Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Columbia (siêu lục địa)”

'''Columbia''' (còn gọi là ''Hudsonland'') là tên gọi của một [[siêu lục địa]] có lẽ đã từng tồn tại khoảng 1,8 - 1,5 tỷ năm trước (Ga) trong [[đại Cổ Nguyên Sinh]] (''Paleoproterozoic''), làm cho nó trở thành lục địa giả thuyết cổ nhất<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1892869.stm BBC News - Ancient supercontinent proposed]</ref>. Nó có lẽ bao gồm các tiền-[[nền cổ]] tạo ra các lục địa như [[Laurentia]], [[Baltica]], [[Ukraina]], [[Amazonia]], [[Úc]], và có thể cũng cả [[Siberi (lục địa)|Siberi]], [[HoaNền Bắccổ (lụcHoa địa)Bắc|Hoa Bắc]] và [[Hoang mạc Kalahari|Kalahari]]. Nó được J.J.W. Rogers và M. Santosh đề xuất lần đầu tiên<ref>Rogers J.J.W. và Santosh M., 2002, ''Configuration of Columbia, a Mesoproterozoic supercontinent.'' Gondwana Research, quyển 5, tr. 5-22</ref>. Sự tồn tại của Columbia dựa trên các dữ liệu [[cổ từ trường]]<ref name="Pesonen">{{chú thích tạp chí | first = Lauri J. | last = Pesonen | coauthors = J. Salminen, F. Donadini, S. Mertanen | year = 2004 | month = 11 | title = Paleomagnetic Configuration of Continents During the Proterozoic | url = http://spaceweb.oulu.fi/geofys03/pdf/No30_Paleomagnetic_Configuration_of_Continents_.pdf | format = PDF | accessdate = 11-3-2006}}</ref>

Columbia bắt đầu phân mảnh vào khoảng 1,6 Ga, gắn liền với tách giãn lục địa dọc theo rìa phía tây của [[Laurentia]] (siêu nhóm Belt-Purcell), đông Ấn Độ (Mahanadi và Godavari)<ref>{{chú thích báo | first = David | last = Whitehouse | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1892869.stm | title = Ancient supercontinent proposed | publisher = BBC | date = 25-4-2002 | accessdate = 11-3-2006}}</ref>, rìa phía nam của [[Baltica]] (siêu nhóm Telemark), rìa đông nam của [[Xibia|Siberi]] (aulocogen Riphea), rìa tây bắc của Nam Phi (đai đồng Kalahari), và rìa phía bắc của khối Hoa Bắc (đai Zhaertai-Bayan Obo)<ref name="Zhao2"/>.

Sự phân mảng tương ứng với hoạt động macma không tạo sơn lan rộng, tạo thành hệ [[anorthosit]]-[[mangerit]]-[[charnockit]]-[[đá hoa cương|granit]] (AMCG) tại Bắc Mỹ, Baltica, Amazonia và Hoa Bắc, và tiếp diễn cho tới khi có sự tan vỡ cuối cùng của siêu lục địa vào khoảng 1,3-1,2 Ga, được đánh dấu bằng sự sắp đặt của các nham tường quần mafic như [[nham tường quần Mackenzie|Mackenzie]] 1,27 Ga và [[nham tường quần Sudbury|Sudbury]] 1,24 Ga tại Bắc Mỹ.