Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Giáo hoàng Piô V”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n clean up, replaced: → (6) using AWB |
|||
Dòng 14:
chú thích=}}
'''Giáo hoàng Piô V''', ([[Latinh|Tiếng Latinh]]: ''Pius V'', [[tiếng Ý]]: ''Pio V'') là vị [[giáo hoàng]] thứ 225 của giáo hội [[Công giáo]]. Ông đã được giáo hội suy tôn lên hàng hiển [[thánh (định hướng)|thánh]] sau khi [[chết|qua đời]].
Theo niên giám tòa thánh năm [[1861]] thì ông đắc cử giáo hoàng năm 1566 và ở ngôi giáo hoàng trong 6 năm 3 tháng 25 ngày. Niên giám tòa thánh năm [[2003]] xác định ông đắc cử giáo hoàng ngày [[7 tháng 1]] năm [[1566]], ngày khai mạc chức vụ mục tử đoàn chiên chúa là ngày [[17 tháng 1]] và ngày kết thúc [[triều đại]] của ông là ngày [[1 tháng 5]] năm [[1572]].
== Trước khi trở thành giáo hoàng ==
'''Giáo hoàng Piô''' sinh ngày [[17 tháng 1]] năm [[1504]] tại làng Bosco (xứ Piémont) Alêsan, ông có tên thật là '''Ghiliêri'''. Khi rửa tội, ông có tên '''Antôniô Micae'''. Được sinh ra trong một gia đình quý tộc nhưng không khá giả, chỉ đủ ăn, từ lúc nhỏ ông đã phải góp tay vào việc lao động giúp đỡ cha mẹ, Ông phải đi chăn chiên, cừu. Ghiliêri chỉ được tới trường khi ông lên tuổi 13. Trong dịp gặp gỡ hai tu sĩ [[dòng Anh Em Thuyết Giáo|dòng Ða Minh]], vì thấy sự thông minh cũng như nhân đức của ông, họ đã xin phép đưa ông về sống với họ và ông đã xin gia nhập Dòng Đa Minh và sau những thời gian tu luyện, nhà tập, ông đã được nhà Dòng chấp nhận cho khấn trọng thể.
Ồng đã theo đuổi những năm [[triết học]] và [[thần học]] theo [[giáo luật]]. Mãn thần học ở [[đại học Bologne]], ông đã được nhà Dòng cho lãnh nhận sứ vụ [[linh mục]] năm 1528 qua tay [[Giám Mục]]. Ông đã làm giáo sư triết và thần học ở đại học Bologne suốt 15 năm.
Với lòng nhiệt thành, sự thông minh và lòng nhân ái nhưng đầy quả cảm, Năm 1555, [[Giáo hoàng Piô IV]] đã đặt ông làm bộ trưởng thánh vụ, giám mục Népi và Sutri. Chỉ hai năm sau đó, Giáo hoàng Piô IV lại cất nhắc ông lên chức [[Hồng y|Hồng Y]]. Năm 1559, giáo hoàng lại giao cho ông tòa Mondovi trong xứ Piémont. Dù trên ngôi cao, ông vẫn giữ sự
Trong lòng hồng y đoàn, ông mạnh mẽ chống lại Piô IV là người muốn chấp nhận Ferdinand de Médicis, vừa mới 13 tuổi vào hồng y đoàn, cũng như chống lại [[Maximilian II của đế quốc La Mã Thần thánh|Maximilianô II]] là người muốn loại bỏ sự độc thân của linh mục.
Dòng 29:
== Nhiệm kỳ giáo hoàng ==
=== Cải tổ ===
Ngày 7 tháng 1 năm [[1566]], ông đã được [[cơ mật viện]] bầu vào ngôi tòa Giáo Hoàng khi ông 62 tuổi. Ông trở thành người kế nhiệm giáo hoàng Piô IV và lấy tên là '''Piô V'''.
Ông thực hiện đầy đủ các quyết định của Công Đồng Trent, ông tự đề bạt mình có đặc quyền trong công việc cải tổ lại phong tục của Giáo Hội. Ông mạnh mẽ buộc các chủng viện phải đảm bảo các linh mục tương lai có được trình độ học vấn tốt. Ông sử dụng rộng rãi toà án Pháp Đình đối với những trường hợp chống đối.Ông củng cố, thánh hóa hàng giáo sĩ, cẩn thận, cân nhắc việc đề bạt
Đăng quang Giáo Hoàng, ông bắt tay ngay vào việc thánh hóa hàng giáo sĩ. Ông là vị Giáo Hoàng đầu tiên được bầu sau [[Công đồng Trentô]], ông bám sát vào việc cho áp dụng các sắc lệnh của công đồng này, trong một bầu không khí [[chiến tranh tôn giáo Pháp|chiến tranh tôn giáo]] lúc đó đang tàn phá [[Châu Âu|Âu châu]].
