Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Stonehenge”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
|||
Dòng 3:
| WHS = Stonehenge, [[Avebury]] và các di chỉ liên quan
| Image = [[Tập tin:Stonehenge-Green.jpg|300px]]
| State Party = [[Tập tin:Flag of the United Kingdom.svg|22px]] [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Anh Quốc]]
| Type = Văn hóa
| Criteria = i, ii, iii
Dòng 12:
| Link = http://whc.unesco.org/en/list/373
}}
'''Stonehenge''' là một công trình tượng đài cự thạch [[thời đại đồ đá mới|thời kỳ đồ đá mới]] và [[thời đại đồ đồng|thời kỳ đồ đồng]] gần [[Amesbury]] ở [[Anh]], thuộc hạt [[Wiltshire]], 13 km về phía bắc [[Salisbury]]. Tọa độ địa lý 51°10′44,85″N, 1°49′35,13″W [http://maps.google.com/maps?f=q&hl=en&q=51.179,+-1.8265&ie=UTF8&z=17&ll=51.179,-1.826499&spn=0.004372,0.013475&t=k&om=1].
Công trình này bao gồm các công sự bằng đất bao quanh một vòng đá, là một trong những địa điểm [[thời tiền sử|tiền sử]] nổi tiếng thế giới. Các nhà khảo cổ cho rằng các cột đá này được dựng lên từ khoảng 2500-2000 trước [[Công Nguyên|Công nguyên]] dù các vòng đất xung quanh được xây dựng sớm hơn, khoảng 3100 năm trước Công nguyên.
Khu vực này và khu vực xung quanh đã được [[Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc|UNESCO]] công nhận là [[Di sản thế giới]] năm 1986.
== Từ nguyên học ==
Từ điển tiếng Anh Oxford trích từ bảng chú giải thuật ngữ cổ của Elfric từ thế kỉ thứ 10, henge-cliff có nghĩa là "vách đứng", một hòn đá treo hoặc hỗ trợ, mặc dù Stanheng (không xa so với Salis bury) được công nhận bởi nhà văn từ thế kỉ 11 là "những hòn đá bổ sung". [[William Stukeley]] vào năm 1740 cho biét, "Những tảng đá rủ xuống bây giờ gọi là những khớp nối ở [[Yorshire]]...Tôi không nghi ngờ gì, Stonhenge ở [[Saxon]] có ý nghĩa là các hòn đá treo." ''Stonehenge Complete'' của [[Christopher Chippindale]] cho biết sự bắt nguồn của cái tên Stonehenge là từ một từ ngữ tiếng Anh cổ stān có nghĩa là "đá", và henge có nghĩa là "bản lề" (vì các thanh dầm cửa đá bản lề trên đá thẳng đứng) hoặc hen(c)en có nghĩa là "treo" hoặc "giá treo cổ" hoặc "nhạc cụ của tra tấn". Giống kiến trúc gồm các tảng đá dựng đứng của Stonhenge, giá treo cổ thời trung cổ bao gồm 2 trụ đứng với một thanh ngang, thay vì chữ L ngược quen thuộc ngày nay.
Dòng 31:
Nhiều nhà học giả tin rằng Stonhenge đã từng được hoàn thành như một tượng đài tráng lệ. Điều này không thể được chứng minh bởi một nửa số đá đã bị mất tích, và nhiều lỗ đặt đá chưa bao giờ được tim thấy. Tìm hiểu và những hiểu biết của các giai đoạn khác nhau của hoạt động phức tạp là do sự xáo trộn của tự nhiên từ ảnh hưởng của thời kì cận băng hà và động vật đào bới. Giai đoạn hiện đại với các nhà khảo cổ thường đồng ý với điều này.
=== Trước khi hoàn thành (trước năm 8000 trước công nguyên) ===
Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy bốn, hoặc có thể là 5 lỗ trụ có từ thời kì đồ đá giữa (một cái có thể đã bị một cây che), được cho là vào khoảng năm 8000 trước công nguyên, dưới một nơi đỗ xe du lịch hiện đại. Những cột trụ này được dựng nên quanh một cây thông có đường kính 0,75m được dựng lên và cuối cùng bị mục nát. 3 trong số các cột trụ được xếp theo phía đông-tây mà có thể là có ý nghĩa nghi lễ; không đường đường song song nào được biết tới ở Anh vào thời điểm đó nhưng cũng giống như ở [[Scandinavia|Scandinavi]]. [[Salisbury Plain]] sau đó vẫn còn rừng nhưng khoảng 4000 năm sau, vào giai đoạn đầu của thời kì đồ đá mới, con người xây một bờ đắp cao ở [[Robin Hood's Ball]] và những gò đất là các ngôi mộ dài ở xung quanh. Trong khoảng năm 3500 trước công nguyên, một tượng đài với kiến trúc bằng đất với hai tường thành xung quanh được xây với độ cao 700m về phía bắc như là những người nông dân đầu tiên bắt đầu dọn sạch cây và phát triển khu vực.
