Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ly giáo Đông–Tây”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 1:
'''Đại Ly giáo''' hay '''Ly giáo Đông-Tây''' là sự kiện chia rẽ [[Kitô giáo]] xảy ra vào thời [[Trung Cổ]] mà kết quả là hai phái Kitô giáo được hình thành: phương Đông (theo văn hóa Hy Lạp với trung tâm là [[Constantinopolis]]) và phương Tây (theo văn hóa Latin với trung tâm là [[Rôma]]), sau này là [[Chính Thống giáo Đông phương]] và [[Giáo hội Công giáo Rôma]] tương ứng. Quan hệ Đông - Tây bị chia rẽ bởi các yếu tố: [[thần học]], [[chính trị]] và giới chức sắc. Đại diện hai phái là [[giáo hoàng Lêô IX]] và [[thượng phụ]] Constantinople [[Michael Cerularius]] liên tục có những xung khắc với nhau. Năm 1054, sứ thần Rôma gặp Cerularius và yêu cầu ông thần phục Giáo hội Rôma là "mẹ của giáo hội hoàn vũ" nhưng Cerularius đã khước từ. Cùng năm, Rôma và Constantinople tuyên bố [[rút phép thông công]] lẫn nhau, như thế, cuộc Đại Ly giáo chính thức bắt đầu. Năm 1965, Giáo hoàng [[Phaolô VI]] và Thượng phụ Đại kết thành Constantinople, [[Athenagoras I]] đã gỡ bỏ vạ tuyệt thông lẫn nhau giữa hai giáo hội, đánh dấu sự khởi đầu của tiến trình hòa giải.
== Bối cảnh và nguồn gốc ==
[[Jerusalem]] là điểm khởi đầu Giáo Hội được hình thành sau biến cố [[Hiện xuống]], nhưng Jerusalem chỉ là một thành phố nhỏ, và [[Tin Mừng]] chỉ đóng khung trong nhóm nhỏ [[người Do Thái]]. Lời [[Chúa]] không chỉ dành riêng cho người Do Thái, vì vậy theo sách Công vụ các Tông đồ thì rất nhanh sau đó Tin Mừng được gửi đến dân ngoại và [[thành Antioche]] sớm trở thành trung tâm truyền giáo ra phía Ðông phương .<ref>Cv chương 13</ref> Thành Antioche là thành phố thứ ba của [[đế quốc La Mã]] tức là đứng sau thành Rôma và thành Alexandrie. Ðây cũng là nơi đầu tiên người tín hữu được gọi là [[Kitô hữu]]. Tại đây [[thánh Phaolô]] và [[thánh Barnabê]] đến rao giảng cho dân ngoại mà không bắt họ phải cắt bì như [[luật Moses]]. Thành Giêrusalem cũng mất dần ảnh hưởng, nhất là sau hai cuộc nổi dậy của người Do thái ở năm 70 và năm 135. Tháng 7 năm 70, tướng La Mã [[Titus]] tấn công chiếm thành Giêrusalem và tháng 9 năm 70, ông thiêu hủy thành phố và Ðền thờ. Sau này, người Do thái lại nổi dậy chống quân chiếm đóng La Mã, nhưng vào năm 135 cuộc nổi dậy hoàn toàn thất bại, và Ðền thờ bị san bằng thành bình địa. Từ đó Jerusalem không còn được coi là trung tâm điểm nữa. Mặt khác, bên [[Ai Cập]] thành Alexandrie là một thành phố lớn, nơi được coi là trung tâm trí thức của thời đó. Theo truyền thống thì chính [[thánh Máccô]] đã đến rao giảng Tin Mừng tại Alexandrie, rồi từ đó nơi đây bắt đầu trở thành trung tâm qui tụ người Kitô hữu phương Ðông, như Kinh thành Rôma của người Kitô hữu ở Âu Tây. Sau này Rôma chiếm ưu thế vì hai khuôn mặt lớn của Giáo Hội là [[thánh Phêrô]] và thánh Phaolô đã tử đạo tại đó.
Giáo Hội đã đi ra khỏi mảnh đất [[Palestine]] và phát triển mạnh mẽ về hai phía Ðông và Tây: phía Tây tức là những dân tộc theo bờ biển Ðịa Trung hải cũng như những quốc gia thuộc đế quốc La Mã theo hai truyền thống [[văn hóa La Tinh]] và [[Hy Lạp]]; phía Ðông tức là những nước thuộc não trạng [[Semit]] như [[Syria]] và [[Iraq]].
Khi Ðế quốc La Mã dần tan rã từ lúc hoàng đế [[Theodosius I]] (346-395) băng hà vào năm 395. Suốt thời kỳ này điều đáng ghi là đế quốc La Mã bị sắc dân gọi là "Man di" xâm lăng. Năm 476, hoàng đế cuối cùng bên Tây phương bị tướng man dân [[Odoacre]] truất phế. Từ đó, [[Đế quốc Tây La Mã]] hoàn toàn biến mất. Bên Ðông phương, đế quốc còn cầm cự được thêm một thời gian, nhưng thành [[Byzance]] trở nên quan trọng được coi như là thủ đô của đế quốc mới và được đổi tên thành [[Constantinople]] tức là thành [[Rôma]] thứ hai. Ðây là vấn đề nghiêm trọng, vì trước đây [[công đồng Nicaea I]] (325) đã ấn định ba tòa thượng phụ là Rôma, Alexandrie và Antioche. Cho nên vấn đề đưa Constantinople lên hàng thứ hai hiển nhiên [[Alexandria]] bị kéo xuống và Antioche cũng bị mất dần ảnh hưởng. Tất cả những tranh chấp này cũng sẽ ảnh hưởng ít nhiều trong các cuộc tranh luận về giáo thuyết ở suốt thế kỷ như công đồng Êphêsô (431) và [[Chalcédoine]] (451). Lằn ranh giới phân chia Ðông phương theo dần [[nghi thức Hy Lạp]] và Tây phương theo [[nghi thức Latinh]] mỗi ngày càng rõ rệt hơn. Hai công đồng ở [[thế kỷ thứ 5]] nhóm họp để giải quyết vấn đề tín lý nhưng lại là cơ hội cho những ly khai đầu tiên trong giáo hội.
{{sơ khai}}
| |||