Ông là nhà canh tân các phong tục ở [[Roma|Rôma]], bài trừ các tệ nạn ở ngay trong [[Thành Vatican|Tòa thánh]]. Ông được thánh Carôlô Borrômêô ở Milan và dòng Oratiô của thánh Phillipphê Nêri giúp đỡ trong công việc này; ông đã tái lập kỷ luật trong nhiều Dòng tu. Năm 1569, ông cải cách phòng biên niên của Tòa thánh, lo việc nhượng các bổng lộc giáo hội và tòa ân giải tông tòa.
Dòng 43:
Ông cũng chấp nhận hình thức lễ thầm (messe basse) và quy định trật tự rõ ràng cho thánh lễ này. Trước đó, ở thời trung cổ, nhiều sách lễ đã đưa ra những quy định cần thiết phải cử hành khi không có thầy phó tế, không có ca đoàn.
Vị Giáo Hoàng tu sĩ [[Đôminicô]] này đã công bố thánh [[Tommaso d'Aquino]] là [[Tiến sĩ Hội Thánh|Tiến sĩ của Giáo hội]]. Ông cho xuất bản bộ [[Tổng luận thần học]] và bắt buộc phải dùng trong các trường đại học.
Lo lắng về tính chính thống, ông đã lên án Baðus, vì các học thuyết quá gần với Lutêrô của ông. Ông đã thành lập hai ủy ban hồng y để lo việc cải hóa những người lạc giáo và những người vô tín và thiết lập Thánh bộ Kiểm duyệt (Congrégation de l’Index) để giám sát các tài liệu xuất bản.
Dòng 51:
=== Phục vụ người nghèo ===
[[Tập tin:Madonna del Rosario (Ambrogio Oliva), Occimiano.jpg|nhỏ|trái|170px| Ambrogio Oliva, Madonna del Rosario, tại nhà thờ của SS. Nome di Gesù e del Rosario (Madonna del Rosario), Occimiano, tỉnh Alessandria, Ý với hình giáo hoàng Piô V ở giữa những người phía dưới chân Đức Trinh nữ Maria]]
Giáo hoàng Piô V được xem là người rất khiêm tốn, hiền lành nhưng đầy quả cảm, cương quyết. Ông mở rộng lãnh vực hoạt động và đã đem lại nền hòa bình cho nhiều quốc gia trên thế giới.
Ông rất thương người nghèo và bệnh nhân. Ông kiên trì phục vụ người nghèo và người đau yếu qua việc xây cất các bệnh viện, cung cấp thực phẩm cho người nghèo đói và lấy tiền của dùng để tổ chức tiệc tùng cho đức giáo hoàng mà giúp đỡ các người tân tòng nghèo ở Rôma. Đây là lòng nhân đức nổi bật của Giáo hoàng Piô V.
Dòng 60:
Năm 1570, ông phạt vạ tuyệt thông nữ hoàng nước Anh là [[Elizabeth I của Anh|Elizabeth I]] khi bà dùng áp lực để khai trừ ảnh hưởng của [[Công giáo]] ở Anh. Việc ông dứt phép thông công nữ hoàng Elizabeth nước [[Anh]] đã kéo theo một cuộc bách hại dai dẳng những người Công giáo Anh. Ông đã qua đời trước khi nhà thờ thánh Bathôlômêô bị đập phá.
Ở [[Hà Lan]], ông khuyến khích công tước Albo dứng lên chống giáo phát [[Tin Lành]]. Ở [[Ý]] và [[Tây Ban Nha]], phong trào bài trừ lạc thuyết cũng được cổ vũ.
Ở [[Pháp]], Catherine Médicis vẫn còn che chỏ và nhượng bộ Tin lành, ông tìm cách gây ảnh hưởng nơi Quốc hội để họ bảo vệ đức tin Công giáo. Ở [[Đức]], Hoàng Ðế [[Maximilian II của đế quốc La Mã Thần thánh|Maximilian II]] muốn nghiêng theo chính sách hòa giải và nhượng bộ của [[Karl V của đế quốc La Mã Thần thánh|Carlos Quonto]], giáo hoàng Piô V đe phạt vạ.
