lợi kinh doanhGiảm 15 (rất thuận lợi, 2020)[13]
Thương mại quốc tế
Xuất khẩuTăng $480 tỷ (2022)[14]
Mặt hàng XKlinh kiện bán dẫn, hóa dầu, ô tô/phụ tùng, tàu thuyền, thiết bị kết nối không dây, màn hình phẳng, thép, đồ điện tử, nhựa, máy tính
Đối tác XK
Nhập khẩuTăng $428 tỷ (2022)[14]
Mặt hàng NKdầu/dầu mỏ, linh kiện bán dẫn, khí thiên nhiên, than đá, thép, máy tính, thiết bị kết nối không dây, ô tô, hóa chất tinh khiết, quần áo
Đối tác NK
FDI
  • Giảm $200 tỷ (31 tháng 12 năm 2021)[6]
  • Giảm Nước ngoài: $500 tỷ (31 December 2021 est.)[6]
Tài khoản vãng laiTăng $200 tỷ (2022 est.)[7]
Tổng nợ nước ngoàiTăng theo hướng tiêu cực $300 tỷ (31 tháng 12 năm 2021 est.)[6]
Tài chính công
Nợ côngGiảm theo hướng tích cực 29% GDP (2022)[6][note 1]
Thu91,62 tỷ (2017 est.)[6]
Chi100 tỷ (2017 est.)[6]
Dự trữ ngoại hốiTăng $547 tỷ (Tháng 7 năm 2022)[15]
Nguồn dữ liệu: CIA.gov
Tất cả giá trị đều tính bằng đô la Mỹ, trừ khi được chú thích.

Thương mại quốc tế được chính thức hỗ trợ bởi Hội đồng Phát triển đối ngoại và thương mại Đài Loan.[44] Các nhà đầu tư và doanh nghiệp Đài Loan đã trở thành nhà đầu tư lớn ở Trung Quốc đại lục, Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, PhilippinesMalaysia. Do chính sách tài chính bảo thủ và ổn định [45] của Ngân hàng Trung ương Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) và các thế mạnh kinh doanh,[46] Đài Loan chịu ít thiệt hại từ cuộc khủng hoảng tài chính 1997-1999 so với nhiều nền kinh tế trong khu vực. Hai ngân hàng lớn ở Đài Loan là Ngân hàng Đài LoanNgân hàng Thương mại Quốc tế Mega, nhưng ngành tài chính không phải là ngành công nghiệp quốc tế lớn ở Đài Loan.[47] Không giống như nước láng giềng Nhật Bản và Hàn Quốc, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm một tỷ lệ đáng kể trong các doanh nghiệp ở Đài Loan. Đài Loan được coi là một trong những nền kinh tế mới công nghiệp hóa sau mười dự án xây dựng lớn kể từ những năm 1970. Từ những năm 1990, nền kinh tế của Đài Loan đã áp dụng tự do hóa kinh tế với các cải cách pháp lý liên tiếp.[48] Sàn giao dịch kim loại Luân Đôn, sàn giao dịch chứng khoán kim loại lớn nhất thế giới, đã chấp thuận Cao Hùng, Đài Loan là điểm giao hàng tốt cho nhôm chính, hợp kim nhôm, đồng, chì, niken, thiếc và kẽm và là địa điểm thứ chín của LME tại châu Á vào ngày 17 tháng 6 năm 2013, cho các hợp đồng tương lai về kim loại và sản xuất công nghiệp của sự hội nhập toàn cầu của nền kinh tế Đài Loan.[49] Nền kinh tế của Đài Loan có mật độ tập trung cửa hàng tiện lợi hiện đại cao nhất thế giới.[50] Hệ thống thuế gián tiếp của nền kinh tế Đài Loan bao gồm Thuế doanh thu gộp (GBRT) (thuế biên lai gộp) và thuế giá trị gia tăng.[51] Nền kinh tế của Đài Loan được xếp hạng thứ 15 trong tổng số 20 thành phố điểm đến hàng đầu toàn cầu theo số lượng khách truy cập qua đêm quốc tế (2014) theo Chỉ số thành phố điểm đến toàn cầu 2014 của MasterCard.[52] Trà sữa trân châu có nguồn gốc từ Đài Loan.[53][54][55]

