Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thạch (đơn vị đo lường)”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Addbot (thảo luận | đóng góp)
n Bot: Di chuyển 21 liên kết ngôn ngữ đến Wikidata tại d:q855048 Addbot
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 3:
'''Thạch'''(石, ''koku'') hay '''Thạch cao''' (石高) là một [[đơn vị đo lường Nhật Bản]] dùng để tính thể tích, một thạch tương đương với mười ''[[xích (Nhật Bản)|xích]]'' khối hay mười thước (Nhật) khối. Cụ thể, 3,5937 ''thạch'' có thể tích tương đương một [[mét khối]] hay 1 ''thạch'' tương đương 278,3 [[lít]]. Ban đầu, đơn vị ''thạch'' dùng để đo dung tích [[gạo]], theo các tài liệu sử thì 1 thạch gạo tương đương với số gạo một người tiêu thụ trong 1 năm (còn 1 ''[[Masu (Nhật Bản)|đấu]]'' là lượng gạo 1 người tiêu thụ trong 1 ngày). Tính ra thì 1 thạch gạo nặng 150 kilôgram (23,6 stone hay 330 pound). Kể từ năm 1891 trở đi, 1 thạch được quy định chính xác là {{Frac|240100|1331}} lít, tương đương 180,39 lít (5 [[bushel]] hay 48 [[gallon]]), một con số nhỏ hơn con số cũ.
 
Trong [[Thời kỳ Edo|Thời kỳ Giang Hộ]], mỗi [[phiên (Nhật Bản)|phiên]] đều tổ chức đánh giá thu nhập và số ruộng đất của mình bằng [[đơn vị đo lường|đơn vị]] thạch. Phiên có thu nhập thấp nhất (và diện tích nhỏ nhất) là "phiên một vạn thạch", còn phiên Kaga - lãnh chúa lớn nhất sau Mạc phủ - được gọi là "phiên một trăm vạn thạch" (cụ thể là 1,025 triệu thạch). Phần lớn các [[samurai|võ sĩ]], kể cả hạng võ sĩ cấp cao ''[[hatamoto]]'' vẫn nhận bổng lộc bằng gạo chứ không phải bằng tiền, và vì vậy số bổng lộc này cũng được tính bằng thạch. Ở các phiên Tōhoku và [[Hokkaidō]] - nơi không phải lúc nào cũng trồng lúa được - thì họ vẫn duy trì đơn vị "thạch" nhưng không điều chỉnh, sửa đổi nó từ năm này qua năm khác. Chú ý là có một số phiên có giá trị nền kinh tế lớn hơn con số "thạch" được thống kê rất nhiều, điều này giúp họ có thể đầu tư nhiều hơn vào một số dự án phát triển kinh tế. ''Thạch'' cũng được dùng làm đơn vị tính sức chứa của những chiếc thuyền chở gạo. Những chiếc thuyền nhỏ thường là loại "50 thạch" (7,5 tấn), trong khi đó loại lớn nhất có dung tích lên tới 1 nghìn thạch (150 tấn), những chiếc này còn lớn hơn cả các tàu chiến trong đội thuyền của Mạc phủ.
 
Sau cuộc [[Minh Trị Duy tân|Minh Trị duy tân]], Nhật Bản chuyển sang dùng các đơn vị đo lường thuộc [[hệ mét]] và vì vậy các đơn vị cũ như "thạch" dần dần bị bãi bỏ. Nhưng đơn vị ''thạch'' hiện nay vẫn được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp khai thác và chế biến gỗ của Nhật Bản.
 
"Lễ hội Trăm vạn thạch" [[Hyakumangoku Matsuri]] tổ chức ở [[Kanazawa, Ishikawa|Kanazawa]] có nguồn gốc từ lễ mừng đại danh Maeda Toshiie vào năm 1583 - mặc dù ông ta chỉ gia nhập vào đẳng cấp 100 vạn thạch sau [[trận Sekigahara|trận Quan Ngã Nguyên]] năm 1600.