Plutino

Trong thiên văn học, plutino là một nhóm động học các Thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương ở vùng ngoài cùng của Hệ Mặt Trời mà có quỹ đạo cộng hưởng chuyển động trung bình 2:3 với Sao Hải Vương. Điều này có nghĩa là với mỗi hai quỹ đạo mà plutino đi được thì Sao Hải Vương sẽ quay ba lần. Hành tinh lùn Sao Diêm Vương là thành viên lớn nhất và có cùng tên với nhóm này. Plutino được đặt tên theo các sinh vật thần thoại có liên hệ với địa ngục.

Plutino hình thành nên phần bên trong của Vành đai Kuiper và đại diện cho khoảng một phần tư các thiên thể trong vành đai Kuiper belt đã biết. Chúng là nhóm các thiên thể ngoài Sao Hải Vương cộng hưởng lớn nhất. Ngoài bản thân Sao Diêm Vương ra thì plutino đầu tiên (385185) 1993 RO được phát hiện vào ngày 16 tháng 9 năm 1993.

Quỹ đạo sửa

Một số những plutino đầu tiên được phát hiện, so sánh qua kích cỡ, Suất phản chiếu và màu sắc

Nguồn gốc sửa

Các thiên thể hiện đang có cộng hưởng quỹ đạo trung bình với Sao Hải Vương thì được cho là ban đầu có một quỹ đạo nhật tâm độc lập. Khi Sao Hải Vương di chuyển ra ngoài vào thời kì đầu của lịch sử Hệ Mặt Trời (xem nguồn gốc của vành đai Kuiper), các thiên thể mà nó tiếp cận có lẽ đã bị phân tán; trong quá trình này, một số chúng có lẽ đã bị bắt giữ vào cộng hưởng.^[1] Cộng hưởng 3:2 là một cộng hưởng thứ tự thấp và là cái mạnh nhất và ổn định nhất trong số tất cả các cộng hưởng. Đó là lý do vì sao nó chứa số lượng thiên thể lớn nhất.^{[cần dẫn nguồn]}^{[cần dẫn nguồn]}

Các thiển thể sáng nhất sửa

Plutino sáng hơn H_V=6 bao gồm:

Tên	Bán trục lớn (AU)	Perihelion (AU)	Độ nghiêng (°)	Cấp sao tuyệt đối (H)	Kích cỡ (km)	Trọng lượng (10²⁰ kg)	Suất phản chiếu	V−R	Năm khám phá	Người khám phá
134340 Pluto	39.3	29.7	17.1	−0.7	2322	130	0.49–0.66		1930	Clyde Tombaugh
90482 Orcus	39.2	30.3	20.6	231±003	917±25	632±005	028±006	0.37	2004	M. Brown, C. Trujillo, D. Rabinowitz
(208996) 2003 AZ84	39.4	32.3	13.6	374±008	7270+619 −665	≈ 3	0107+0023 −0016	038±004	2003	M. Brown, C. Trujillo
28978 Ixion	39.7	30.1	19.6	3828±0039	617+19 −20	≈ 3	0141±0011	0.61	2001	Deep Ecliptic Survey
2017 OF69	39.5	31.3	13.6	4091±012	≈ 380–680	?	?	?	2017	D. J. Tholen, S. S. Sheppard, C. Trujillo
(84922) 2003 VS2	39.3	36.4	14.8	41±038	5230+351 −344	≈ 1.5	0147+063 −043	059±002	2003	NEAT
(455502) 2003 UZ413	39.2	30.4	12.0	438±005	≈ 600	≈ 2	?	046±006	2001	M. Brown, C. Trujillo, D. Rabinowitz
(175113) 2004 PF115	39.0	36.5	13.4	454±025	4063+976 −753	≈ 3.5	0113+0082 −0042		2004	M. Brown, C. Trujillo, D. Rabinowitz
(144897) 2004 UX10	39.2	37.4	9.5	475±016	3612+1242 −935	> ≈ 0.3	0172+0141 −0078	058±005	2004	A.C. Becker A.W. Puckett J. Kubica
2014 JR80	39.5	36.0	15.4	49	≈ 240–670	?	?	?	2014	Pan-STARRS
2014 JP80	39.5	36.7	19.4	49	≈ 240–670	?	?	?	2014	Pan-STARRS
38628 Huya	39.4	28.5	15.5	504±003	406±16	≈ 0.5	0083±0004	057±009	2000	Ignacio Ferrin
2006 HJ123	39.3	27.4	12.0	532±066	2831+1423 −1108	≈ 0.012	0136+0308 −0089		2006	Marc W. Buie
2002 XV93	39.3	34.5	13.3	542±046	5492+217 −230	≈ 1.7	0040+0020 −0015	037±002	2001	M.W.Buie
(469372) 2001 QF298	39.3	34.9	22.4	543±007	4082+402 −449	≈ 0.7	0071+0020 −0014	039±006	2001	Marc W. Buie
47171 Lempo	39.3	30.6	8.4	541±010	3931+252 −268 (triple)	01275±00006	0079+0013 −0011	070±003	1999	E. P. Rubenstein, L.-G. Strolger
(307463) 2002 VU130	39.3	31.2	14.0	547±083	2529+336 −313	≈ 0.16	0179+0202 −0103		2002	Marc W. Buie
(84719) 2002 VR128	39.3	28.9	14.0	558±037	4485+421 −432	≈ 1	0052+0027 −0018	060±002	2002	NEAT
(55638) 2002 VE95	39.4	30.4	16.3	570±006	2498+135 −131	≈ 0.15	0149+0019 −0016	072±005	2002	NEAT

Tham khảo sửa

^ Malhotra, Renu (1995). “The Origin of Pluto's Orbit: Implications for the Solar System Beyond Neptune”. Astronomical Journal. 110: 420. arXiv:astro-ph/9504036. Bibcode:1995AJ....110..420M. doi:10.1086/117532.

Liên kết ngoài sửa

[Malhotra1995-1] Malhotra, Renu (1995). “The Origin of Pluto's Orbit: Implications for the Solar System Beyond Neptune”. Astronomical Journal. 110: 420. arXiv:astro-ph/9504036. Bibcode:1995AJ....110..420M. doi:10.1086/117532.

[1]