=== Stonehenge 1 (khoảng năm 3100 trước công nguyên) ===
Dòng 40:
=== Stonehenge 3 thời kì I (khoảng năm 2600 TCN) ===
[[Tập tin:S7300095.JPG|nhỏ|Stonehenge từ heelstone vào năm 2007 với 'khối đá Slaughter' ở cận cảnh]]
Các nhà khảo cổ học đã chỉ ra rằng vào khoảng năm 2600 TCN, các nhà xây dựng đã thích dùng gỗ hơn là đá và đào 2 mảng đồng tâm của lỗ (lỗ Q và lỗ R) ở trung tâm của khu vực. Các lỗ cắm đá chỉ có 1 phần được biết (vì thế bằng chứng hiện nay đôi khi được miêu tả như hình thành "hình lưỡi liềm"); tuy nhiên, họ có thể vẫn còn một vòng đôi. Các lỗ thể hiện 80 tảng đá đứng (thể hiện màu xanh trên bản đồ), chỉ 43 trong số chúng vẫn còn tới ngày nay. Những tảng đá xanh (một số được làm từ [[diabaz|dolerit]], một loại đá lửa), được nhiều người nghĩ tới vào thế kỉ 20 là được chuyển bởi con ngừoi từ [[Preseli Hills]], cách thành phố ngày nay là [[Pembrokeshire]] ở [[Wales]] 250 km. Một lí thuyết gần đây cũng được ủng hộ, đó là chúng được mang tới gần khu vực hơn nhiều từ những mảng băng trôi. Những khối đá đứng khác cũng từng là những khối sa thạch nhỏ, về sau được dùng làm rầm đỡ. Những khối đá nặng gần 4 tấn này bao gồm phần lấn là dolerite]] từ kỉ [[Kỷ Ordovic|Ordovician]] nhưng bao gồm những chất khác như là [[riolit]], đá tạo thành từ tro núi lửa và tro tàn đá vôi; tổng cộng có khoảng 20 loại đá khác nhau có ở đây. Mỗi khối đá cao khoảng 2m, sâu từ 1m tới 1,5m và dày khoảng 0,8m. Đây là những thứ được biết đến như đá thời, gần như chắc chắn là bắt nguồn từ hoặc [[Carmarthenshire]] hoặc [[Brecon Beacons]] và có thể đã đứng như một khối đá đơn lẻ rộng.[[Tập tin:Stone Plan.jpg|phải|nhỏ|250px|Bản đồ của kiến trúc đá trung tâm ngày nay. Sau Johnson vào năm 2008]]
Cửa phía Tây Bắc vào lúc này đã được mở rộng, với kết quả là nó kết hợp một cách chính xác hướng của bình minh và những tia nắng vào giữa mùa đông. Giai đoạn này của kì quan bị bỏ dở, tuy nhiên; những khối đá nhỏ dường như bị loại bỏ và lỗi Q và R bị lấp lại một cách có chủ ý. Mặc dù vậy, kì quan này dường như đã bị lu mờ trước sự quan trọng của [[Avebury]] vào cuối giai đoạn này.
Dòng 47:
=== Stonehenge 3 giai đoạn II (khoảng năm 2600 đến 2400 TCN) ===
Trong giai đoạn hoạt động tiếp theo, một khối lượng lớn 30 tảng đá sa thạch ở thể [[Thế Oligocen|Oligocene]] và [[Thế Miocen|Miocene]] (màu xám trên bản đồ) đã được đem đến đây. Chúng có thể tới từ một mỏ đá, khoảng 40 km về phía bắc của Stonehenge trên [[Marlborough Downs]], hoặc chúng có thể được góp nhặt từ một "bãi rác" sa thạch. Những hòn đá được trang trí với những lỗ mộng và những chiếc mộng nối với nhau trước khi 30 hòn đá được dựng thẳng đứng với đường kính tổng cộng là 33m, với một vòng gồm 30 thanh dầm đá nằm trên đỉnh. Những chiếc dầm được lắp với nhau theo phương pháp gia công gỗ, những cái lưỡi và những cái rãnh được nối với nhau. Mỗi khối đá đứng cao khoảng 4,1m, rộng 2,1m và nặng khoảng 25 tấn. Mỗi khối đá rõ rằng được làm với hiệu ứng thị giác cuối cùng trong tâm trí.
== Liên kết ngoài ==
| |||