Wikipedia

Triết học lịch sử

Triết học lịch sử là nghiên cứu triết học về lịch sử và chuyên ngành của nó. Thuật ngữ này được nhà triết học người Pháp Voltaire đưa ra.[1]

Trong triết học đương đại, một sự khác biệt đã được phát triển giữa triết học suy đoán lịch sử và triết học phê phán lịch sử, bây giờ được gọi là triết học phân tích. Triết học trước quan tâm đến ý nghĩa và mục đích của quá trình lịch sử trong khi triết học sau nghiên cứu nền tảng và ý nghĩa của lịch sử và phương pháp lịch sử.[2][3] Tên của những thể loại triết học này được lấy từ sự phân biệt của C. D. Broad giữa triết học phê phán và triết học suy đoán.[4][5] [cần kiểm chứng]

Nguồn gốc sửa

Trong cuốn Thơ ca, Aristotle (384-322 TCN) duy trì tính ưu việt của thơ trước lịch sử vì thơ nói về những gì nên hoặc phải đúng chứ không phải chỉ đơn thuần là những gì là đúng.

Herodotus, một Socrates đương đại của thế kỷ thứ năm của Socrates, đã phá vỡ truyền thống Homer truyền lại câu chuyện từ thế hệ này sang thế hệ khác trong tác phẩm "Điều tra" (tiếng Hy Lạp cổ đại: Istoríai), còn được gọi là <i id="mwLg">Lịch sử</i>. Herodotus, được một số người[ai nói?] coi là nhà sử học có hệ thống đầu tiên, và sau đó, Plutarch (46-120) đã tự do sáng tác ra các bài phát biểu cho các nhân vật lịch sử và chọn chủ đề lịch sử của họ để hướng tới việc cải thiện đạo đức cho người đọc. Lịch sử được cho là dạy những tấm gương tốt cho một người noi theo. Giả định rằng lịch sử "nên dạy những ví dụ hay" ảnh hưởng đến cách các nhà văn tạo ra lịch sử. Các sự kiện trong quá khứ có khả năng hiển thị các ví dụ xấu mà người ta không nên theo dõi, nhưng các nhà sử học cổ điển sẽ không ghi lại những ví dụ như vậy hoặc sẽ diễn giải lại chúng để hỗ trợ cho giả định của họ về mục đích của lịch sử. [cần dẫn nguồn]

Từ thời cổ điển đến thời Phục hưng, các nhà sử học xen kẽ giữa việc tập trung vào các chủ đề được thiết kế để cải thiện nhân loại và tôn sùng thực tế. Lịch sử được tạo thành chủ yếu từ các tiểu sử của các quốc vương hay của sử thi miêu tả những cử chỉ anh hùng (như Bài ca Roland -Về các trận đèo Roncevaux (778) trong chiến dịch đầu tiên của Charlemagne chinh phục bán đảo Iberia). [cần dẫn nguồn]

Vào thế kỷ XIV, Ibn Khaldun, người được coi là một trong những người cha của triết học lịch sử,   đã thảo luận về triết lý lịch sử và xã hội của ông một cách chi tiết trong Muqaddimah (1377). Tác phẩm của ông đại diện cho đỉnh cao các tác phẩm trước đó của các nhà xã hội học Hồi giáo thời trung cổ trong các lĩnh vực đạo đức Hồi giáo, khoa học chính trị và lịch sử, như của al-Farabi (khoảng 872 - c. 950), Ibn Miskawayh, al-Dawani, và Nasir al-Din al-Tusi (1201 Từ1274).[6] Ibn Khaldun thường chỉ trích "sự mê tín nhàn rỗi và chấp nhận dữ liệu lịch sử". Ông đã giới thiệu một phương pháp khoa học cho triết lý lịch sử (mà Dawood coi là một thứ "hoàn toàn mới so với thời đại của ông") và ông thường gọi nó là "khoa học mới",[7] mà bây giờ gắn liền với lịch sử. Phương pháp lịch sử của ông cũng đặt nền tảng cho việc quan sát vai trò của nhà nước, truyền thông, tuyên truyền và thiên vị hệ thống trong lịch sử.

Tham khảo sửa

  1. ^ Voltaire, La philosophie de l'histoire, Changuion, 1765.
  2. ^ The Continuing Relevance of Speculative Philosophy of History, Journal of the Philosophy of History
  3. ^ Philosophy of History, Stanford Encyclopedia of Philosophy
  4. ^ E.g. W. H. Walsh, Introduction to the Philosophy of History (1951) ch. 1 p. 2.
  5. ^ Rolf Gruner, "The concept of speculative philosophy of history," Metaphilosophy 3(4).
  6. ^ H. Mowlana (2001). "Information in the Arab World", Cooperation South Journal 1.
  7. ^ Compare: Ibn Khaldun (1958). “Introduction by N. J. Dawood”. The Muqaddimah: An Introduction to History in Three Volumes. Princeton/Bollingen paperbacks. 1. Translated by Franz Rosenthal; compiled by N. J. Dawood . Princeton University Press. tr. x. ISBN 9780691017549. Truy cập ngày 18 tháng 6 năm 2016. In rejecting idle superstition and denouncing uncritical acceptance of historical data, Ibn Khaldun adopted a scientific method totally new to his age, and used a new terminology to drive home his ideas. That he was fully aware of the originality of his thinking and the uniqueness of his contribution is illustrated by the many references he makes to his 'new science'.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Triết_học_lịch_sử&oldid=66260254”