Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mảng Ấn Độ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Ghi chú: clean up, replaced: {{reflist}} → {{Tham khảo}} |
n Robot: Sửa đổi hướng |
||
Dòng 2:
[[Tập tin:Himalaya-formation.gif|phải|nhỏ|Do [[trôi dạt lục địa]], mảng Ấn Độ tách ra từ Madagascar và va chạm với [[mảng Á-Âu]] gây ra sự hình thành của dãy núi [[Himalaya]].]]
'''Mảng Ấn Độ''' là một [[mảng kiến tạo]] nguyên thủy là một phần của lục địa cổ [[Gondwana]] và tách ra từ nó để trở thành một mảng kiến tạo lớn. Khoảng 50 tới 55 triệu năm trước (Ma), nó hợp nhất với [[mảng Ấn-Úc|mảng Australia]] (mảng Úc) cận kề. Ngày nay nó là một phần của [[mảng Ấn-Úc]] và bao gồm [[tiểu lục địa Ấn Độ]] cũng như một số phần của vùng bồn địa nằm dưới [[Ấn Độ Dương]].
Vào cuối [[kỷ Creta|kỷ Phấn trắng]], khoảng 90 Ma, sau khi tách ra khỏi Gondwana tại khu vực khi đó là đường ráp nối của [[Madagascar]] và [[Ấn Độ]], mảng Ấn Độ bắt đầu di chuyển về phía bắc với tốc độ khoảng 20 cm/năm (8 inch/năm) <ref name="fast">[http://www.eurekalert.org/pub_releases/2007-10/haog-tfc101507.php "The fastest continent: India's truncated lithospheric roots"]</ref> và bắt đầu va chạm với [[châu Á]] trong khoảng từ 50 tới 55 Ma, thuộc thời kỳ của [[thế Eocen]] trong [[đại Tân sinh]]. Trong thời gian này, mảng Ấn Độ đã di chuyển một khoảng cách khoảng 2.000 đến 3.000 km (1.200 đến 1.900 dặm Anh) và như thế nó di chuyển nhanh hơn bất kỳ mảng kiến tạo nào đã biết. Năm 2007, các nhà địa chất Đức đã xác định rằng nguyên nhân để mảng Ấn Độ di chuyển nhanh như vậy là do nó có độ dày chỉ khoảng một nửa độ dày của các mảng kiến tạo khác trước đây đã tạo ra Gondwana<ref name="fast" />.
Sự va chạm của nó với [[mảng Á-Âu]] dọc theo ranh giới giữa Ấn Độ và [[Nepal]] đã tạo thành một [[kiến tạo sơn|đai kiến tạo sơn]] để sinh ra [[cao nguyên Thanh Tạng]] và dãy núi [[Himalaya]], do các loại trầm tích đại dương đã chụm lại giống như đất trước khi bị vùi lấp.
Dòng 13:
{{bài chính|Động đất Ấn Độ Dương 2004}}
Trận [[động đất và sóng thần Ấn Độ Dương 2004|động đất]] cường độ 9,3 ngày [[26 tháng 12]] năm 2004 trong lòng Ấn Độ Dương là do ứng suất trong [[hút chìm|đới hút chìm]] tại nơi mà mảng Ấn Độ trượt xuống phía dưới [[mảng Burma]] thuộc miền đông Ấn Độ Dương với tốc độ 6 cm/năm (2,5 inch/năm), gây ra. [[Rãnh Sunda]] được tạo ra dọc theo ranh giới này, nơi mà mảng Ấn-Úc gặp mảng Á-Âu. Các trận [[động đất]] trong khu vực này nói chung bị gây ra bởi ''[[phay nghịch chờm]]'', trong đó [[đứt gãy (địa chất)|phay địa chất]] trượt vuông góc với rãnh; hoặc là do ''[[phay trượt bằng]]'', trong đó các loại vật liệu đất đá dịch chuyển ngang về phía đông của phay đang trượt dọc theo theo hướng của rãnh.
Giống như các trận động đất lớn khác, trận động đất ngày 26 tháng 12 năm 2004 đã được tạo ra bởi phay nghịch chờm. Đoạn đứt gãy dài khoảng 100 km (60 dặm Anh) đã làm cho khoảng 1.600 km (994 dặm Anh) của bề mặt chung bị trượt đi, di chuyển phay này tới 15 m (50 ft) và nâng đáy biển lên vài mét, tạo ra một cơn [[sóng thần]] (tsunami) lớn.
Dòng 26:
* [[Ranh giới hội tụ]]
* [[Địa chất Ấn Độ]]
* [[Danh sách mảng kiến tạo|Danh sách các mảng kiến tạo]]
* [[Danh sách các tương tác mảng kiến tạo]]
* [[Cổ địa lý học]]
| |||