Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vạn lý Trường chinh”

[[Tập tin:Chinese civil war map 03.jpg|phải|nhỏ|250px|Bản đồ tổng quan các tuyến đường của cuộc Vạn lý Trường chinh]]'''Vạn lý Trường chinh''' (''wanli changzheng''), tên đầy đủ là '''Nhị vạn ngũ thiên lý trường chinh'''<ref name="dictionary">[http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/default.aspx?param=2918aWQ9MzM1OSZncm91cGlkPSZraW5kPWV4YWN0JmtleXdvcmQ9ViVlMSViYSVhME4rTCVjMyU4ZCtUUiVjNiVhZiVlMSViYiU5Y05HK0NISU5I&page=1 "Vạn Lý Trường Chinh"] - Mục từ trong Từ điển Bách khoa Toàn thư Việt Nam</ref>, là một cuộc rút lui quân sự của Hồng Quânquân Côngcộng Nôngsản Trung Hoa, với hành trình dài 25 ngàn dặm (12.000&nbsp;km)<ref name="Zhang">Zhang, Chunhou. Vaughan, C. Edwin. [2002] (2002). Mao Zedong as Poet and Revolutionary Leader: Social and Historical Perspectives. Lexington books. ISBN 0-7391-0406-3. pg 65.</ref> , bắt đầu từ [[Giang Tây]], tiến về phía tây tới [[Tây Tạng]] rồi đi ngược lên phía bắc, tới tận [[Diên An]] của tỉnh [[Thiểm Tây]]. Trong cuộc Vạn lý Trường chinh, kéo dài 370 ngày <ref name="Zhang"/> từ [[16 tháng 10]] năm 1934 đến ngày [[19 tháng 10]] năm [[1935]], Hồng quân cộng sản luôn luôn bị quân của Tưởng Giới Thạch truy kích và phải đương đầu với núi cao, sông rộng, đói khát, bệnh tật và tuyết lạnh. Khi khởi đầu cuộc rút lui, Hồng quân cộng sản có hơn 86 ngàn người <ref>Mao Zedong, ''On Tactics...'': [http://www.marxists.org/reference/archive/mao/works/1935/12_27.htm#n26 Note 26] retrieved 2007-02-17</ref> , nhưng khi kết thúc cuộc Vạn lý Trường chinh, số Hồng quân sống sót chỉ còn ít hơn 7 ngàn.<ref>{{chú thích sách | last = Yang |first = Benjamin | year = 1990 | title = From Revolution to Politics: Chinese Communists on the Long March | publisher = Westview Press | pages = 233 | isbn = 0-8133-7672-6}}</ref><ref>Theo wikipedia Tiếng Trung thì xuất phát cuộc Trường chinh là 300.000 người và kết thúc còn 20.500 người(?)</ref>

Vào tháng 10 năm 1933, Tưởng Giới Thạch quyết định động viên toàn lực, tung ra cuộc tổng tấn công lần thứ năm để tiêu diệt Khu Xô viết Giang Tây. Cuộc bao vây tấn công này kéo dài trong nhiều tháng và gây khốn đốn cho những người cộng sản, 50 ngàn Hồng quân đã tử trận, đến mùa hè năm 1934, Xô viết Giang Tây chỉ còn khoảng phân nửa so với ban đầu. Đến tháng 9 năm 1934, Tưởng Giới Thạch đã tổ chức một Hội nghị quân sự tại [[Lư Sơn]] đúc kết kinh nghiệm 5 lần tiến hành bao vây khu Xô viết trung ương, vạch ra kế hoạch tiêu diệt dứt điểm toàn bộ ban lãnh đạo cộng sản tối cao. Kế hoạch này mang tên "Chiếc thùng sắt"

