Thuật ngữ ngữ âm học

Dưới đây là danh sách các thuật ngữ dùng trong ngữ âm học, xếp theo thứ tự chữ cái của các từ tiếng Anh.

Xem thêm

• Bài chính Ngôn ngữ học
• Thuật ngữ ngôn ngữ học
• Danh sách các nhà ngôn ngữ học

A

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
affricate consonant	âm tắc sát	tắc sát âm 塞擦音
allophone	tha âm vị, âm đồng vị	đồng vị âm 同位音
alveolar consonant	âm chân/ổ răng	xỉ ngân âm 齒齦音
alveolo-palatal consonant	âm lợi-vòm miệng	ngân ngạc âm 齦腭音
apical consonant	âm đầu lưỡi	舌尖音 thiệt tiêm âm
approximant consonant	âm tiếp cận, âm trung gian	tiếp cận âm 接近音
aspiration	âm (bật) hơi

B

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
back vowel	nguyên âm sau	hậu nguyên âm 後元音
bigraph	hai chữ một âm	nhị trùng âm tự 二重音字
bilabial consonant	âm đôi môi	song thần âm 雙唇音, lạng thần âm 両唇音

C

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
central consonant	phụ âm giữa (lưỡi)	trung ương phụ âm 中央輔音
central vowel	nguyên âm giữa (lưỡi)	ương nguyên âm 央元音
checked vowel	nguyên âm nhấn
click consonant		đáp chủy âm 搭嘴音, hấp khán âm 吸着音
close vowel	nguyên âm đóng	bế nguyên âm 閉元音
close-mid vowel	nguyên âm nửa đóng	bán bế nguyên âm 半閉元音
coronal consonant	âm lưỡi trước	thiệt diện tiền âm 舌面前音
consonant	phụ âm, tử âm	phụ âm 辅音, tử âm 子音

D

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
dental consonant	âm răng	xỉ âm 齿音
digraph	hai chữ một âm	nhị trùng âm tự 二重音字
diphthong	nguyên âm đôi	song nguyên âm 双元音
double acute accent	dấu sắc kép

E

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
eclipsis	(tiếng Gaeilge) biến đổi phụ âm đầu
ejective consonant	âm tống ra, âm phóng xuất	phóng xuất âm 放出音
elision	lược âm, nuốt âm	âm tiết tỉnh lược 音節省略
epiglottal consonant	âm thanh quản	hội yếm âm 會厭音
euphony	âm xuôi tai, hài âm, âm nghe êm tai	duyệt nhĩ chi âm 悅耳之音, 音便 âm tiện

F

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
flap consonant	âm vỗ	thiểm âm 闪音
free vowel	nguyên âm tự do
fricative consonant	âm sát, âm xát	sát âm 擦音
front vowel	nguyên âm trước	tiền nguyên âm 前元音

G

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
gemination	kéo dài nguyên âm	trường phụ âm 長輔音
glottal consonant	âm thanh hầu, âm thanh môn, hầu âm	thanh môn âm 聲門音
glottal stop, voiceless glottal plosive	âm tắc thanh hầu, âm tắc thanh hầu vô thanh

H

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
hiatus (linguistics)

I

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
implosive consonant	âm hút vào	nhập phá âm 入破音
inflection	biến tố
International Phonetic Alphabet	IPA, bảng phiên âm quốc tế
intonation	ngữ điệu

J

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt

K

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt

L

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
labialization	âm môi hóa	thần âm hóa 唇音化
labial-palatal consonant	âm môi-vòm
labial-velar consonant	âm môi-vòm vềm
labiodental consonant	âm môi răng
laminal consonant	âm phiến lưỡi	thiệt đoan âm 舌端音
lateral consonant	âm cạnh (lưỡi)	biên âm 邊音, trắc diện âm 側面音, trắc âm 側音
liaison	nối âm, nối liền âm, nối vần	liên tụng 聯誦
linguolabial consonant	âm lưỡi môi	thiệt thần âm 舌唇音
liquid consonant	âm chảy, âm nước	lưu âm 流音

M

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
manner of articulation	cách/ phương pháp phát âm	phát âm phương pháp 發音方法
mid vowel	nguyên âm giữa
monophthong	nguyên âm đơn

N

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
nasal consonant	phụ âm mũi
nasal vowel	nguyên âm mũi
nasalisation
non-rhotic

O

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
onomatopoeia	từ tượng thanh
open vowel	nguyên âm mở
open-mid vowel	nguyên âm nửa mở
oxytone	từ được nhấn âm cuối

P

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
palatal consonant	âm vòm
palatalisation	(hiện tượng) vòm hóa, ngạc âm hóa	ngạc âm hóa 顎音化, khẩu cái hóa 口蓋化
paragoge	thêm âm cuối từ
paroxytone	từ có âm nhấn trên âm tiết trước âm tiết cuối
pharyngeal consonant	âm yết hầu	yết đầu âm 咽頭音
phone	âm nói
phoneme	âm vị/tố	âm tố 音素
phonetic transcription	phiên âm
pitch accent	dấu nhấn giọng
place of articulation	vị trí phát âm
plosive consonant	âm tắc, âm bật	tắc âm 塞音, bế tỏa âm 閉鎖音
postalveolar consonant	âm sau chân răng
pronunciation	phát âm
proparoxytone	từ có âm nhấn trên âm tiết thứ hai trước âm tiết cuối

Q

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt

R

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
retroflex consonant	âm đầu lưỡi vòm cứng
rhotic consonant	âm R	R âm R音
rounded vowel	nguyên âm làm tròn

S

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
sandhi	liên âm, hợp biến âm	liên âm 连音, hợp biến 合變
semivowel	bán âm
sibilant consonant	âm xuýt, âm (kẽ) răng	xỉ âm 齒音
stop consonant	âm tắc	tắc âm 塞音
stress (linguistics)	trọng âm	trọng âm 重音
syllable	âm tiết	âm tiết 音節
syllable coda	đuôi vần, vận vĩ	vận vĩ 韵尾
syllable nucleus	(hạt) nhân âm tiết
syllable onset	thanh mẫu	thanh mẫu 聲母
syllable rime /rhyme	vận mẫu	vận mẫu 韻母, 韵母

T

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
tenuis consonant	âm không kêu không bật hơi
tonal language	ngôn ngữ thanh điệu
tone	thanh điệu	thanh điệu 聲/声調
trigraph	ba chữ một âm	nhị trùng âm tự 二重音字
trill consonant	(phụ) âm rung
triphthong	nguyên âm ba

U

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
umlaut	biến đổi nguyên âm
unrounded vowel	nguyên âm không làm tròn
uvular consonant	âm lưỡi gà	tiểu thiệt âm 小舌音, khẩu cái thùy âm 口蓋垂音

V

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt
velar consonant	âm vòm mềm, âm gốc lưỡi	thiệt căn âm 舌根音
velarization	âm vòm mềm hóa
voiced consonant	(phụ) âm hữu thanh	hữu thanh âm 有聲音
voiceless consonant	(phụ) âm vô thanh	vô thanh âm 無聲音
vowel	nguyên âm, mẫu âm	mẫu âm 母音, nguyên âm 元音
vowel harmony	hài hòa nguyên âm	nguyên âm hài hòa luật 元音和諧律, mẫu âm điều hòa 母音調和

W

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt

X

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt

Y

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt

Z

Tiếng Anh	Tiếng Việt	Hán-Việt