Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quần đảo Aleut”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 16:
<!--Quốc gia-->
| quốc gia = Hoa Kỳ
| khu vực hành chính quốc gia = [[alaska|tiểu bang Alaska]]
| thành phố lớn nhất = [[Unalaska, Alaska|Unalaska]]
| dân số của thành phố lớn nhất = 4.283
Dòng 25:
}}
[[Tập tin:UnalaskaAlaska.jpg|nhỏ|trái|180px|[[Đảo Unalaska]] trong Quần đảo Aleutian]]
'''Quần đảo Aleutian''' hay gọi cách khác trong tiếng Việt là '''Quần đảo Aleut''' (có thể là từ [[tiếng Chukchi]] ''aliat'' có nghĩa là "[[đảo]]") là một chuỗi đảo gồm hơn 300 đảo [[núi lửa]] tạo thành một [[cung núi lửa|vòng cung đảo]] trong Bắc [[Thái Bình Dương]], chiếm một diện tích khoảng 6.821 [[dặm vuông Anh]] (17.666 [[kilômét vuông|km²]]) và kéo dài khoảng 1.200 dặm Anh (1.900&nbsp;km) về phía tây từ [[Bán đảo Alaska]] về phía [[Bán đảo Kamchatka]]. Vượt qua kinh tuyến 180°, quần đảo này là phần cận tây nhất của [[Hoa Kỳ]] (và về kỹ thuật mà nói cũng là phần cận đông nhất; ''xem [[các cực điểm của Hoa Kỳ]]''). Gần như tất cả [[quần đảo]] là bộ phận của tiểu bang [[Alaska]] và thường được xem là nằm trong vùng "[[Alaskan Bush]]" nhưng phần cuối cực tây là [[Quần đảo Komandorski]] xa xôi hẻo lánh, nhỏ và có liên hệ về mặt địa lý thì nằm trong lãnh thổ của [[Nga]]. Quần đảo có 57 [[núi lửa]] và nằm trong phần phía bắc của [[Vành đai lửa Thái Bình Dương]]. [[Xa lộ vùng biển Alaska]] chạy qua quần đảo.
 
Về địa thể, quần đảo này là một bộ phận riêng biệt của vùng bờ viền Thái Bình Dương rộng lớn hơn mà đến lượt bờ viền này là một bộ phận của phân vùng địa thể Hệ thống Núi Thái Bình Dương.
Dòng 33:
Quần đảo này được biết là Quần đảo Catherine trước năm 1867 gồm có năm nhóm đảo: [[Quần đảo Fox (Alaska)|Quần đảo Fox]], [[Quần đảo Four Mountains]], [[Quần đảo Andreanof]], [[Quần đảo Rat]] và [[Quần đảo Near]]. Tất cả nằm trong vị trí giữa vĩ tuyến 52° và 55° Bắc, kinh tuyến 172° Đông và 163° Tây.
 
Trục của quần đảo này nơi gần đất liền Alaska có hướng quay về tây nam nhưng gần kinh tuyến 129 thì nó đổi hướng về phía tây bắc. Sự đổi hướng này tương xứng với một vòng cong gồm các vết nứt [[núi lửa]] mà góp phần hình thành các đảo này. Các chuỗi cong như thế được lập lại quanh [[Thái Bình Dương]] như được thấy tại [[Quần đảo Kuril]], chuỗi quần đảo [[Nhật Bản]] và tại [[Philippines]]. Tất cả các vòng cung quần đảo này nằm ở rìa của [[Mảng Thái Bình Dương|Mảng kiến tạo Thái Bình Dương]] và trải qua nhiều hoạt động [[động đất|địa chấn]], nhưng con người vẫn có thể sống được. Quần đảo Aleutian nằm giữa hai [[mảng kiến tạo]] là Thái Bình Dương và [[mảng Bắc Mỹ|Bắc Mỹ]]. Cao độ chung tại các quần đảo phía đông cao nhất và thấp nhất là ở phía tây. Dãy quần đảo này là một phần nối tiếp phía tây của [[dãy núi Aleutian]] trên đất liền.
 
Đa số các đảo này còn dấu tích núi lửa nguyên thủy, và có vô số chóp núi lửa trên phía bắc của chuỗi đảo. Một số trong các núi lửa này vẫn còn hoạt động. Tuy nhiên nhiều đảo không phải hoàn toàn là đảo núi lửa mà còn gồm có đá trầm tích và đá pha lê, và cũng có hổ phách và nền bằng [[than non]]. Các vùng duyên hải có đá và bị sóng bào mòn. Vùng đất gần biển rất nguy hiểm vì đất nhô lên ngay từ duyên hải lên thành các dãy núi cao và dốc.
 
