Khác biệt giữa bản sửa đổi của “USS Tennessee (BB-43)”

|Ship class=[[Tennessee (lớp thiết giáp hạm)|Lớp thiết giáp hạm Tennessee]]

'''USS ''Tennessee'' (BB-43)''' là một [[thiết giáp hạm]] của [[Hải quân Hoa Kỳ]] trong [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế chiến II]], là chiếc dẫn đầu trong [[Tennessee (lớp thiết giáp hạm)|lớp tàu]] của nó, và là chiếc tàu chiến thứ ba của hải quân Mỹ được đặt cái tên này nhằm tôn vinh [[Tennessee|tiểu bang thứ 16]].<ref>[http://www.history.navy.mil/photos/sh-usn/usnsh-t/bb43.htm ''USS Tennessee (BB-43), 1920-1959'', DEPARTMENT OF THE NAVY &ndash; NAVAL HISTORICAL CENTER.]</ref> Nó từng bị hư hại trong vụ [[trận Trân Châu Cảng|tấn công Trân Châu Cảng]] ngày [[7 tháng 12]] năm [[1941]], nhưng được sửa chữa và tiếp tục hoạt động tại [[chiến tranh Thái Bình Dương|mặt trận Thái Bình Dương]] cho đến hết [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế chiến II]]. Nó được cho ngừng hoạt động vào ngày [[14 tháng 2]] năm [[1947]], bị xóa [[Danh sách đăng bạ hải quân|đăng bạ]] vào ngày [[1 tháng 3]] năm [[1959]], và bị bán để tháo dỡ vào ngày [[10 tháng 7]] năm [[1959]].

''Tennessee'' cùng với chiếc tàu chị em với nó [[USS California (BB-44)|''California'']] (BB-44) là những thiết giáp hạm Mỹ đầu tiên có sườn tàu được thiết kế theo kiểu "hậu-[[trận Jutland|Jutland]]". Nhờ kết quả của việc nghiên cứu và thử nghiệm một cách rộng rãi, việc bảo vệ sườn tàu bên dưới mực ngấn nước được cải tiến đáng kể so với các lớp thiết giáp hạm trước đó; và cả dàn pháo chính lẫn pháo hạng hai đều được trang bị [[hệ thống kiểm soát hỏa lực]]. [[Tennessee (lớp thiết giáp hạm)|Lớp thiết giáp hạm ''Tennessee'']] và ba chiếc thuộc [[Colorado (lớp thiết giáp hạm)|lớp ''Colorado'']] tiếp theo sau có thể dễ dàng nhận biết bởi hai cột buồm lớn chống đỡ hệ thống kiểm soát hỏa lực lớn bên trên. Đặc tính này giúp phân biệt năm chiếc thiết giáp hạm nhóm "Big Five" so với những chiếc còn lại cho đến tận [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế chiến II]]. Vì các tháp pháo chính [[pháo 356 mm (14 inch)|356 mm (14 inch)]] của ''Tennessee'' có thể nâng lên cho đến 30^o thay vì chỉ 15^o trên những thiết giáp hạm trước đó, tầm bắn của những khẩu pháo này được tăng thêm 9.100 m (10.000 yard). Thêm vào đó, các thiết giáp hạm bắt đầu chở theo [[thủy phi cơ]] để hiệu chỉnh bắn pháo ở tầm xa, khả năng của ''Tennessee'' có thể bắn "bên kia đường chân trời" có một giá trị thực tiễn.