Đài Loan là thành viên của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC). Đài Loan cũng là một quan sát viên [56] tại Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dưới tên gọi " Đài Bắc Trung Hoa ",[57] và là thành viên của Phòng Thương mại Quốc tế với tên gọi "Đài Bắc Trung Hoa".[58] Đài Loan đã ký Thỏa thuận khung hợp tác kinh tế với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào ngày 29 tháng 6 năm 2010. Đài Loan cũng đã ký hiệp ước thương mại tự do với Singapore và New Zealand.[59][60] Đài Loan đang tìm cách tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương không muộn hơn năm 2020 nếu các yêu cầu kinh tế được đáp ứng.[61][62][63] Nền kinh tế của Đài Loan cũng đã đăng ký làm thành viên của Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á năm 2015.[64] Năm đối tác thương mại hàng đầu của Đài Loan trong năm 2010 là Trung Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Liên minh Châu ÂuHồng Kông.[65][66]

Nền kinh tế của Đài Loan, so với các nền kinh tế lớn khác trong khu vực, là "ở ngã ba đường", và phải đối mặt với sự thiệt thòi về kinh tế trong nền kinh tế thế giới,[67] ngoài việc quốc tế hóa, trả lương thấp cho nhân viên và triển vọng không chắc chắn để thăng chức nhân viên, dẫn đến tài năng nhân sự tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp ở những nơi khác trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương và các doanh nghiệp ở Đài Loan phải chịu đựng nhiều nhất từ quy mô của các doanh nghiệp vừa và nhỏ với doanh thu yếu hơn dự kiến hoạt động kinh doanh bận rộn cho bất kỳ xem xét mở rộng hơn nữa, và nói chung cản trở bất kỳ nỗ lực chuyển đổi kinh tế của Đài Loan từ chính phủ Đài Loan.[68] Tổ chức Thương mại Thế giới cũng đã xem xét triển vọng kinh tế của Đài Loan trong năm 2010 [69] Dự báo công nghiệp quốc tế về sản xuất chất bán dẫn, là ngành công nghiệp hàng đầu của nền kinh tế Đài Loan, phải đối mặt với sự cạnh tranh to lớn phía trước với các đối tác Mỹ.[70][71] Để kết luận, đối mặt với sự thất bại của Thị trường từ các ảnh hưởng bên ngoài, chính phủ Đài Loan cần chính sách công nghiệp được cân nhắc kỹ lưỡng [72][73][74] để thích ứng với bối cảnh kinh tế mới, và vì một nền kinh tế đảo thiếu tài nguyên thiên nhiên và tương đối thấp hơn nhu cầu tổng hợp trong nước, nguồn nhân lực có trình độ học vấn cao của Đài Loan [75] sẽ đóng góp rất lớn cho quản lý Đổi mới giá trị gia tăng [76][77][78][79] để mở rộng [80] thương mại quốc tế của Đài Loan.

