Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Họ (sinh học)”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Addbot (thảo luận | đóng góp)
n Bot: Di chuyển 1 liên kết ngôn ngữ đến Wikidata tại d:q35409 Addbot
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 1:
[[Tập tin:Phân loại sinh học.svg|nhỏ|phải|144px|Hệ thống cấp bậc trong phân loại khoa học]]
 
Trong [[phân loại khoa học|phân loại sinh học]], '''họ''' ([[latinh|tiếng Latinh]]: ''familia'', số nhiều ''familiae'') là một cấp, hay một [[đơn vị phân loại]] ở cấp này. Các chi tiết chính xác về danh pháp chính thức phụ thuộc vào [[Các quy tắc danh pháp|quy tắc danh pháp]] nào được áp dụng.
:''Ví dụ'': "Các loài óc chó và mạy châu thuộc về họ Óc chó" là cách thức ngắn gọn để miêu tả: các loài óc chó (chi ''[[Chi Óc chó|Juglans]]'') và mạy châu (chi ''[[chi Mạy châu|Carya]]'') thuộc về họ Óc chó (họ [[họ Óc chó|Juglandaceae]]).
 
Dòng 9:
Thuật ngữ ''familia'' do nhà thực vật học người Pháp là [[Pierre Magnol]] đề ra trong cuốn sách ''Prodromus historiae generalis plantarum, in quo familiae plantarum per tabulas disponuntur'' của ông viết năm [[1689]], trong đó ông gọi 74 nhóm thực vật mà ông công nhận trong các bảng biểu của mình là các họ (''familiae''). Khái niệm về cấp bậc vào thời gian này vẫn còn là trong trạng thái mới ra đời (''in statu nascendi''), và trong lời giới thiệu cho cuốn ''Prodromus'' này thì Magnol đã nói về việc hợp nhất các họ của ông vào trong các ''genera'' (chủng, giống, chi) lớn hơn, một khái niệm hoàn toàn trái ngược với việc sử dụng của nó ngày nay trong phân loại sinh vật.
 
[[Carl von Linné|Carolus Linnaeus]] đã sử dụng từ ''familia'' trong cuốn ''Philosophia botanica'' viết năm [[1751]] của ông để chỉ rõ các nhóm lớn của thực vật; [[cây thân gỗ]], [[cây thân thảo]], [[ngành Dương xỉ|dương xỉ]], Prodromus của de Candolle và ''[[Genera Plantarum]]'' của Bentham & Hooker cũng đã sử dụng cho những cái mà hiện nay được phong là cấp họ (xem ''[[Ordo naturalis]]'').
 
Trong động vật học, họ cũng là cấp bậc trung gian giữa bộ và chi và do [[Pierre André Latreille]] đưa ra trong cuốn sách ''Précis des caractères génériques des insectes, disposés dans un ordre naturel'' viết năm [[1796]] của ông. Ông đã sử dụng các họ (một phần trong đó không được đặt tên) trong một số, nhưng không phải tất cả các bộ của ông khi nói về "côn trùng" (khi đó bao gồm tất cả nhóm [[động vật Chân khớp|động vật chân đốt]]).
 
Tuy nhiên, kể từ đầu [[thế kỷ 20]] thì thuật ngữ này đã bắt đầu được sử dụng một cách ổn định theo ngữ nghĩa của nó hiện nay. Việc sử dụng nó cũng như phần hậu tố đặc trưng cho tên gọi của thể loại này được định nghĩa trong các ''quy tắc'' của danh pháp [[Quy tắc quốc tế cho danh pháp thực vật|thực vật]] và [[Quy tắc quốc tế cho danh pháp động vật|động vật]].
 
Gần như tất cả các họ đều được đặt tên theo tên chi điển hình, được bổ sung thêm hậu tố ''idae'' (động vật) hay ''aceae'' (thực vật) đối với phần gốc lõi của tên chi. Các ngoại lệ có thể kể đến là:
* [[Họ Kim ngân|Caprifoliaceae]], [[Họ Nhựa ruồi|Aquifoliaceae]] và [[Họ Đậu|Fabaceae]], lần lượt được đặt tên theo loài điển hình là ''[[Lonicera caprifolium]]'', ''[[Ilex aquifolia]]'' và ''[[Đậu răng ngựa|Vicia faba]]''.
* [[Họ Chè|Theaceae]], được đặt tên theo tên chi ''[[Chi Trà|Thea]]'', một từ đồng nghĩa của chi ''[[chi Trà|Camellia]]''.
* Tám họ thực vật với các tên gọi khác. Ví dụ [[họ Đậu|Fabaceae]] còn dược gọi là Leguminosae, [[họ Hòa thảo|Poaceae]] còn gọi là Gramineae v.v.
* [[Họ Rắn hổ|Elapidae]]. Chi điển hình có danh pháp là ''[[Homoroselaps]]'', nguyên thủy được đặt tên là ''Elaps'' nhưng chi này đã được chuyển sang họ khác và tên gọi cũng bị thay đổi một cách tương ứng.
 
== Xem thêm ==
Dòng 27:
* [[Phát sinh loài học]] – khoa học nghiên cứu về mối quan hệ tiiến hóa giữa các nhóm khác nhau của sinh vật
* [[Phép phân loại]]
* So sánh với [[họ (gia phả)]] và [[họ|họ (người)]]
* [[Phân loại sinh học|Phân loại khoa học]]
* [[Cấp bậc (thực vật học)]]
* [[Cấp bậc (động vật học)]]