Sau khi được trang bị, ''Tennessee'' thực hiện các chuyến chạy thử máy tại [[Long Island]] từ ngày [[15 tháng 10|15]] đến ngày [[23 tháng 10]] năm [[1920]]. Trong khi ''Tennessee'' còn ở tại [[Thành phố New York|New York]], một trong những máy phát điện dịch vụ 300 Kw của nó bị nổ vào ngày [[30 tháng 10]], phá hủy toàn bộ phần đuôi turbine của máy tàu và làm bị thương hai người. Các cuộc sửa chữa cần thiết được thực hiện, cho phép chiếc thiết giáp hạm rời New York ngày [[26 tháng 2]] năm [[1921]] thực hiện các cuộc chạy thử tại [[Căn cứ hải quân vịnh Guantánamo|vịnh Guantánamo]]. Sau đó nó di chuyển lên phía Bắc hướng đến [[Virginia Capes]] và đến [[Hampton Roads]] ngày [[19 tháng 3]]. ''Tennessee'' thực hiện các cuộc bắn pháo thử nghiệm để hiệu chỉnh tại [[Dahlgren, Virginia]] rồi vào ụ tàu ở [[Xưởng hải quân Boston|Boston]] trước khi bước vào đợt chạy thử hết tốc độ ngoài khơi [[Rockland, Maine]]. Hai trong số 14 khẩu [[pháo 127 mm (5 inch)/51 caliber]] được tháo bỏ.<ref name="breyer226">Breyer 1973 p. 226</ref> Sau khi ghé qua [[Thành phố New York|New York]], nó hướng về phía Nam, đi qua [[kênh đào Panama]], và vào ngày [[17 tháng 6]], đến [[San Pedro, California]], cảng nhà mới của nó, nơi nó sẽ phục vụ trong 19 năm sau đó.

Các hoạt động theo chu kỳ hàng năm trong thời bình cùng với đội thiết giáp hạm bao gồm việc huấn luyện, bảo trì và tập trận sẵn sàng chiến đấu. Nó tham gia tranh đua thực hành tác xạ pháo và thực hành kỹ thuật, cũng như tham gia tập trận “vấn đề hạm đội”, cuộc tập trận quy mô lớn trong đó hầu hết hoặc tất cả các tàu chiến Hạm đội Mỹ được chia ra các phe đối địch và được đề ra một loạt các tình huống chiến lược và chiến thuật để giải quyết. Bắt đầu với [[Vấn đề Hạm đội I]] vào năm [[1923]] và được tiếp tục cho đến [[Vấn đề Hạm đội XXI]] vào [[tháng tư|tháng 4]] năm [[1940]], ''Tennessee'' có một vai trò nổi bật trong các cuộc tập trận này.

Trong năm [[1925]], nó tham gia cuộc tập trận cơ động phối hợp [[Lục quân Hoa Kỳ|Lục quân]]-Hải quân nhằm thử nghiệm việc phòng thủ [[quần đảo Hawaii]] trước khi thăm viếng hữu nghị [[Úc|Australia]] và [[New Zealand]]. Các đợt thực hành chiến thuật và vấn đề hạm đội tiếp theo sau đưa ''Tennessee'' từ Hawaii đến [[Vùng Caribe|Caribbe]] và [[Đại Tây Dương]], và từ vùng biển [[Alaska]] đến [[Panama]]. Các khẩu [[pháo phòng không]] 76&nbsp;mm (3 inch) nguyên thủy được thay thế bằng tám khẩu [[pháo 127 mm (5 inch)/25 caliber]] trong những năm [[1929]]– [[1930]].<ref name="breyer226"/>

Ngoài việc sửa chữa các hư hỏng, chiếc thiết giáp hạm còn được nâng cấp hỏa lực pháp phòng không và trang bị các [[ra đa|radar]] tìm kiếm và kiểm soát hỏa lực; cũng như các cải biến khác để nâng cao khả năng sống sót của con tàu.

Mục tiêu của chúng là các căn cứ không quân và hải quân tại [[Kavieng]] ở mỏm cực Bắc của đảo [[New Ireland (đảo)|New Ireland]]. [[Quần đảo Bismarck]], với hai đảo lớn [[New Britain]] và New Ireland, nằm về phía Đông [[New Guinea]]. [[Rabaul]], giờ đây trở thành căn cứ chủ lực của Nhật Bản của vòng đai phòng thủ phía ngoài, ở rìa phía Đông của New Britain, ở đối diện New Ireland phía bên kia một eo biển hẹp. Khoảng 386&nbsp;km (240 dặm) về phía Tây Bắc Rabaul, phía bên kia [[biển Bismarck]], là nhóm quần đảo nhỏ [[Admiralty (quân đảo)|Admiralty]].

