Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hồ Tá Bang”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Chú thích: clean up, replaced: {{reflist}} → {{Tham khảo}} using AWB |
n Robot: Sửa đổi hướng |
||
Dòng 3:
==Tiểu sử==
[[Tập tin:Anh cac cu to Lien Thanh.jpg|phải|nhỏ|250px|Sáu sáng lập viên của [[trường Dục Thanh]] và [[công ty Liên Thành]]: '''Hồ Tá Bang''', [[Nguyễn Trọng Lội|Nguyễn Trọng Lợi]], Nguyễn Quý Anh (hàng trên), Nguyễn Hiệt Chi, Trần Lệ Chất, Ngô Văn Nhượng (hàng dưới).]]
Ông sinh năm [[Ất Hợi]] ([[1875]]) tại làng Kế Môn, huyện Phong Điền, tỉnh [[Thừa Thiên - Huế|Thừa Thiên]] (nay là huyện [[Phong Điền]], tỉnh [[Thừa Thiên - Huế|Thừa Thiên-Huế]]). Sau ông dời vào cư ngụ ở Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận (nay là [[phan Thiết|thành phố Phan Thiết]], tỉnh [[Bình Thuận]]).
Thời niên thiếu ông theo học [[chữ Hán]] và chữ [[Quốc ngữ]] nhưng không đi thi. Năm [[Mậu Tuất]] ([[1898]]), ông làm ký lục tại Tòa sứ Phan Thiết; sau đổi về làm ở Tòa sứ [[Hội An]].
Khoảng năm [[Ất Tỵ]] ([[1905]]), trên đường vào [[Nam Kỳ|Nam]] làm cuộc vận động duy tân, [[Phan Châu Trinh|Phan Chu Trinh]], [[Trần Quý Cáp]] và [[Huỳnh Thúc Kháng]] có đến ngụ tại "Ngọa du sào" của [[Nguyễn Thông]] (khi ấy đã mất) ở Phan Thiết. Do chịu ảnh hưởng tư tưởng của nhà duy tân [[Nguyễn Lộ Trạch]] từ lúc còn ở quê nhà, nên sau khi gặp gỡ ba nhà yêu nước ấy, Hồ Tá Bang liền hăng hái tham gia <ref>''Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam'', tr. 284 và 668.</ref>. Sau đó, ông cùng với [[Nguyễn Trọng Lội]], [[Nguyễn Quý Anh]] (em ông Lội, và cả hai đều là con của Nguyễn Thông), [[Nguyễn Hiệt Chi]], [[Trần Lệ Chất]], [[Ngô Văn Nhượng]] thành lập:
*'''Liên Thành thư xã''': truyền bá các sách báo có nội dung yêu nước, được thành lập năm [[1905]].
*'''Liên Thành thương quán''' (tức [[công ty Liên Thành]]): làm kinh tế gây quỹ hoạt động, đồng thời tạo công ăn việc làm cho nhân dân, được thành lập năm [[1906]].
*'''Dục Thanh học hiệu''' (tức [[trường Dục Thanh]]): dạy cho con em người yêu nước và lao động nghèo theo nội dung yêu nước và tiến bộ, được thành lập năm [[1907]].
Khoảng [[tháng tám|tháng 8]] năm [[1910]], Hồ Tá Bang cùng [[Trương Gia Mô]] đưa con của bạn ([[Nguyễn Sinh Sắc]]) là [[Hồ Chí Minh|Nguyễn Tất Thành]] (sau này là Chủ tịch [[Hồ Chí Minh]]) vào [[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]] tìm đường sang [[Pháp]] <ref>Xem thêm: "Nơi 100 năm trước Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước" trên website báo ''Nhân dân điện tử'' [http://www.nhandan.com.vn/cmlink/nhandandientu/thoisu/trang-tphcm/chuyenxuachuyennay/n-i-100-n-m-tr-c-bac-h-ra-i-tim-ng-c-u-n-c-1.298747?mode=print].</ref>.
Năm [[1911]], Nguyễn Trọng Lội qua đời, Hồ Tá Bang thay thế ở chức vụ Tổng lý (tức Giám đốc) công ty Liên Thành. Ông đã khéo léo xoay xở để đưa công ty vượt qua quãng thời gian khó khăn, lúc [[phong trào Duy Tân]] bị đàn áp và công ty bị liên tục gây khó dễ.
Dòng 18:
Theo tài liệu, thì Hồ Tá Bang đã tham gia điều hành trường Dục Thanh (đóng cửa năm [[1912]]) và công ty Liên Thành gần 30 năm <ref>''Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam'' (tr. 284). Thông tin thêm: Sau khi Trần Lệ Chất mất, năm [[1969]], ông Huỳnh Văn Dậu giữ trách nhiệm Chủ tịch Hội đồng Quản trị cho đến khi ông đồng ý hiến công ty cho Chính quyền lúc bấy giờ vào năm [[1979]] với điều kiện là giữ lại tên Liên Thành cùng với bàn thờ 6 thành viên sáng lập. Xem chi tiết ở trang: [[Công ty Liên Thành]].</ref>...
Năm [[Quý Mùi]] ([[1943]]), Hồ Tá Bang mất, thọ 68 tuổi, được an táng tại đồn điền của ông cách thị xã Phan Thiết (nay là [[phan Thiết|thành phố Phan Thiết]]) hơn 10 [[kilômét|km]].
Trước khi mất ông có câu đối khắc ở sinh phần<ref>Sinh phần là ngôi mộ làm sẵn từ khi còn sống</ref>:
Dòng 27:
:''Chết có tinh thần chết như sống''.
Tư cách và đức độ của Hồ Tá Bang được nhân dân và sĩ phu kính trọng. Sinh thời, ông có sáng tác văn chương. Thơ văn ông thấm đượm tinh thần yêu nước, tiêu biểu là bài "Tế thủ tiền lỗ văn" (''văn tế bọn bo bo giữ tiền'') đăng trên báo ''[[Lục tỉnh tân văn]]'' số ngày [[24 tháng 3]] năm [[1908]] ở [[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]].
Con ông là bác sĩ [[Hồ Tá Khanh]] cũng là một nhân sĩ. Năm [[1945]], Hồ Tá Khanh giữ chức vụ Bộ trưởng trong Nội các Chính phủ [[Trần Trọng Kim]].
| |||