[[Núi lửa Makushin]] cao 5.691 [[ft (định hướng)|ft]] (1.735 mét) nằm trên Đảo Unalaska, không được thấy rõ từ bên trong thị trấn [[Unalaska, Alaska|Unalaska]] mặc dù hơi nước bốc lên từ chóp hình nón của nó có thể được nhìn thấy trong một ngày bầu trời trong xanh (hiếm có). Cư dân của Unalaska chỉ cần leo lên một trong các ngọn đồi nhỏ hơn trong khu vực, thí dụ như Đỉnh Pyramid hay Núi Newhall là có thể nhìn thấy rõ chóp hình nón phủ tuyết của nó. Núi lửa [[Đảo Bogoslof|Bogoslof]] và [[Đảo Fire, Alaska|quần đảo Fire]] mà đã nhô lên từ dưới biển theo thứ tự vào năm 1796 và năm 1883 nằm cách Vịnh Unalaska khoảng 30 [[dặm Anh]] (48&nbsp;km) về phía tây.
<br clear=both>
 
Dòng 45:
[[Tập tin:Aleutians-space.jpg|nhỏ|Quần đảo Aleutian nhìn từ không gian]]
}}
Khí hậu của quần đảo là khí hậu đại dương có nhiệt độ ôn hòa khá giống nhau và mưa nhiều. Sương mù hầu như thường xuyên. Thời tiết mùa hè mát mẻ nhiều hơn Đông nam Alaska ([[Sitka]]) nhưng nhiệt độ mùa đông của quần đảo và vùng [[Cán chảo Alaska]] thì gần như rất giống nhau. Nhiệt độ trung bình hàng năm cho [[Unalaska]], đảo đông dân nhất của nhóm đảo, là khoảng 38&nbsp;°F (3,4&nbsp;°C), khoảng 30&nbsp;°F (−1,1&nbsp;°C) vào tháng giêng và khoảng 52&nbsp;°F (11,1&nbsp;°C) vào tháng 8. Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất được ghi nhận là 78&nbsp;°F (26&nbsp;°C) và 5&nbsp;°F (−15&nbsp;°C) theo thứ tự. Lượng mưa trung bình hàng năm là khoảng 80 [[in]] (2.030&nbsp;mm). Thị trấn Unalaska có khoảng 250 ngày mưa mỗi năm và được cho rằng là một trong những nơi có mưa nhiều nhất trong lãnh thổ của [[Hoa Kỳ]]. Loại khí hậu này chỉ có thể so sánh với loại khí hậu của: [[Iceland]], [[Đất Lửa|Tierra del Fuego]], [[Bán đảo Alaska]] lân cận, [[Nam Georgia]], [[Đảo Macquarie]], [[Đảo Heard và quần đảo McDonald|Đảo Heard và Quần đảo McDonald]].
 
== Thực vật ==
Mùa trồng trọt kéo dài khoảng 135 ngày, từ đầu tháng năm cho đến cuối tháng 9 nhưng [[nông nghiệp chỉ hạn chế trồng một vài loại rau cải. Trừ một số cây [[liễu]] cằn cỗi, đa số vùng đất mênh mông của quần đảo không có cây cỏ bản xứ. Trên một số đảo như [[Adak]] và [[Dutch Harbor|Amaknak]], có một số cây [[ngành Thông|ngành thông]] mọc, đó là những dấu tích còn lại của thời [[Nga]] làm chủ vùng đất này. Trong khi có các cây rất cao mọc trong nhiều vùng khí hậu lạnh trên thế giới, những cây thông mọc tại quần đảo này, có cây được ước tính già hai trăm năm tuổi, lại hiếm khi cao đến 10&nbsp;ft. Nhiều cây chỉ cao dưới 5&nbsp;ft. Lý do là vì các đảo này cũng giống như [[Quần đảo Falkland]] và các đảo khác nằm cùng [[vĩ độ]] gặp những cơn gió rất mạnh khiến các cây cao dễ bị thổi ngã.
 
Thay vì cây cối, quần đảo này được phủ đầy các loại cỏ và hoa.
 
== Kinh tế ==
Trên các đảo ít có núi hơn, việc chăn nuôi [[cừu nhà|trừu]] và [[tuần lộc]] đã từng được tin là thực tiễn. Trên các đảo gần Mũi Sand cũng có bò Bison. Chăn nuôi cừu dường như đã chết dần với việc giới thiệu sợi tổng hợp làm giảm giá trị của lông trừu. Trong thập niên 1980, có một số [[lạc đà không bướu]] được nuôi trên [[Unalaska]]. Ngày nay, nền kinh tế chủ yếu dựa vào đánh cá và sự hiện của quân sự Mỹ. Nông sản duy nhất là [[khoai tây]]. Gà được nuôi tại các trang trại có nhà che chống lạnh.
 
== Nhân khẩu ==