Kế hoạch Chiếc thùng sắt được sự cố vấn của Hans von Seeckt, một viên tướng Đức, tập trung lực lượng lên đến 1,5 triệu quân, 270 máy bay và 200 khẩu pháo theo chiến lược “chia ra để bao vây và hợp lại để tấn công” tạo thành bức tường sắt bao vây lực lượng chủ đạo của quân cộng sản và Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc. Lấy mục tiêu trung tâm là Thụy Kim, trung tâm lãnh đạo của khu Xô viết, các đơn vị quân đội Quốc dân đảng sẽ tấn công hướng tâm nhằm hình thành một vòng vây kín cách Thụy Kim 150&nbsp;km. Sau đó, mỗi ngày sẽ tấn công giành thêm 5&nbsp;km và đào công sự kiên cố hình thành nên 30 hệ thống hàng rào dây thép gai cùng tuyến phong tỏa bằng hỏa lực mạnh. Mục đích đặt ra của kế hoạch "Chiếc thùng sắt" là cắt đứt các tuyến giao thông, phong tỏa tất cả các nguồn thông tin và hậu cần của Hồng quân cộng sản cuối cùng dồn lực lượng chủ lực của quân cộng sản vào một khu vực hẹp rồi tổng tấn công. Mục tiêu của Kế hoạch là trong vòng 1 tháng tiêu diệt toàn bộ lực lượng cộng sản tại khu Xô viết Giang Tây. Tưởng Giới Thạch hy vọng rất nhiều vào kế hoạch này. Các loại tài liệu quân sự liên quan đến Kế hoạch “Chiếc thùng sắt” được chuẩn bị rất chi tiết và giữ tuyệt mật. Tuy nhiên, ngay sau khi Hội nghị quân sự kết thúc không lâu, Trung ương ĐCS TQ đã có được toàn bộ nội dung kế hoạch này.<ref>Người cung cấp những thông tin tình báo thuộc kế hoạch "Chiếc thùng sắt" cho phe Cộng sản là Mạc Hùng - Tư lệnh an ninh Nam Xương. Mạc Hùng (1891-1980) là người huyện Anh Đức thuộc tỉnh Quảng Đông. Từng tham gia cuộc khởi nghĩa Hoàng Hoa Cương, chống Viên Thế Khải, và cuộc chiến tranh Bắc phạt. Sau khi chiến tranh Bắc phạt kết thúc, Mạc Hùng được Tưởng Giới Thạch phong hàm thiếu tướng nhưng không có thực quyền nên bất mãn,</ref>

==HồngQuân quâncộng sản quyết định rút lui==

Để tránh bị tiêu diệt, bằng một quyết định táo bạo, các lãnh tụ phe cộng sản quyết định đưa quân rút lui lên vùng hoang giá của miền bắc Trung Hoa. Riêng [[Trần Nghị]] <ref>Trong một trận giao chiến với quân Quốc dân đảng, Trần Nghị bị trúng một viên đạn vào mông, xương hông bị vỡ, và vết thương chưa lành, tình trạng sức khoẻ của Trần Nghị không cho phép di chuyển theo đại quân. Ngoài ra Trần Nghị được chọn nhiệm vụ ở lại vì" Không một khe núi, một nhánh sông nào trong vùng mà Trần Nghị không biết rõ" và ông có uy tín lớn đối với dân chúng trong khu vực.</ref> được giao phó trọng trách ở lại, áp dụng chiến thuật du kích, quấy phá để cầm chân đối phương. Quân số dưới quyền Trần Nghị có khoảng 30 ngàn người, trong đó có trên 10 ngàn bị thương nặng, chỉ có bảy ngàn được huấn luyện như quân chính quy, số còn lại chỉ là dân quân du kích, phần lớn chưa bao giờ được dùng súng, chỉ được cung cấp dao và lựu đạn, trong số người ở lại còn có [[Cù Thu Bạch]], tổng bí thư tiền nhiệm đang bị ốm, Mao Trạch Đàm, em trai Mao Trạch Đông. Sau khi Hồng quân cộng sản rút đi vài tuần, quân Quốc Dân Đảng tràn vào vùng Xô viết tàn sát Hồng quân, chỉ có vài trăm người sống sót<ref name="tqcmtd">Trung Quốc của Mao Trạch Đông, tác giả tiến sỹ Ralf Berhorst, người dịch Phan Ba, GEO EPOCHE xuất bản.</ref>, Mao Trạch Đàm bị giết ngày 26/4/1935, Cù Thu Bạch bị bắt, bị tra tấn và dụ hàng nhưng ông vẫn giữ vững khí tiết, sau đó thì bị Quốc dân đảng hành quyết vào ngày 18/06/1935 khi mới 35 tuổi.

Ngày 10 tháng 10 năm 1934 bắt đầu cuộc trường chinh. Hệ thống lãnh đạo được tổ chức rất chặt chẽ. [[Otto Braun]], tư lệnh hồng quân cộng sản, [[Bác Cổ]], tổng bí thư Đảng, và Chu Ân Lai, chủ tịch Ủy Ban Quân Sự và phụ trách các vấn đề hành chánh; (Mao Trạch Đông đang mất quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc<ref>Lúc này phe thân Nga đang lấn át tất cả những đảng viên không được huấn luyện tại Nga. Hai năm trước Mao Trạch Đông bị loại ra khỏi các chức vụ quân sự, chính trị và gần như đang bị giam lõng</ref>) tư lệnh phó [[Chu Đức]], giám đốc bộ chính trị Vương Gia Tường và tham mưu trưởng Lưu Bá Thừa. HồngQuân quâncộng sản được phân làm hai lộ quân, lộ quân thứ nhất do [[Diệp Kiếm Anh]] lãnh đạo, lộ quân thứ hai do Lý Quế Nhân và Ðặng Phát chỉ huy.