Lịch sử sửa

Dữ liệu sửa

Kinh tế theo vùng sửa

Tổng quan kinh tế sửa

Khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007–10 sửa

Ngoại thương sửa

Ngành kinh tế sửa

Hàng tiêu dùng sửa

Công nghiệp bán dẫn sửa

Công nghệ thông tin sửa

Nông nghiệp sửa

Năng lượng sửa

Sản xuất thép và công nghiệp nặng sửa

Hàng hải sửa

Du lịch sửa

Các công ty lớn nhất sửa

Chính sách lao động sửa

Khu khoa học và công nghệ sửa

Viện nghiên cứu kinh tế sửa

Tỷ giá hối đoái sửa

Tham khảo sửa

  1. ^ “World Economic Outlook Database, April 2019”. IMF.org. Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Lưu trữ bản gốc 17 tháng 6 năm 2019. Truy cập 29 tháng 9 năm 2019.
  2. ^ “World Bank Country and Lending Groups”. datahelpdesk.worldbank.org. Ngân hàng Thế giới. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 10 năm 2019. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2019.
  3. ^ “民國111年5月戶口統計資料分析”. 10 tháng 6 năm 2022.
  4. ^ a b c d “Report for Selected Countries and Subjects: April 2023”. imf.org. International Monetary Fund.
  5. ^ a b c “The outlook is uncertain again amid financial sector turmoil, high inflation, ongoing effects of Russia's invasion of Ukraine, and three years of COVID”. Quỹ Tiền tệ Quốc tế. 11 tháng 4 năm 2023.
  6. ^ a b c d e f g h i j k “The World Factbook”. CIA.gov. Cơ quan Tình báo Trung ương. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2019.
  7. ^ a b c “GDP: Preliminary Estimate for 2022Q1 and Outlook for 2022”. Tổng cục Kế toán và Thống kê Ngân sách Nhân dân tệ. 24 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2022.
  8. ^ “Human Development Report 2020: Reader's Guide”. United Nation Development Program. 2020. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2021.
  9. ^ “What is the human development index (HDI)? How are relevant data queried?” (PDF). Tổng cục Ngân sách, Kế toán và Thống kê, Nhân dân tệ, Đài Loan (ROC). Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2021.
  10. ^ “人類發展指數(Human Development Index, HDI)” (PDF) (bằng tiếng Trung). Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC). 6 tháng 1 năm 2011. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 14 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 13 tháng 3 năm 2021.
  11. ^ “國情統計通報(第 195 號)” (PDF). Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC). 14 tháng 10 năm 2021. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2022.
  12. ^ “National Statistics, Republic of China (Taiwan)”. Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC). 14 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2022.
  13. ^ “Ease of Doing Business in Taiwan, China”. Doingbusiness.org. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 12 năm 2016. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2017.
  14. ^ a b c d “Export/Import Value (By Country)”. Cục Ngoại thương. 2022. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2023.
  15. ^ “Latest Indicator 2021”. dgbas.gov.tw. Tổng cục Ngân sách, Kế toán và Thống kê. tháng 2 năm 2005. Truy cập ngày 22 tháng 2 năm 2021.
  16. ^ https://www.economist.com/business/2018/04/05/tsmc-is-about-to-become-the-worlds-most-advanced-chipmaker
  17. ^ https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-11-28/intel-s-chipmaking-throne-is-challenged-by-a-taiwanese-upstart
  18. ^ “Bản sao đã lưu trữ”. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2019.
  19. ^ https://www.mirror.co.uk/news/world-news/taiwanese-navy-accidentally-fires-nuclear-8730387
  20. ^ “Select Aggregates”. Imf.org. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  21. ^ “World Bank Country and Lending Groups – World Bank Data Help Desk”. datahelpdesk.worldbank.org. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  22. ^ “Economies”. Reports.weforum.org. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  23. ^ “薪資行情大調查 電信業月薪破10萬最高”. Chinatimes.com. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  24. ^ “The China Post”. The China Post. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  25. ^ “Family Business”. KPMG. ngày 16 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  26. ^ “Documents” (PDF). isites.harvard.edu.[liên kết hỏng]
  27. ^ San, Gee (ngày 1 tháng 4 năm 1992). “Taiwanese Corporations in Globalisation and Regionalisation”. OECD Development Centre Working Papers. doi:10.1787/263030024237. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  28. ^ “Are Three-letter Acronyms Holding Taiwan Hostage?”. Ddg.com.tw. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  29. ^ “The Transformation of Taiwan's Status Within the Production and Supply Chain in Asia”. Brookings.edu. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  30. ^ Ewalt, David. “Reuters Top 100: The World's Most Innovative Universities - 2017”. Reuters.com. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  31. ^ “Electronics industry stats” (PDF). unstats.un.org. 2010.
  32. ^ “Data” (PDF). file.icsead.or.jp.
  33. ^ “III - Institute for Information Industry”. Web.iii.org.tw.
  34. ^ “FIND-Foreseeing Innovative New Digiservices”. Find.org.tw. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2010.
  35. ^ “Global Recognitions - Institute for Information Industry”. Web.iii.org.tw. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 5 năm 2013.
  36. ^ “Measuring the Information Society 2011” (PDF). Itu.int. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  37. ^ “Industrial Technology Research Institute”. Itri.org.tw. ngày 1 tháng 4 năm 2013.
  38. ^ “Global Partners”. Itri.org.tw.
  39. ^ “National Statistics, Republic of China (Taiwan)”. eng.stat.gov.tw. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  40. ^ “Ministry of Economic Affairs, R.O.C. - Statistics of Economic”. Moea.gov.tw. ngày 14 tháng 11 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 7 năm 2013.