=== Liên minh chống Thổ Nhĩ Kỳ ===
Dòng 68:
Dưới triều của ông một sự kiện lịch sử lớn đối với Giáo Hội cũng như đối với toàn thể [[phương Tây]] đã diễn ra: trận chiến Lepanto năm 1571, hải quân Kitô Giáo đánh quân [[Thổ Nhĩ Kỳ]] đại bại. Ông đã tạo nên liên minh sau này và đánh thắng quân Thổ ở [[trận Lepanto]] (ngày 7 tháng 10 năm 1571) và ông đã làm cho kỷ niệm cuộc chiến thắng này được lưu truyền mãi mãi với lễ Rất Thánh Mân Côi.
Giáo hoàng Piô V đã tổ chức liên minh Công giáo để chống với đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ. Các nước Công giáo Tây phương lâm nguy trước sức mạnh của quân Hồi giáo. Piô V lên tiếng kêu gọi các vua chúa gia nhập
Sau khi hai thành Nicosia và Famagouste thất thủ (6 tháng 8 năm 1571), giáo hoàng Piô V xúc tiến việc tiến quân. Ngày 8 tháng 9 năm 1571, đội [[Thập tự chinh|Thập Tự Quân]] lên đường, khởi hành từ Messina ngày 16 tháng 9, đội quân với 209 chiến thuyền kéo thẳng tới vịnh Lepanto gần Hy Lạp. Ngày 7 tháng 10 năm 1571, hai bên gặp nhau.
Theo lệnh của Giáo hoàng Piô V, khi kèn đồng vang lên, mọi quân binh phải kêu cầu chúa Ba Ngôi và đọc [[kinh kính mừng Maria]]. Một biến cố đã xảy ra khi mặt trời đột ngột chuyển hướng khiến cho quân của giáo hoàng chuyển bại thành thắng. Sau chiến thắng này, để ghi nhớ giáo hoàng Piô V đã lập lễ Đức Mẹ chiến thắng để ghi ơn “Đức Mẹ phù hộ các giáo hữu”. Lễ này đến sau được [[Giáo hoàng Grêgôriô XVI]] đổi tên, gọi là lễ đức mẹ mân côi, mừng long trọng vào ngày Chủ nhật đầu tháng 10.
Dòng 76:
== Qua đời ==
[[Tập tin:Tomb Pius V SM Maggiore n2.jpg|nhỏ|trái|200px|Hầm mộ của giáo hoàng Piô V trong nhà nguyện Sistine của Basilica di Santa Maria Maggiore.]]
Giáo hoàng Piô V [[chết|qua đời]] ngày [[1 tháng 5]] năm 1572, sau một cơn bệnh nặng, hưởng thọ 68 tuổi. Người kế nhiệm ông là [[Giáo hoàng Grêgôriô XIII]] (1572 - 1585). Năm 1696, quá trình phong thánh cho Piô V đã bắt đầu thông qua những nỗ lực của Master of the Order of Preachers, Antonin Cloche. Ông cũng ngay lập tức đưa một ngôi mộ của điêu khắc Pierre Gros Trẻ được dựng lên trong nhà nguyện Sistine của Vương cung Thánh đường Santa Maria Maggiore.
Di hài của Piô V đã được đặt trong đó vào năm 1698. [[Giáo hoàng Clêmentê X]] đã cất nhắc ông lên bậc chân phước, [[Giáo hoàng Clêmentê XI|Giáo Hoàng Clêmentê XI]] (1700 - 1721) đã tôn phong ông lên bậc hiển thánh vào ngày 24 tháng 5 năm 1712.
Dòng 85:
== Tài liệu tham khảo ==
* ''St Pius V'', by Robin Anderson, TAN Books and Publishers, Inc, 1973/78.
* 265 Đức Giáo Hoàng, Thiên Hựu Nguyễn Thành Thống, NXB Văn Hóa Thông tin, xuất bản tháng 5 năm 2009.
* Thánh Pius V, Các vị giáo hoàng của giáo hội toàn cầu, hội đồng giám mục Việt Nam [http://v3.hdgmvietnam.org/Default.aspx?tabid=66&error=Object+reference+not+set+to+an+instance+of+an+object.]
| |||