Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thập niên mất mát (Nhật Bản)”

'''Thập kỷ mất mát''' ([[tiếng Nhật]]: 失われた10年 - ''ushinawareta jūnen'') là tên gọi thời kỳ trì trệ kinh tế kéo dài của [[Nhật Bản]] suốt thập kỷ 1990. Sau khi [[bong bóng tài sản (Nhật Bản)|bong bóng tài sản]] vỡ vào những năm 1990-1991, tốc độ [[tăng trưởng kinh tế]] của Nhật Bản thấp hẳn đi. Bình quân hàng năm trong suốt thập niên 1990, [[tổng sản phẩm nội địa|tổng sản phẩm quốc nội]] thực tế của Nhật Bản lẫn [[tổng sản lượng quốc gia|tổng sản phẩm quốc dân]] bình quân đầu người chỉ tăng 0,5%, thấp hơn so với hầu hết [[nước công nghiệp|các nước công nghiệp]] tiên tiến khác. Tỷ lệ [[thất nghiệp]] gia tăng nhanh qua từng năm.

Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm của [[Tổng sản phẩm nội địa|GDP]] trên đầu người của Nhật Bản giảm xuống mức thấp trong những năm 1990 có thể là do mức tăng của [[năng suất tổng nhân tố]] (TFP) giảm.<ref name="HayashiPrescott">Hayashi, Fumio and [[Prescott, Edward C.]] (2002), "The 1990s in Japan: A Lost Decade," ''Review of Economic Dynamics'', vol. 5, no. 1, pp. 206-235.</ref> Sở dĩ mức tăng của TFP ở Nhật Bản thời kỳ 1991-2000 lại giảm mạnh là do chính sách hỗ trợ các [[doanh nghiệp]] hoạt động thiếu hiệu quả. Việc này khiến cho các nhà sản xuất thiếu hiệu quả lại sản xuất được một phần sản lượng nhiều thêm. Chính sách này còn hạn chế [[đầu tư]] tăng năng suất.<ref name="HayashiPrescott" /> Từ khi Nhật Bản thực hiện Các biện pháp tạm thời ổn định các ngành đặc biệt khó khăn vào năm 1988, ngay năm đó mức tăng TFP chỉ ở mức vô cùng thấp 0,64%. Ba năm trước đó, mức tăng TFP là 2,5%/năm, thế mà sáu năm sau đó, mức tăng chỉ còn là 2,18%/năm.<ref>Peck, M. J., Levin R. C. and Goto A. (1988), "Picking Losers: Public Policy Toward Declining Industries in Japan," in J. B. Shoven, ed. (1998), ''Government Policy Towards Industry in the United States and Japan'', Cambridge: Cambridge University Press, pp. 165-239.</ref> [[Năng suất lao động]] giảm còn có thể do phân bổ [[nguồn lực (kinh tế học)|nguồn lực]] giữa các ngành thiếu hợp lý - nghĩa là các ngành có tiềm năng tăng trưởng mạnh lại không được đầu tư đúng mức.<ref name="Miyagawa2003">宮川努 (2003) 「「失われた１０年」と産業構造の転換」」 岩田・宮川[編] 『失われた10 年の真因は何か』 東洋経済新報社。</ref> Còn nguyên nhân khiến có sự không hợp lý trong phân bổ nguồn lực giữa các ngành là [[thị trường (kinh doanh)|thị trường]] [[yếu tố sản xuất]] kém linh hoạt.<ref name="Miyagawa2003" /><ref>Prasad, Eswar (1987), "Sectoral Shift and Structural Change in the Japanese Economy: Evidence and Interpretation," ''Japan and the World Economy'', vol. 9, pp. 293-313.</ref><ref>才田友美・関根敏隆 (2001) 「貸出を通じた部門間資金再配分のマクロ的影響」 日本銀行調査統計局 Working Paper 01-06。</ref><ref>笛田郁子 (2003) 「長期化する景気低迷、資金配分の非効率に原因か」 JCER 研究員リポート No.12, 日本経済研究センター。</ref>

Mặt khác, cho vay quá mức mà không đòi được vốn và lãi khiến cho [[bảng cân đối tài sản]] của các ngân hàng bị xấu đi, khiến họ phải đối mặt với qui chế về mức độ an toàn dựa trên tiêu chí vốn do [[Ngân hàng Thanh toán Quốc tế]] (BIS) ban hành. Vì thế, ngân hàng sẽ trở nên ngại ngùng khi cho vay. Hậu quả, tình trạng [[đói tín dụng]] xảy ra cho các [[doanh nghiệp nhỏ và vừa|xí nghiệp nhỏ và vừa]] là chính.

Nhu cầu đầu tư tư nhân giảm làm [[tổng cầu]] giảm có thể là nguyên nhân kinh tế suy giảm.<ref>Yoshikawa, Hiroshi (2000), ''Japan's Lost Decade'', Tokyo University Publisher, [[Tōkyō|Tokyo]].</ref> Còn nguyên nhân khiến nhu cầu đầu tư tư nhân giảm là tình trạng đói tín dụng. Nợ xấu khiến cho các ngân hàng ngần ngại cho vay; và điều này ảnh hưởng đến đầu tư. Các xí nghiệp nhỏ, nhất là trong ngành chế tạo, phải đối mặt với tình trạng này nhiều hơn.<ref>Motonishi, Taizo and Yoshikawa, Hiroshi (1998), "Causes of the Long Stagnation of Japan During the 1990s: Financial or Real?" ''NBER Working Paper 7351''.</ref>