  41. ^ “Archived copy”. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2012.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
  42. ^ “Archived copy”. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2012.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
  43. ^ “Archived copy”. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2012.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
  44. ^ “Taipei Taitra - List of TAITRA overseas offices”. Taipei.taiwantrade.com.tw. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2019.
  45. ^ “Archived copy” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 9 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2013.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
  46. ^ “The Definition, Purposes, Functions and Services of Incubation Centers”. Incubator.moeasmea.gov.tw. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  47. ^ “The World's Largest 100 Banks” (PDF). Snl.com. ngày 11 tháng 4 năm 2017.
  48. ^ “Archived copy” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2013.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
  49. ^ “London Metal Exchange: LME lists Taiwanese port as new delivery location”. Lme.com. ngày 17 tháng 6 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 11 năm 2013. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2019.
  50. ^ “Taiwan Culture Portal - Taiwan's convenience stores have everything you need”. Culture.tw. ngày 15 tháng 5 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2013.
  51. ^ “Asia Pacific Indirect Tax Country Guide” (PDF). Kpmg.de. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 4 năm 2013. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  52. ^ “Mastercard: 2014 Global Destination Cities Index” (PDF). Newsroom.mastercard.com. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 16 tháng 9 năm 2018. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  53. ^ “A Nice Cuppa Tea” (PDF). Bcpeds.ca. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  54. ^ “Bubbleology”. Bubbleology.co.uk. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 10 năm 2019. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  55. ^ “How to Make Bubble Milk Tea” (PDF). Hcs.harvard.edu. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  56. ^ “Research from TASC”. Aseancenter.org.tw. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2019.
  57. ^ “Chinese Taipei - Organisation for Economic Co-operation and Development”. OECD Trade and Environment Working Papers. 2011. doi:10.1787/5kgcf71l188x-en. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
  58. ^ “Chinese Taipei Business Council of ICC details | ICC - International Chamber of Commerce”. Iccwbo.org.
  59. ^ Jenny W. Hsu And Aries Poon (ngày 7 tháng 11 năm 2013). “Taiwan, Singapore Sign Free-Trade Pact”. WSJ. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2015.
  60. ^ Lucy Craymer and Fanny Liu (ngày 11 tháng 7 năm 2013). “Taiwan and New Zealand Sign Free-Trade Agreement”. WSJ. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2015.
  61. ^ “Taiwan states position on TPP in talks with U.S. officials (update)”. Focustaiwan.tw. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2015.
  62. ^ “A Primer on the Trans-Pacific Partnership | Pragmatic Steps for Global Security”. Stimson.org. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2019.
  63. ^ “AFP: US backs Taiwan in trade pact, but later”. ngày 12 tháng 7 năm 2012.
  64. ^ “Hong Kong, Taiwan seek to join AIIB”. Chinadaily.com.cn. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  65. ^ “Import by Key Trading Partners”. Ministry of Economic Affairs. tháng 12 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2010.
  66. ^ “Export by Key Trading Partners”. Ministry of Economic Affairs. tháng 12 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2010.
  67. ^ “Taiwan: The risk of marginalisation: Economic situation and trade relations with the EU” (PDF). Europarl.europa.eu. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  68. ^ “Market Insights - Michael Page” (PDF). Michael Page. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  69. ^ “WTO - Trade policy review - Chinese Taipei 2010”. Wto.org. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2015.
  70. ^ Agam Shah (ngày 8 tháng 5 năm 2013). “Intel: We don't see the end of Moore's Law yet”. CITEworld. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2015.
  71. ^ “Science and technology: No Moore? - The Economist”. The Economist. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2015.
  72. ^ “TRANSFORMING ECONOMIES” (PDF). Ilo.org. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  73. ^ “RETHINKING INDUSTRIAL POLICY” (PDF). Unctad.org. tháng 4 năm 2007. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  74. ^ “Policy Brief” (PDF). Collections.unu.edu. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2018.
  75. ^ “Background paper” (PDF). Un.org.
  76. ^ “Data” (PDF). unctad.org.
  77. ^ Karimaa, Alexandra (tháng 2 năm 2013). “Value-Aware Approach to Management of Innovative Software Products and Services” (PDF). www.joebm.com.
  78. ^ [1]
  79. ^ “Bloomberg Pursuits - Bloomberg”. Bloomberg.com. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.
  80. ^ “Chinese Taipei”. Innovationpolicyplatform.org. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2018.


Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “chú thích”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="chú thích"/> tương ứng, hoặc thẻ đóng </ref> bị thiếu
Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “note”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="note"/> tương ứng, hoặc thẻ đóng </ref> bị thiếu