Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vũ Văn Hóa Cập”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 24:
| nơi an táng =
}}
'''Vũ Văn Hóa Cập''' ({{zh|c=宇文化及|p=Yǔwén Huàjí}}, ? - [[619]]) là một tướng lĩnh của [[triều đại Trung Quốc|triều]] [[nhà Tùy|Tùy]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Năm [[618]], ông đã lãnh đạo một cuộc binh biến chống lại và giết chết [[Tùy Dạng Đế]]. Sau đó, ông đưa cháu (gọi bằng bác) của Tùy Dạng Đế là [[Dương Hạo]] lên làm [[hoàng đế]] và dẫn đội [[Kiêu Quả quân]] định tiến về đông đô [[Lạc Dương]]. Ông nhiều lần bại trận dưới tay [[Lý Mật (Tùy)|Lý Mật]], [[Lý Thần Thông]], và cuối cùng là [[Đậu Kiến Đức]]. Thấy mình sắp thất bại, ông ta đã giết Dương Hạo và tự xưng là hoàng đế của nước Hứa. Năm [[619]], ông bị Đậu Kiến Đức bắt
== Bối cảnh==
Dòng 36:
Tùy Dạng Đế cho rằng mình đang được đội Kiêu Quả quân tinh nhuệ bảo vệ chắc chắn ở Giang Đô, nên không muốn trở về phương Bắc hỗn loạn, suy tính việc rời đô từ [[Trường An]] đến Đan Dương (丹陽, nay thuộc [[Nam Kinh]], [[Giang Tô]]). Trong khi đó, các binh sĩ Kiêu Quả phần lớn đều quê ở vùng [[Quan Trung]] (quanh kinh thành Trường An), thấy rằng hoàng đế không định trở về Trường An, do nhớ nhà đã suy tính đến việc đào ngũ. Một vài chỉ huy của quân Kiêu Quả như: [[Tư Mã Đức Kham]] (司馬德戡), [[Bùi Kiền Thông]] (裴虔通), và [[Nguyên Lễ]] (元禮); đã lập mưu đào ngũ. Hai chỉ huy âm mưu bỏ trốn là [[Triệu Hành Xu]] (趙行樞, bạn của Vũ Văn Trí Cập) và [[Dương Sĩ Lãm]] (楊士覽, cháu của Trí Cập), thảo luận kế hoạch đào ngũ với Trí Cập. Vũ Văn Trí Cập cho rằng nếu các binh sĩ Kiêu Quả đào ngũ, thì chắc sẽ bị truy lùng và bị xử tử; nên ông ta đề xuất tiến hành binh biến. Theo đề xuất của Triệu Hành Xu và Tiết Thế Lương (薛世良), các chỉ huy Kiêu Quả quân đã mời Vũ Văn Hóa Cập làm thủ lĩnh của họ. Vũ Văn Hóa Cập bị cho là người nhát gan, ban đầu khi nhận được lời mời thì hoảng sợ, song cuối cùng đã chấp thuận.
Vào cuối mùa xuân năm [[618]], các chỉ huy [[Kiêu Quả quân]] đã tiến hành âm mưu của mình, và do họ vốn là những người tin cẩn nên đã nhanh chóng tiến được vào cung. Ban đầu, họ tuyên bố rằng chỉ muốn yêu cầu Tùy Dạng Đế trở về Trường An, song ngay sau đó đã bắt đầu tố cáo tội trạng của Tùy Dạng Đế, cũng như sát hại con nhỏ của Tùy Dạng Đế là [[Dương Cảo]]. Tùy Dạng Đế đã quyết định tự sát bằng thuốc độc, song do không thể nhanh chóng tìm được thuốc độc, theo yêu cầu của Dạng Đế, một chỉ huy quân Kiêu Quả là Lệnh Hồ Hành Đạt (令狐行達) đã lấy chiếc khăn cuốn của Dạng Đế để siết cổ giết chết Dạng Đế.
Ban đầu Vũ Văn Hóa Cập định tôn [[Dương Tú]] (em trai của Dạng Đế) lên ngôi, song các thủ lĩnh binh biến khác phản đối ý này, đem giết Dương Tú và các nhi tử cùng các thành viên khác trong hoàng tộc nhà Tùy. Một số quan lại cấp cao, bao gồm thừa tướng [[Ngu Thế Cơ]] cũng bị giết. Trừ Tần vương Dương Hạo, chắt của Tùy Dạng Đế, và là bạn với Trí Cập, nên được Trí Cập tha. Vũ Văn Hóa Cập cũng tha cho hai trọng trần khác là [[Bùi Củ]] (do đối đãi tốt với Kiêu Quả quân) và [[Tô Uy]] (do bị Dạng Đế không tin dùng khi trị vì).
Dòng 58:
Ở Liêu Thành, Vũ Văn Hóa Cập cố dùng châu báu mang theo để lôi kéo các thủ lĩnh khởi nghĩa chống Tùy khác đến giúp mình. [[Vương Bạc]] đã chấp thuận, và tiến vào Liêu Thành, giúp Hóa Cập phòng thủ. Nhưng cũng đúng lúc Vũ Văn Hóa Cập cạn kiệt lương thực và quyết định đầu hàng Lý Thần Thông. Phó thủ Thôi Dân Cán đề xuất rằng Lý Thần Thông hãy cho Vũ Văn Hóa Cập đầu hàng, song Lý Thần Thông đã từ chối vì muốn phô trương sức mạnh và đoạt lấy kho báu của Vũ Văn Hóa Cập. Trong khi đó, Vũ Văn Hóa Cập đã phái Vũ Văn Sĩ Cập ra ngoài thành tìm lương thực, và Vũ Văn Sĩ Cập đã cung cấp một số lương thực cho Liêu Thành. Do vậy, quân của Vũ Văn Hóa Cập đã phục hồi phần nào, và do đó ông đã rút đề nghị đầu hàng và tiếp tục kháng cự.
Tuy nhiên, Hạ vương Đậu Kiến Đức - một thủ lĩnh khởi nghĩa chống Tùy khác, vốn đã định đánh Vũ Văn Hóa Cập, đã tiến đến buộc Lý Thần Thông phải rút lui. Nhưng Đậu Kiến Đức cũng bao vây Liêu Thành, Vương Bạc đã mở cổng thành nghênh đón quân Hạ tiến vào. Đậu Kiến Đức bắt giữ Vũ Văn Hóa Cập và xưng thần khi gặp Tiêu hoàng hậu, tuyên bố để tang Dạng Đế và úy lạo các quan lại [[nhà Tùy]]. Đậu Kiến Đức bắt và hành hình Vũ Văn Sĩ Cập, Dương Sĩ Lãm cùng một vài thuộc hạ khác của Vũ Văn Hóa Cập. Sau đó, Đậu Kiến Đức giải Vũ Văn Hóa Cập cùng các con của Vũ Văn Hóa Cập là Vũ Văn Thừa Cơ và Vũ Văn Thừa Chỉ đến căn cứ của ông ta tại Tương Quốc (nay thuộc [[Hình Đài]], [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]]) và xử trảm. Trước khi bị hành quyết, Vũ Văn Hóa Cập chỉ nói một câu: "''Bất phụ Hạ vương!''" (Tôi chưa từng gây hại cho Hạ Vương!).
== Tham khảo ==
| |||