Nhà kinh tế học [[Hoa Kỳ]] đoạt [[danh sách người đoạt giải Nobel kinhKinh tế|giải Nobel]] năm 2008 là [[Paul Krugman]] cho rằng chính [[bẫy thanh khoản]] đã làm cho nền kinh tế Nhật Bản trì trệ kéo dài. Bẫy thanh khoản xảy ra khi năng lực sản xuất tương lai thấp hơn năng lực sản xuất hiện tại. [[Già hóa dân số]] và sinh ít khiến cho nhóm dân số trong độ tuổi lao động ở Nhật Bản giảm trung bình hàng năm 0,7% trong vòng 30 năm tới và giảm 1% trong vòng 25 năm sau đó. Khi lực lượng lao động giảm nhanh hơn dân số, thì năng lực sản xuất bình quân đầu người của tương lai được dự tính là sẽ giảm đi so với hiện nay. Mặt khác, vấn đề kinh tế dai dẳng của Nhật Bản là do người [[tiêu dùng]] muốn [[tiết kiệm]] nhiều hơn doanh nghiệp muốn đầu tư. Dự tính về [[lực lượng lao động]] trong tương lai giảm sẽ làm giảm lợi tức kỳ vọng của đầu tư. Ngoài ra, vấn đề nợ xấu của khu vực ngân hàng khiến cho họ khắt khe hơn trong phê duyệt các khoản cho vay, nên sẽ có tác động tiêu cực đến đầu tư của xí nghiệp.<ref>[[Paul Krugman|Krugman, Paul]] (1998), "It's Baaack: Japan's Slump and the Return of the Liquidity Trap," ''Brookings Papers on Economic Activity'', No. 2, pp. 137-205.</ref>

Nhiều nhà nghiên cứu phê phán [[Ngân hàng Nhật Bản]] đã không thực hiện [[chính sách lưu thông tiền tệ|chính sách tiền tệ]] hợp lý và đó là một trong những nguyên nhân gây ra thập kỷ mất mát của nước này.<ref name="Ahearneetal" /><ref>Bernanke, Ben S. (2000), "Japanese Monetary Policy: A Case of Self-Induced Paralysis?" in Posen, Adam S. and Mikitani, Ryoichi edited (2000),''Japan's Financial Crisis and Its Paralells to US Experience'', Institute for International Economics.</ref><ref>Jinushi T., Kuroko Y., and Miyao R. (2000), "Monetary Policy in Japan Since the Late 1980s: Delayed Policy Actions and Some Explaination," in Posen, Adam S. and Mikitani, Ryoichi edited (2000),''Japan's Financial Crisis and Its Paralells to US Experience'', Institute for International Economics.</ref><ref>[[Paul Krugman|Krugman, Paul]] (1998), [http://www.wiwiss.fu-berlin.de/w3/w3collie/krugman/rede.html The Return of Demand Side Economics].</ref><ref>Krugman, Paul (2001), "The Fear Economy", ''[[The New York Times]] on-line'', October 30.</ref><ref>野口旭・岡田靖(2003) 「金融政策の機能停止はなぜ生じたのか」 岩田・宮川[編] 『失われた 10 年の真因は何か』 東洋経済新報社、東京。</ref>

Iwata (2000)<ref>岩田規久男 (2000) 「総括 日本の90年代金融政策」 『週刊東洋経済 臨時増刊』 2000年8月2日。</ref> cho rằng, trong thời kỳ bong bóng kinh tế và thời kỳ bong bóng tan vỡ, [[cung ứng tiền tệ|cung tiền]] ở Nhật Bản lên cao xuống thấp rất bất thường, nhưng lãi suất ngắn hạn thì có xu hướng bị cố định. Ông gọi chính sách tiền tệ như vậy của Ngân hàng Nhật Bản là "chính sách tiền tệ đơn điệu", chỉ biết làm cho cung tiền bằng cầu tiền để giữ tỷ lệ lạm phát khỏi tăng, chứ không chịu quan tâm đến những mục tiêu tổng quát hơn như là mức tăng trưởng GDP.

[[Alan Greenspan]] - nguyên [[Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ|Chủ tịch Fed]] - cho rằng "Nhật Bản luôn có cách hành xử khác với các nước [[chủ nghĩa tư bản|tư bản chủ nghĩa]] khác". Greenspan kể rằng ông có nhiều cuộc nói chuyện với [[Miyazawa Kiichi]] - nguyên [[Thủ tướng Nhật Bản]] và [[bộ trưởng Tài chính Nhật Bản]] - trong đó có giới thiệu kinh nghiệm của Hoa Kỳ về xử lý nợ của [[khủng hoảng tín dụng Hoa Kỳ|các quỹ tín dụng phá sản]]: cần chấp nhận cho phá sản những tổ chức tài chính hoạt động không hiệu quả và thanh lý tài sản của các tổ chức này. Tuy nhiên, Miyazawa trả lời rằng đó không phải là cách làm của Nhật Bản. Greensapan cho rằng nếu Nhật Bản làm theo kinh nghiệm của Hoa Kỳ thì giai đoạn điều chỉnh sẽ thu ngắn lại và kinh tế Nhật Bản sẽ trở lại bình thường sớm hơn. Tuy nhiên người Nhật Bản lại chủ ý chấp nhận đình trệ kinh tế ... để không phải làm mất mặt các công ty cũng như các cá nhân bị phá sản hay bị sa thải.<ref>Greenspan, Alan (2008), ''Kỷ nguyên hỗn loạn: Những cuộc khám phá trong thế giới mới'', Nguyễn Hồng Quang và những người khác dịch, Nhà xuất bản Trẻ, thành phố Hồ Chí Minh, tháng 12, trang 354-355.</ref>