[[Chiến dịch Forager]], đòn tấn công lên [[quần đảo Mariana]], được vạch kế hoạch gồm hai mũi gọng kìm. Lực lượng Đặc nhiệm 51 của Phó Đô đốc Richmond K. Turner được tổ chức lại thành một lực lượng tấn công phía Bắc (Lực lượng Đặc nhiệm 52) do ông đích thân chỉ huy, và một lực lượng tấn công phía Nam (Lực lượng Đặc nhiệm 53) dưới quyền chỉ huy của Chuẩn Đô đốc Richard Conolly. Lực lượng tấn công phía Bắc được tập trung tại [[Hawaii]] vào giữa [[tháng năm|tháng 5]] năm [[1944]]. Sau các đợt tổng dợt ngoài khơi [[Maui]] và [[Kahoolawe]], nhóm hỗ trợ hỏa lực thứ nhất khởi hành đi [[Kwajalein]] trong khi lực lượng tàu vận tải đổ bộ tập trung tại [[Eniwetok]]. Ngày [[10 tháng 6]] năm [[1944]], ''Tennessee'' cùng đội đặc nhiệm của nó rời Kwajalein hướng đến [[Saipan]].

Lực lượng Nhật Bản bắt đầu nã đạn [[súng cối (vũ khí)|cối]] và súng máy vào các đội công binh, trong khi đạn pháo bắt đầu nổ quanh các con tàu yểm trợ từ các khẩu đội pháo ở Tinian gần đó. Tàu tuần dương [[USS Cleveland (CL-55)|''Cleveland'' (CL-55)]] được an toàn, trong khi ''California'' và tàu khu trục [[USS Braine (DD-630)|''Braine'' (DD-630)]] trúng đạn. ''Tennessee'' khai hỏa phản pháo vào lực lượng phòng thủ đang đối đầu với những đội công binh, và các khẩu pháo chính của nó nhắm vào Tinian. Ngay sau giữa trưa, nó di chuyển về phía Tây Bắc để nả pháo các vị trí kiên cố Nhật Bản tại Afetna Point, gần trung tâm khu vực đổ bộ.

Vị trí chiến đấu của ''Tennessee'' ở phần cực Nam của bãi đổ bộ, và trong đợt tấn công đổ bộ đầu tiên, pháo của nó liên tục nhắm vào vị trí này dọn đường cho cánh phải của Sư đoàn 4 [[Thủy quân Lụclục chiến Hoa Kỳ|Thủy quân Lục chiến]] chiến đấu mở đường lên bờ. Các khẩu pháo 120&nbsp;mm (4,7 inch) Nhật Bản bố trí trong các hang động tại Tinian bắn trả nhắm vào ''Tennessee''. Chiếc thiết giáp hạm tiến hành phản pháo, nhưng loạt đạn thứ ba của đối phương đã bắn trúng ba phát. Một quả phá tung một tháp pháo 127&nbsp;mm (5 inch) nòng đôi, làm bùng phát một đám cháy nhưng được dập tắt chỉ trong vòng hai phút bởi đội kiểm soát hư hỏng và người của các khẩu đội lân cận. Quả thứ hai trúng vào mạn tàu, gây hư hại cho tấm thép ốp ngoài, nhưng sự hư hại được ngăn ngừa nhờ đai giáp bảo vệ chính. Quả thứ ba xé toang một lổ hổng tại phần sau của sàn tàu chính, tung ra một cơn mưa mảnh đạn xuống hầm tàu bên dưới. Tám người tử trận do các mảnh đạn, và 26 người khác bị thương do mảnh đạn và bỏng. Tuy nhiên, những hư hại trên không thể ngăn cản ''Tennessee'' tiếp tục thực hiện nả pháo theo yêu cầu nhằm giúp phá vỡ cuộc phản công của quân Nhật gần Agingan Point trước khi chiếc thiết giáp hạm rời vị trí chiến đấu để sửa chữa khẩn cấp các hỏng hóc. Vào buổi chiều và tối hôm đó, nó chiếm lấy vị trí hỗ trợ cho các tàu vận chuyển. Bốn [[máy bay ném bom bổ nhào]] Nhật tấn công các tàu bè lân cận vào lúc 18 giờ 46 phút, và các khẩu đội pháo 127&nbsp;mm (5 inch) của ''Tennessee'' đã nổ súng nhưng không bắn trúng chiếc nào. Đêm hôm đó, đài phát thanh Tokyo thông báo thắng lợi của họ tại Saipan, cho rằng họ đã đánh chìm được một thiết giáp hạm được nhận diện "có thể là ''New Jersey''".