Tương quan lực lượng lúc bắt đầu cuộc trường chinh như sau: HồngQuân quâncộng sản có 90.000 quân với 33,243 khẩu súng đủ loại, trong đó có 651 súng hạng nặng, 38 khẩu moọc-chê, hai triệu băng đạn, gần ba ngàn đạn moọc-chê và gần 80 ngàn lựu đạn. Tưởng Giới Thạch huy động 100 trung đoàn, gồm khoảng từ 300 tới 400 ngàn quân để truy đuổi Hồng quân cộng sản.

Để giữ bí mật và tránh bị quân Quốc dân đảng truy kích đoàn người ngày nghỉ đêm đi, chọn những con đường mòn, và tránh những con lộ lớn. Lúc này quân Quốc dân đảng vẫn chưa khám phá được cuộc rút lui của Hồng quân cộng sản, và chưa bắt đầu cuộc truy kích, Tưởng Giới Thạch vẫn yên trí Hồng quân cộng sản sắp bị tận diệt đến nơi và không còn cách nào thoát được vòng vây của quân Quốc dân đảng.

Ngày [[21 tháng 10]] năm [[1934]], Hồng quân cộng sản vượt qua vòng vây đầu tiên của Quốc quân tại vùng cực nam của [[Giang Tây]]. Tại đây họ gặp một sức kháng cự yếu ớt của một đơn vị quân Quốc dân đảng. Khi biết được cuộc di chuyển của Hồng quân cộng sản, Thống chế Tưởng Giới Thạch ra lệnh truy kích. Ngày [[30 tháng 10]], họ Tưởng phong sứ quân Hồ Giản của tỉnh [[Hồ Nam]] làm Tổng tư lệnh lực lượng truy kích, và yêu cầu Hồ Giản kết hợp với Sử Du và Chu Hùng Viện hai tướng thiện chiến đem 15 sư đoàn bao vây và phục kích Hồng quân cộng sản tại sông [[Sông Tương|Tương Giang]].

Trận đánh sông [[Sông Tương|Tương Giang]] kéo dài một tuần lễ, từ ngày 25 tháng 11 đến ngày 3 tháng 12 là một thất bại to lớn cho Hồng quân cộng sản Trung Quốc. Sư đoàn Thanh niên cộng sản, Sư đoàn 34, Trung đoàn 18 của đệ tam quân và phần lớn Đệ bát quân đoàn bị quân Quốc dân đảng tiêu diệt hoàn toàn. Sư đoàn 1 có 2800 binh sĩ lúc khởi đầu cuộc Trường Chinh, nhưng khi qua sông [[Sông Tương|Tương Giang]] chỉ còn lại 1400 người. Nguyên soái [[Lưu Bá Thừa]] nhận định: ''"Mặc dầu Hồng quân cộng sản vượt qua được sông [[Sông Tương|Tương Giang]], nhưng phải trả một giá quá đắt. Hơn phân nửa hồng quân cộng sản bị tiêu diệt"''<ref>Khi hồng quân cộng sản tới được Tuân Nghĩa một tháng sau đó thì số 90 ngàn hồng quân cộng sản lúc ban đầu chỉ còn lại 30 ngàn người</ref>. Rất nhiều dụng cụ như máy chiếu điện, súng lớn, máy phát điện phải ném xuống sông [[Sông Tương|Tương Giang]]. Trận [[Sông Tương|Tương Giang]] là một trận dữ dằn và đẫm máu nhất của Hồng quân cộng sản trong suốt cuộc Vạn Lý Trường Chinh<ref>Tuy nhiên trong hồi ký, tư lệnh Hồng quân cộng sản [[Otto Braun]] (Lý Đức) nói rất ít về trận đánh tại sông [[Sông Tương|Tương Giang]]. Lý Ðức cho rằng mặc dầu hồng quân cộng sản bị thất trận nhưng cũng nhờ trận này mà Hồng quân cộng sản mạnh hơn và khả năng chiến đấu tiến hơn trước. Lý Ðức đổ lỗi cho Chu Ân Lai vì Chu Ân Lai là người soạn thảo kế hoạch rút lui, và quyết định mang theo nhiều đồ đạc nặng, do đó làm chậm trễ bước tiến của hồng quân cộng sản khiến quân Quôc dân đảng đuổi kịp.</ref>.

