Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đặng Thái Thân”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
n →‎Chú thích: clean up, replaced: {{reflist}} → {{Tham khảo}} using AWB
n Thêm liên kết trong, không thêm nội dung
Dòng 1:
'''Đặng Thái Thân''' ([[chữ Hán]]: 鄧泰紳; [[1874]] - [[1910]]), hiệu '''Ngư Hải''', '''Ngư Ông'''; là chí sĩ cận đại trong [[lịch sử]] [[Việt Nam]].
 
==Tiểu sử==
'''Đặng Thái Thân,''' là người làng Hải Côn, huyện [[Nghi Lộc]], tỉnh [[Nghệ An]]. ÔngVì ông đỗ đầu xứ nên được gọi là ''Đầu xứ Đặng''. Ông là học trò và là đồng chí đắc lực của chí sĩ [[Phan Bội Châu]].
 
Năm [[1904]], tại nhà Tiểu La [[Nguyễn Tiểu La|Nguyễn Hàm]] ở [[Quảng Nam]], với sự hiện diện của Kỳ Ngoại Hầu [[Cường Để]] cùng hơn 20 người khác, [[Duy Tân hội]] được tuyên bố thành lập. Cường Để được lập làm Hội chủ. Các thành viên chính của hội gồm Phan Bội Châu, Đặng Thái Thân, Nguyễn Hàm, [[Trình Hiền]], [[Lê Vũ]], [[Đặng Tử Kính]].
 
Tháng 9 năm [[1908]] chính phủ [[Nhật]] thi hành hiệp ước Pháp-Nhật, theo đó ra lệnh giải tán ''Đông Á đồng văn thư viện'' và ''Cống hiến hội'', trục xuất du học sinh ra khỏi đất Nhật.
 
[[Tháng 9]] năm [[1908]], chính phủ [[Nhật]] thi hành hiệp ước Pháp-Nhật, theo đó ra lệnh giải tán ''Đông Á đồng văn thư viện'' và ''Cống hiến hội'', trục xuất du học sinh ra khỏi đất Nhật.
Thời gian đó, [[phong trào Đông Du]] ở trong nước cũng bị chính quyền [[thực dân Pháp]] trấn áp mạnh, Đặng Thái Thân phải rút vào núi tạm lánh.
 
Năm [[1910]], một đêm Đặng Thái Thân âm thầm về làng Phan Thôn (nay là xã Nghi Kim, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An), thì bị tố giác. Bị quân Pháp bao vây, liệu không thể thoát, ông bắn chết một cộng sự của đối phương tên Một Độ, thủ tiêu hết tài liệu bí mật, rồi dùng súng tự sát. Năm đó, Đặng Thái Thân mới 36 tuổi.
 
Sinh thời, ông có làm thơ. Trong ''Hợp tuyển thơ văn Việt Nam'' ([[1858]]-[[1920]], quyển 2) có chép hai bài thơ [[chữ Hán]] của ông là: ''Cảm hứng, Đợi thuyền'', và hai câu đối cũng bằng chữ Hán là: ''Thư trai (dán chỗ ngồi học), Viếng [[Tăng Bạt Hổ]]''.
 
==Khen ngợi==
Cái chết của Đặng Thái Thân đã gây niềm cảm kích lớn trong đồng bào và đồng đội. Nhiều chiến sĩ bị tù ở [[Côn Đảo]] đã làm thơ văn ca ngợi phẩm chất ông <ref>''Hợp tuyển thơ văn Việt Nam'' (1858-1920, quyển 2), tr. 271.</ref>. Trích hai đoạn viết của:
*[[Phan Bội Châu]]:
:''Đặng quân vốn người hăng hái gan dạ, nhân phẩm lại cao, trải mười năm vừa là thầy vừa là bạn tôi'' (''Ngục Trung Thư'').''
 
*[[Huỳnh Thúc Kháng]]:
:''Người khảng khái, trầm tĩnh, học vấn uyên bác, đởm thức hơn người; cái năng lực gánh nặng đi đường xa không lộ ra ngoài, không phải là người đồng chí tâm giao thì không ai biết là người thế nào. Cụ [[Phan Bội Châu|Sào Nam]] ở ngoài, sau [[Phan Chu Trinh|Tây Hồ]] và [[Nguyễn Tiểu La|Tiểu La]] bị đày, mà trong khoảng vài năm [[phong trào Đông Du|phong trào Đông học]] còn ảnh hưởng lừng lẫy không dứt, chính nhờ sức Ngư Hải ( Đặng Thái Thân). Trong miền Nam thì có Sơn Tẩu (Đỗ Đăng Tuyển) và Nam Xương ([[Thái Phiên]]). Từ khi Ngư Hải mất, cụ Sào Nam như mất cánh tay, cái dây liên lạc trong ngoài bị đứt đoạn'' (''Thi tù tùng thoại'').
==Chú thích==
Hàng 25 ⟶ 24:
==Sách tham khảo==
*Nhiều người soạn (Huỳnh Lý chủ biên), ''Hợp tuyển thơ văn Việt Nam'' (1858-1920, quyển 2). Nxb Văn học, 1985.
*[[Nguyễn Q. Thắng]]-Nguyễn Bá Thế, ''Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam''. Nxb KH-XH, Hà Nội, 1992.
 
{{ngày tháng sống|sinh=1874|mất=1910}}