Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhà dài Ê Đê”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n cần hợp nhất |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
{{Merge|Nhà dài người Ê Đê}}
[[Hình:Dan toc hoc 19.jpg|nhỏ|phải|200px|Nhà dài phục dựng trong [[Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam]]]]
'''Nhà dài''' của [[người Ê Đê]]
Người Ê đê không có [[nhà rông]] hay như [[nhà Gươl]] như các dân tộc khác ở [[Tây nguyên]], ngôi nhà chung của [[buôn]] cũng là một ngôi nhà dài truyền thống nhưng to đẹp và hoành tráng hơn.
==Đặc điểm==
Hàng 8 ⟶ 10:
Nhà có kết cấu cột kèo bằng gỗ tốt có sức chịu đựng dãi dầu cùng năm tháng. Các đà ngang, đòn dông luôn luôn bám nguyên tắc được đẽo hoàn toàn bằng tay, từ những cây gỗ nguyên vẹn dài có thể tới trên chục mét; đếm chúng, ta có thể biết nhà đã có thêm bao nhiêu lần được nối dài. Những lần nối dài thường là khi trong nhà có một thành viên nữ xây dựng gia thất vì người Ê Đê theo chế độ mẫu hệ, người con trai khi lấy vợ sẽ đến ở nhà vợ và không có quyền hành gì.
Nhà được thưng vách và lót sàn bằng các phên nứa; mái lợp [[cỏ tranh]] đánh rất dày, trên 20cm,thường chỉ làm một lần và sử dụng vĩnh viễn không phải lợp lại. Khi làm nhà mới, người Ê Đê
Nhà dài của người Ê Đê có những đặc trưng riêng không giống nhà các [[dân tộc]] khác ở [[Tây Nguyên]]. [[Nhà dài]] của người Ê Đê có bộ khung [[kết cấu]] đơn giản, vách và sàn được thưng và lót bằng [[tre]] [[nứa]] đập dập, mái lợp [[cỏ tranh]] dày có khi đến 20 cm. Cái được coi là [[đặt trưng]] của nhà Ê Đê là: hình thức của thang, cột sàn và cách bố trí trên mặt bằng sinh hoạt. Đặt biệt là ở hai phần. Nửa đằng [[cửa chính]] gọi là Gah là nơi tiếp khách, sinh hoạt chung của cả nhà dài là nơi chứa các vật dụng như bếp chủ, ghế khách, ghế chủ, ghế dài ( Kpan) có thể dài tới 20m được đẽo từ những thân [[cây rừng]] nguyên vẹn kể cả chân, trên vách có treo [[cồng chiêng]] ... nửa còn lại gọi là Ôk là bếp đặt chỗ nấu ăn chung và là chỗ ở của các đôi [[vợ chồng]], chia đôi theo chiều dọc, phần về bên trái được coi là "trên" chia thành nhiều gian nhỏ. Phần về bên phải là [[hàng lang]] để đi lại, về phía cuối là nơi đặt [[bếp]] lửa...
Mỗi đầu nhà có một [[sân]] sàn. Sân sàn ở phía cửa chính được gọi là sân khách. Muốn vào nhà phải qua sân sàn. Nhà càng khá giả thì sân khách càng rộng, khang trang.
===Cầu thang===
Luôn được đẽo bằng tay và thường được trang trí bằng hình hai nhũ hoa trông rất phồn thực và hình trăng khuyết.
===Hoa văn trang trí===
Trên [[cột]], [[kèo]] thường đẽo gọt, trang trí bằng hình ảnh các con vật như [[ba ba]], [[kì đà]]...
Cũng như cầu thang, Điểm đặc biệt là các vật trang trí này luôn được đẽo bằng tay với cây rìu truyền thống.
===Bếp lửa===
Nguyên bản trước đây bếp lửa của [[người Ê Đê]] thường được đặt trực tiếp trên sàn, họ đóng một khung vuông bằng [[gỗ]] cao khoảng 10cm, đổ [[đất]] nện, sau đó đốt lửa trên đó cả ngày với mục đích giữ lửa và để chống [[muỗi]] và các loại [[côn trùng]] khác.
===Gầm sàn===
Cao khoảng hơn 1m trước đây luôn được dùng làm nơi nuôi nhốt [[Trâu]], [[Bò]], [[Lợn]], [[Gà]] nên rất mất vệ sinh, sau này đã bỏ dần tuy nhiên có một số nơi vẫn theo phong tục cũ này.
==Tình trạng hiện tại==
| |||