Sau thảm bại tại [[Sông Tương|Tương Giang]], tinh thần của quân lính rất ảm đạm,<ref>Trong cuốn Trung Quốc của Mao Trạch Đông kể rằng: Bác Cổ thường đùa nghịch với khẩu súng lục của mình, dí nó vào đầu và rồi giả vờ bóp cò.</ref> các chỉ huy hồng quân cộng sản trở nên bất mãn, tức giận và mong muốn một sự thay đổi quyền lãnh đạo. Đúng lúc đó Mao Trạch Ðông trình bày một kế hoạch mới để cứu vãn 30 ngàn hồng quân cộng sản khỏi bị tiêu diệt hoàn toàn. Mao đề nghị:

*Loại bỏ kế hoạch tiến thẳng 250 dặm nữa về phía bắc, vượt qua Hồ Nam để tới căn cứ của tướng [[Hạ Long]]; chuyển hướng về căn cứ của [[Trương Quốc Đào]] tại phía bắc Tứ Xuyên. Căn cứ của [[Trương Quốc Đào]] rộng đến 40 ngàn kilômet vuông, có 3 triệu rưỡi dân và 80 ngàn quân, được trang bị và huấn luyện tốt. Căn cứ này xa hơn nhiều nhưng bảo đảm được sự sống còn của Hồng quân cộng sản.

*Số hồng quân cộng sản sống sót chuyển biến thành một lực lượng nhẹ nhàng, hoạt động mau lẹ, tiến quân và chiến đấu linh động hơn.

Ngày [[7 tháng 1]] năm 1935, Hồng quân cộng sản chiếm [[Tuân Nghĩa]], một thị trấn cực bắc của [[Quý Châu|Quí Châu]]. Tại Tuân Nghĩa, Bộ Chính trị triệu tập một cuộc đại hội mở rộng. Trong đại hội, quyền lãnh đạo đảng và quân đội của Lý Đức và Bác Cổ bị chống đối một cách quyết liệt. Kết quả hội nghị là Trương Văn Thiên (tức Lạc Phủ) lên làm Tổng Bí thư, Bộ Chính trị gồm: Trương Văn Thiên, Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai, Bác Cổ, Hạng Anh, phe thân Nga mất quyền lãnh đạo, quyền hành thực tế vào tay Mao Trạch Đông.

Vượt thoát cuộc truy kích của quân Trung Quốc Quốc dân đảng, đầu tháng 6 năm 1935, Hồng quân cộng sản vuợt Đại Tuyết Sơn cao hơn 16.000 feet, quanh năm tuyết lạnh. Nhiều Hồng quân cộng sản đã ngã gục, chết vì đói lạnh và kiệt sức. Cũng tại đây Chu Ân Lai đã nhiễm cảm lạnh và suýt chết. Ðến tháng bảy thì Hồng quân cộng sản xuống được rặng núi. Sau rặng Ðại Tuyết Sơn, Hồng quân cộng sản chỉ còn lại 25 ngàn người sống sót, kể cả phụ nữ và trẻ con. Khoảng giữa tháng 8 năm 1935, Hồng quân cộng sản vượt Cánh đồng cỏ hoang gần [[Tây Tạng]], họ phải chịu sự đói khát, lạnh giá, thời tiết bất thường, thiếu dưỡng khí và muối, rất nhiều nguời đã mãi mãi nằm lại đầm lầy. Đầu tháng 9 năm 1935, Hồng quân cộng sản thoát khỏi đầm lầy, cuối tháng 10 thì tới được [[Diên An]] (mục tiêu của cuộc rút lui), số người tham gia cuộc Vạn lý Trường chinh còn không tới một phần mười.

Trong cuộc Vạn lý Trường chinh, Hồng quân cộng sản đã vượt qua 18 rặng núi, 24 con sông lớn, đi qua 11 tỉnh của Trung Quốc, đã chiếm được 12 thành phố, đụng độ với quân đội của 10 sứ quân, và phải đương đầu với một triệu quân của Tưởng Giới Thạch. Họ cũng phải đi qua 6 khu vực của người thiểu số thù địch<ref name="vltc"/>.

* Khang Khắc Thanh (vợ [[Chu Đức]]): nữ tiểu đoàn trưởng đầu tiên của Hồng quân cộng sản, một chiến sĩ gan dạ, khỏe mạnh và cũng là một tay súng thiện xạ, đã cầm súng từ khi 15 tuổi. Khang Khắc Thanh kết hôn với Chu Đức năm 1929, tại Tỉnh Cương Sơn.<ref>Khi ấy Khang Khắc Thanh mới có 17 tuổi và Chu Ðức đã 43 tuổi rồi. Vợ trước của Chu Ðức cũng là một đảng viên cộng sản đã bị Quốc dân đảng xử tử năm 1928</ref> Khang Khắc Thanh cho rằng cuộc trường chinh chỉ là một chuyến đi dạo mát (?).