Ngày [[20 tháng 7]], chiếc thiết giáp hạm tham gia một đợt bắn phá mang tính hệ thống vốn đã được bắt đầu vào ngày [[8 tháng 7]], được vạch kế hoạch cẩn thận nhằm vô hiệu hóa sức kháng cự của đối phương trong khi cố gắng giữ an toàn cho dân cư tại [[Chamorros]] trên hòn đảo. Một lần nữa ''Tennessee'' hỗ trợ hỏa lực ban ngày và bắn pháo sáng ban đêm yểm trợ cho lực lượng đổ bộ lên đảo. [[Quần đảo Palau]] là mục tiêu tiếp theo sau của ''Tennessee''. Đây không phải là một đảo san hô mà là một cụm kéo dài các đảo phía Bắc [[xích đạo|đường xích đạo]] ở về phía cực Tây của [[quần đảo Caroline]]. [[Trận Peleliu]] là một trong những trận đánh quyết liệt nhất tại Mặt trận Thái Bình Dương, và sự kháng cự có tổ chức của đối phương chỉ có thể dập tắt vào tận [[tháng mười một|tháng 11]] với tổn thất lớn về nhân mạng. Mục tiêu của ''Tennessee'' là hòn đảo [[Angaur]] nhỏ hơn cách Peleliu vài dặm về phía Nam. Sáng ngày [[12 tháng 9]], ''Tennessee'' và ''Pennsylvania'' cùng bốn tàu tuần dương hạng nhẹ và năm tàu khu trục bắt đầu một cuộc bắn phá kéo dài trong khi các tàu sân bay cùng thực hiện vai trò của mình.

Trong khi ''Tennessee'' hoạt động ngoài khơi [[leyte (đảo)|đảo Leyte]], Bộ Tổng tư lệnh Đế quốc Nhật Bản nhận ra quy mô của cuộc tấn công đang được tiến hành và đã quyết định chọn hòn đảo này làm nơi diễn ra trận hải chiến phản công quyết định: [[trận chiến vịnh Leyte]]. Kế hoạch của Nhật, dựa trên sự phối hợp về địa hình, tiếp liệu và sự thiếu sót một lực lượng tàu sân bay thích đáng, tung ra bốn mũi tấn công gọng kìm nhắm vào khu vực [[vịnh Leyte]] trong một nỗ lực nhằm tiêu diệt bằng mọi giá lực lượng đổ bộ Mỹ.

Một lực lượng tương đối yếu dưới quyền chỉ huy của [[Phó Đô đốc]] [[Shoji Nishimura]], hướng đến phía Nam đảo Palawan và vượt qua biển Sulu để đi ngang giữa [[Mindanao]] và Leyte. Lực lượng của Nishimura sẽ vấp phải một lực lượng hỗn hợp các tàu chiến Mỹ, trong đó có ''Tennessee'', trong [[trận chiến vịnh Leyte#Trận chiến eo biển Surigao (25 tháng 10)|trận chiến eo biển Surigao]].

Hệ thống điều khiển hỏa lực bằng radar đã cho phép các thiết giáp hạm Mỹ có thể bắn trúng mục tiêu từ một khoảng cách mà phía Nhật không thể đáp trả do hệ thống điều khiển hỏa lực lạc hậu của họ. Những chiếc ''Yamashiro'' và ''Mogami'' bị phá hủy bởi các quả đạn pháo xuyên thép 356&nbsp;mm (14 inch) và 406&nbsp;mm (16 inch). ''Shigure'' quay mũi bỏ chạy, nhưng bị mất lái và chết đứng. ''Yamashiro'' chìm lúc 04 giờ 19 phút. Cho đến nay, [[Trận chiến vịnh Leyte#Trận chiến eo biển Surigao (25 tháng 10)|Trận chiến eo biển Surigao]] là trận chiến của [[hàng thiết giáp hạm]] cuối cùng trong lịch sử hải quân; ''Yamashiro'' là thiết giáp hạm cuối cùng đối đầu một chiếc khác trong chiến trận, và là một trong số ít ỏi những chiếc bị đánh chìm bởi một thiết giáp hạm khác trong Thế Chiến II. Trong số bảy tàu chiến của Nishimura, chỉ còn lại ''Shigure'' sống sót.

