Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sao đôi”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TXiKiBoT (thảo luận | đóng góp)
n robot Thêm: lv:Dubultzvaigzne
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
Một '''sao đôi''' được tạo thành từ một hệ thống gồm hai [[ngôi sao]] chuyển động trên [[quỹ đạo]] của [[khối tâm]] hai ngôi sao<ref>[http://www.ctu.edu.vn/coursewares/khoahoc/vatlyluongtu/chuong1A.htm Giáo trình] tại [[Đại học Cần Thơ]]</ref>. Đối với mỗi ngôi sao, sao kia là "bạn đồng hành" của nó. Các nghiên cứu ngày nay đã chỉ ra rằng có một lượng lớn ngôi sao trong những hệ thống khác nhau là có ít nhất hai ngôi sao. Sao đôi rất quan trọng trong [[vật lý thiên văn]], bởi vì việc quan sát quỹ đạo của chúng sẽ giúp cho việc xác định [[khối lượng]] của chúng. Khối lượng của nhiều ngôi sao đơn sẽ được xác định bằng cách [[ngoại suy]] từ những sao đôi.
 
Sao đôi không hẳntương tự như [[sao đôi quang học]], nhưvốn chúngcó vẻ gần nhau khi được nhìnquan thấysát từ [[Trái Đất]]., Cácnhưng sao đôi quang họckhôngthểràng khôngbuộc bịvới giớinhau hạnvề bởi [[lực hấp dẫn]] (hai ngôi sao nằm trên một đường thẳng, khi nhìn từ Trái Đất thì chỉ thấy một ngôi sao). Các sao đôi vừa có thể được nhìnnhận thấyra trựcbằng tiếp,quang học ('''sao đôi thị giác'''), hoặc gián tiếp bằng các thiết bị [[kỹ thuật]] như là [[quang phổ kế]], '''sao đôi quang phổ'''. Nếu sao đôi chuyển động trên mặt phẳng song song với phương quan sát, chúng sẽ che khuất nhau; trường hợp này được gọi là các '''sao đôi che nhau'''.
 
ThànhNhững phầnhệ củagồm hệnhiều thốnghơn hai thành viên, được gọi là các [[đa sao]], cũng không phải là hiếm và thường cũng được xếp hạng bằng cùng cái tên đó. Các thành viên trong các hệ sao đôi có thể trao đổi về khối lượng, dẫnđưa đếnquy sựtrình phát[[Tiến triểnhóa sao|tiến hóa]] của chúng tới những giai đoạn mà mộtnhững ngôi sao đơn lẻ không thể đạt được. Những ví dụ về các hệ sao đôi gồm [[Algol]] (một hệ sao đôi che nhau), [[Sirius]], và [[Cygnus X-1]] (một thành viên của hệ này có thể là một [[hố đen]]).
 
==Thuật ngữ==
[[Image:Gwiazda podwójna zaćmieniowa schemat.png.svg|300px|left]]
Thuật ngữ "binary" để chỉ sao đôi trong [[tiếng Anh]] có lẽ đã được Sir [[William Herschel]] đưa ra năm [[1802]] để chỉ "một sao đôi thực sự — sự kết hợp của hai ngôi sao được thành tạo cùng nhau trong một hệ thống tuân theo các [[định luật hấp dẫn]]". Bất kỳ hai ngôi sao nào nằm gần nhau trên [[thiên cầu]] đều có thể là một sao đôi, trường hợp hay được dẫn chứng nhất là [[Mizar]] và [[Alcor]] thuộc chòm sao [[Đại Hùng]]. Tuy nhiên, cũng có lúc cặp sao chỉ "nhìn" giống như một hệ sao đôi trên bầu trời, do chúng nằm cùng trên một hướng quan sát từ điểm quan sát của chúng ta, nhưng thực tế lại cách nhau rất xa. Những "hệ sao đôi giả" đó được gọi theo thuật ngữ [[sao đôi quang học]]. Khi [[kính viễn vọng]] được sáng chế ra, nhiều cặp sao như vậy đã được phát hiện. Năm [[1780]], Herschel đã đo đạc khoảng cách và các hướng của hơn 700 cặp sao hiện diện giống như những hệ sao đôi và thấy rằng khoảng 50 cặp đã có sự thay đổi về hướng sau hai thập kỷ quan sát, và do đó không phải là sao đôi thực sự.