Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Torino”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
|||
Dòng 2:
img_coa = Turin coat of arms.svg|
city = Comune di Torino|
region = [[Piemonte|Piedmont]] |
province = [[Torino (tỉnh)|Torino]] (TO) |
altitude = 240|
Dòng 9:
populationdensity = 902.255|
populationdensitymetric = 6940|
timezone = [[Giờ chuẩn Trung Âu|Giờ Trung Âu]], [[Giờ phối hợp quốc tế|UTC]]+1 |
coordinates = {{coor dm|45|04|B|7|40|Đ}}|
frazioni = |
Dòng 21:
}}
[[Tập tin:Torino location map winter olympics.PNG|nhỏ|phải|Bản đồ miền Piemonte với Torino được tô màu xanh và các nơi Thế vận hội được chỉ ra]]
'''Torino''' ([[tiếng Ý]]; còn được gọi là '''Turin''' trong [[tiếng Piemonte]] và các [[tiếng Anh]], [[tiếng Pháp|Pháp]], [[tiếng Đức|Đức]]) là một thành phố kỹ nghệ quan trọng tại tây bắc của [[Ý]]. Torino là thủ phủ của [[Piemonte]] và nằm cạnh [[sông Po]]. Torino đã đăng cai [[Thế vận hội]] [[
== Lịch sử ==
Cái tên ''Turin'' bắt nguồn từ ''Tau'', một từ trong [[tiếng Celt]] có ý nghĩa là "núi". Tên tiếng Ý của nó, ''Torino'', dịch ra như là "con bò nhỏ"; do đó cũng là huy hiệu và biểu tượng của thành phố. Khu vực này được định cư bởi người [[Taurini]] từ trước thời đại [[Đế quốc La Mã|La Mã]].
Vào [[thế kỉ thứ 1 TCN]] (có lẽ là 28 TCN), người La Mã thiết lập một doanh trại quân đội (''Castra Taurinorum''), sau này được đặt tên theo [[Augustus]] (''Augusta Taurinorum''). Những đường kiểu La Mã hình bàn cờ vẫn còn được nhìn thấy ở thành phố hiện đại. Torino đạt đến khoảng 5.000 người cư trú vào lúc đó, tất cả đều sống trong khu tường thành cao.
Sau khi [[Đế quốc La Mã|Đế chế La Mã]] sụp đổ thành phố bị chinh phục bởi [[người Lombard]], sau đó là [[người Frank]]; vào năm 942 danh hiệu ''Contea di Torino'' ("Bá tước thành Torino"), được thành lập, kể từ 1050 được nắm giữ bởi gia đình Bá tước của Savoy lúc đó. Trong khi thể diện của bá tước được công nhận bởi Giám mục như là Conte di Torino, 1092-1130 và 1136-1191, quyền lực thành phố thật ra nằm trong tay các Giám mục. Đó là quyền lực giai đoạn 1230-1235 dưới thời [[Marchese di Monferrato]], theo kiểu Signore di Torino.
Vào cuối [[thế kỷ 13|thế kỉ 13]], khi nó được sát nhập vào [[Lãnh địa Savoy]], thành phố đã có 20.000 người dân cư trú. Nhiều vườn và dinh thự được xây dựng vào [[thế kỷ 15|thế kỉ 15]] khi thành phố được thiết kế lại. Trường [[Đại học Torino]] cũng được thành lập trong giai đoạn này.
Emanuele Filiberto (đầu sắt) làm Torino trở thành thủ phủ của Lãnh địa Savoy vào năm [[1563]]. Piazza San Carlo, thông qua Po và Cung điện Hoàng gia (''Palazzo Reale''), được xây dựng trong giai đoạn này.
Dòng 36:
Vào năm [[1706]], quân [[Pháp]] bao vây thành phố trong vòng 117 ngày mà không chinh phục được thành phố (Trận đánh thành Torino). Theo sau [[Hòa ước Utrecht]], Vương quốc Sardinia được sát nhập vào Lãnh địa Savoy và kiến trúc sư Filippo Juvarra bắt đầu thiết kế lại thành phố với quy mô lớn. Bây giờ là thủ đô của một vương quốc ở châu Âu, Torino có khoảng 90.000 cư dân vào lúc đó.
Vào [[thế kỷ 19|thế kỉ 19]], sau khi bị chiếm đóng trong một thời gian ngắn bởi [[Napoléon
Vào năm [[1861]], Torino trở thành thủ đô của nước Ý thống nhất vừa mới thành lập. Vào năm [[1865]] thủ đô được dời về [[Firenze]]. (Từ năm [[1870]] thủ đô là [[Roma]].) Torino phản ứng lại sự mất đi về tầm quan trọng trong sự công nghiệp hóa nhanh chóng của nó: vào năm [[1899]], [[FIAT]] được thành lập và [[Lancia]] vào năm [[1906]]. Cuộc [[Triển lãm thế giới]] được tổ chức ở Torino vào năm [[1902]] và thường được xem như là cột mốc của thiết kế Nghệ thuật Mới (''Art Nouveau'') và thành phố lại tổ chức cuộc triển lãm lần nữa vào năm [[1911]]. Đến thời gian này, Torino đã phát triển đến 430.000 người.
Sau [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|Thế chiến thứ nhất]], những mâu thuẫn giữa công nhân và các nhà công nghiệp bắt đầu nổ ra. Những cuộc đình công đầu tiên xảy ra vào năm [[1920]] và xí nghiệp [[Lingotto]] bị chiếm đóng.
Sau [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế chiến thứ hai]], Torino được xây dựng lại nhanh chóng và các ngành công nghiệp của thành phố phát triển mạnh, tạo ra những làn sóng nhập cư, chủ yếu là từ các vùng miền nam nước Ý. Dân số đạt đến 1 triệu người vào năm [[1960]] và lên đến 1.5 triệu vào năm [[1975]]. Trong [[thập niên 1980]] cuộc khủng hoảng công nghiệp đầu tiên quật vào thành phố và dân số của nó bắt đầu giảm xuống (và tiếp tục giảm, trong khi khu vực đô thị phát triển). Dân số năm [[2005]] là 908.000.
Torino cũng có những câu lạc bộ [[bóng đá]] lớn nhất thế giới được hâm mộ bởi nhiều người Ý. Câu lạc bộ bóng đá [[Juventus F.C.|Juventus]] luôn có một sự cạnh tranh quyết liệt với các câu lạc bộ bóng đá của [[A.C. Milan]] trong Serie A.
<gallery>
| |||