Nhiều ngày tiếp theo sau đó là khoảng thời gian khá yên bình đối với ''Tennessee'', cho dù quân Nhật tung ra nhiều cuộc không kích xuất phát từ đất liền nhắm vào lực lượng đang tập trung tại vịnh Leyte. Ngày [[29 tháng 10]], chiếc thiết giáp hạm khởi hành quay trở về Xưởng hải quân Puget Sound. Lần tái trang bị này không làm thay đổi nhiều dáng vẽ bên ngoài của ''Tennessee''. Các khẩu pháo chính được nâng cấp hệ thống điều khiển hỏa lực với radar Mark 8, trong khi radar Mark 4 dùng cho các khẩu pháo 127&nbsp;mm (5 inch) được thay thế bằng thiết bị kiểu phối hợp Mark 12 và Mark 22 đa mục đích. Sự hữu ích của ''Tennessee'' như một tàu phòng không được nâng cao nhờ việc bổ sung radar kiểu SP đo độ cao. Màu ngụy trang của nó được thay thế bằng lớp sơn cuối cùng màu xám đậm vốn được tính toán nhằm giảm thiểu sự phô bày trong các cuộc tấn công tự sát [[thần phong|kamikaze]], bắt đầu được sử dụng từ khi diễn ra việc tái chiếm [[Philippines]] và ngày càng được sử dụng rộng rãi trong mùa Đông năm [[1944]] và phần còn lại của năm [[1945]] tại [[Thái Bình Dương]].

Sáng sớm ngày [[16 tháng 2]] năm [[1945]], nhiệm vụ hỗ trợ hỏa lực được giao đã đưa ''Tennessee'' đến khu vực dọc theo bờ biển Đông Nam đảo [[Đảo Iō|Iwo Jima]]. Các khẩu pháo chính 356&nbsp;mm (14 inch) của nó nả vào sườn [[núi Suribachi]] ở tầm xa từ 2.000 m (2.200 yard) đến 5.500 m (6.000 yard) trong khi các khẩu pháo hạng hai nhắm vào các điểm cao phía Bắc bãi đổ bộ, các khẩu đội 40&nbsp;mm nhắm vào các mục tiêu khác trên bãi đổ bộ và xác nhiều chiếc tàu Nhật bị đắm gần bờ; chúng từng được sử dụng làm nơi ẩn nấp cho các tay súng bắn tỉa và ổ súng máy tại [[đảo san hô Tarawa|Tarawa]] gây nhiều khó khăn lúc đổ bộ, và từ đó luôn được xem là những mối đe dọa tiềm tàng. Nhiều đám cháy bùng lên trên bờ, và một kho đạn trúng đạn phát nổ một cách ngoạn mục và bùng cháy trong nhiều giờ.

Vào dịp kỷ niệm bốn năm ngày Nhật Bản [[trận Trân Châu Cảng|tấn công Trân Châu Cảng]], ''Tennessee'' đang thả neo tại [[Xưởng hải quân Philadelphia]]. Trong những năm đó, chiếc thiết giáp hạm đã bắn tổng cộng 9.347 quả đạn pháo 356&nbsp;mm (14 inch), 46.341 quả đạn 127&nbsp;mm (5 inch) và hơn 100.000 phát đạn phòng không.

''Tennessee'' được tặng thưởng [[Đơn vị Tuyên dương Hải quân]] và mười [[Ngôi sao Chiến đấu]] do thành tích hoạt động trong [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế Chiến II]].

*[[Trận Trân Châu Cảng|Tấn công Trân Châu Cảng]]