Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hồng cầu”

'''Hồng cầu''', hay '''hồng huyết cầu''' (có nghĩa là [[tế bào]] máu đỏ), là loại [[tế bào máu]] có chức năng chính là [[hô hấp]], chuyên chở [[hemoglobin]], qua đó đưa O₂ từ [[phổi]] đến các [[mô]]. [[EnzymeEnzym]]e [[carbonic anhydrase]] trong hồng cầu làm tăng hàng nghìn lần [[vận tốc phản ứng hóa học|vận tốc]] của phản ứng giữa CO₂ và H₂O tạo ra H₂CO₃. Nhờ đó, nước trong [[huyết tương]] vận chuyển CO₂ dưới dạng ion bicarbonat (HCO₃^—) từ các mô trở lại phổi để CO₂ được tái tạo và thải ra dưới thể khí. Ở nhiều động vật bậc thấp, hemoglobin hòa trong dòng [[huyết tương]]. Với tổ chức của cơ thể người, hemoglobin cần phải được chứa trong hồng cầu, vì nếu ở dạng tự do, nó sẽ thấm dần qua các mao mạch và bị thất thoát qua nước tiểu. Là một [[protein]], hemoglobin còn có chức năng [[đệm kiềm-toan]], đây cũng là một chức năng quan trọng của hồng cầu. Hồng cầu được tạo ra từ các tế bào máu gốc trong [[tủy xương]], đa số hồng cầu bị hủy ở [[lách]]. Tuy là một [[tế bào]], hồng cầu trưởng thành lại không có [[nhân tế bào|nhân]], [[ti thể]] hay [[ribosome|ribôxôm]]. Các [[kháng nguyên]] trên bề mặt hồng cầu được dùng để định nghĩa [[nhóm máu]]. Nhiều hệ thống nhóm máu đã được thiết lập, trong đó sớm nhất và quan trọng nhất là [[hệ thống nhóm máu ABO]].

Nồng độ hemoglobin trong [[tế bào chất|bào tương]] của hồng cầu có thể lên đến 34 g/dL tế bào. Đó là nồng độ tối đa không làm rối loạn chức năng tạo hemoglobin trong hồng cầu. Ở người khỏe mạnh bình thường, nồng độ hemoglobin trong hồng cầu luôn ở gần mức tối đa này. Tuy nhiên, khi chức năng tạo hemoglobin bị suy yếu, nồng độ này tụt giảm đáng kể, có thể làm thể tích hồng cầu giảm theo.

Trong những tuần lễ đầu tiên của [[phôi]], những tế bào hồng cầu có nhân được tạo ra trong túi noãn hoàng. Ba tháng giữa [[thai kỳ|thai kì]], [[gan]] (chủ yếu), [[lách]] và các [[hạch bạch huyết|hạch lympho]] là những cơ quan tạo hồng cầu. Từ những tháng cuối thai kì về sau, chỉ có [[tủy xương]] là nơi tạo hồng cầu.

Càng lên cao so với [[mực nước biển]], [[nồng độ]] ôxy trong [[khí quyển Trái Đất|không khí]] càng loãng. Sự tạo hồng cầu ở cư dân các vùng cao (như [[Đà Lạt]], [[Sa Pa]], [[La Paz]] v.v.) cũng nhiều hơn so với cư dân các vùng thấp. Trong trường hợp này, sự thiếu ôxy chứ không phải thiếu máu đã kích thích tạo hồng cầu mới.

Một [[nội tiết tố|hormon]] tên gọi [[erythropoietin]] (EPO) là chất kích thích chính yếu của quá trình tạo hồng cầu để đáp ứng với tình trạng thiếu ôxy. Đó là một [[glycoprotein]] có khối lượng phân tử 34 [[KDa]]. Thiếu vắng hormon này, tình trạng thiếu ôxy không làm tăng hoặc làm tăng không đáng kể hoạt động tạo hồng cầu. Bình thường, tình trạng thiếu ôxy sẽ làm tăng đáng kể sự sản xuất erythropoietin, kéo theo là sự tăng sản xuất hồng cầu cho đến khi tình trạng thiếu ôxy được giải quyết.

Tuy nhiên, khi có tình trạng thiếu ôxy cục bộ tại những cơ quan khác (khi thận vẫn được cấp máu đầy đủ), chức năng tạo erythropoietin của thận vẫn được kích thích. Do đó người ta tin rằng còn có những cảm thụ quan ngoài thận đã gửi tín hiệu đến thận. Thực nghiệm đã cho thấy [[norepinephrin]], [[adrenaline|epinephrin]] và vài [[prostaglandin]] có vai trò kích thích sản xuất erythropoietin.

Nguồn vitamin B12 trong thức ăn chủ yếu là [[thịt]], [[trứng]], [[sữa]]. [[Đậu tương|Đậu nành]] lên men được cho là có chứa một ít vitamin B12, tuy nhiên nhiều loại thực vật không chứa B12 hoặc có dưới dạng không thích hợp với người. Trong thức [[ăn chay]], người ta thường phải bổ sung B12 tổng hợp. Bệnh [[thiếu máu ác tính]] thật ra không phải do chế độ ăn thiếu B12 mà do cơ thể không thể hấp thụ được vitamin này, thường là do các bệnh ảnh hưởng đến [[tế bào thành]] (như [[teo]] [[niêm mạc]] [[dạ dày]]).