Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phổ (quốc gia)”

|continent = Châu Âu

|region = Trung Âu, [[Đức]]

|country = Phổ

|era = Từ thời Cận đại đến Đương đại

|status =

|empire =

|year_start = 1525

|year_end = 1947

|date_pre =

|date_start = 10 tháng 4

|event_end = [[Hội đồng Quản lý Đồng minh|Giải thể]] (''[[de jure|danh nghĩa]]'')

|date_end = 25 tháng 2

|event1 = [[Brandenburg-Phổ|Liên minh với Brandenburg]]

|event2 = [[Vương quốc Phổ]]

|event3 = [[Lãnh thổ Tự do Phổ]]

|event4 = Giải thể (''[[de facto|thực tế]]'')

|event_post =

|date_post =

|today = [[Đức]], [[Ba Lan]],<br />[[Kaliningrad (tỉnh)|Nga]], [[Vùng Klaipėda|Lithuania]],<br />[[Hạt Nam Jutland|Đan Mạch]], [[Eupen-Malmedy|Bỉ]],<br />[[Vùng Hlučín|Cộng hòa Séc]], [[Hà Lan]], [[Bang Neuchâtel|Thụy Sĩ]]

|image_flag = Flag of Prussia 1892-1918.svg

|flag =

|flag_type = Quốc kỳ <small>(1892–1918)</small>

|image_coat = Wappen Deutsches Reich - Königreich Preussen (Grosses).png

|symbol =

|symbol_type = Quốc huy <small>(1701–1918)</small>

|image_map = Map-DR-Prussia.svg

|capital = [[Kaliningrad|Königsberg]], sau là [[Berlin]]

|national_motto = ''[[Suum cuique]]''{{spaces|2}}<small>([[Latinh|Latin]])</small><br />"To each his own"

|national_anthem =

|religion = [[Tin Lành]], [[Giáo hội Công giáo Rôma]]

|currency =

|leader1 = [[Albert I, Công tước Phổ|Albert I]] (đầu)

|leader2 = [[Friedrich I của Phổ|Frederick III]] (cuối)

|representative1 = [[Friedrich I của Phổ|Frederick I]] (đầu)

|representative2 = [[Wilhelm II của Đức|Wilhelm II]] (cuối)

|deputy1 = [[Paul Hirsch (chính trị gia)|Paul Hirsch]] (đầu)

|deputy2 = [[Hermann Göring]] (cuối)

|legislature = <!--- Name of legislature ------>

|house1 = <!--- Name of first chamber ---->

|type_house1 = <!--- Default: "Upper house"---->

|house2 = <!--- Name of second chamber --->

|type_house2 = <!--- Default: "Lower house"---->

|stat_pop1 = 41915040

|stat_pop2 =

|footnotes = ¹ Chỉ nêu những nhà lãnh đạo đầu tiên và cuối cùng của mỗi thời kỳ.<br />² Chức vụ ''Thủ tướng chính phủ'' (''Ministerpräsident'') được đặt ra vào năm 1792 khi Phổ là một Vương quốc; các Thủ tướng ở đây là người đứng đầu nước cộng hòa Phổ.

'''Phổ''' ([[tiếng Đức]]: Preußen; [[latinh|tiếng Latin]]: ''Borussia'', ''Prutenia''; [[tiếng Litva]]: ''Prūsija''; [[tiếng Ba Lan]]: ''Prusy''; [[tiếng Phổ Lỗ Sĩ cổ]]: ''Prūsa'') là một quốc gia trong lịch sử cận đại phát sinh từ [[Brandenburg]], một lãnh thổ trong suốt nhiều thế kỉ đã ảnh có hưởng lớn lên lịch sử nước [[Đức]] và châu Âu, đóng vai trò quan trọng trong lịch sử thế giới vào [[thời kỳ cận đại]].<ref name="CClark777">Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 777</ref> [[Thủ đô|Kinh đô]] cuối cùng của vương quốc Phổ là [[Berlin]].

Cuối triều vua Friedrich II Đại Đế, nước Phổ và thiết lập "[[Liên minh các Vương hầu]]" với các tiểu quốc của người Đức.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 198</ref> Nếu [[triều đại]] của ông gắn liền với [[triết học Khai sáng]] thì nước Phổ trong những năm tháng sau này gắn liền với những cuộc chinh phạt tàn khốc của Hoàng đế Pháp là [[Napoléon Bonaparte]] và những chính sách "Sắt và Máu" của Thủ tướng [[Otto von Bismarck]].<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947''</ref> Trong suốt thế kỉ 19, Quân đội Phổ đánh tan tác quân Pháp của Napoléon,<ref name="CMClark371">Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 371</ref> Triều đình Phổ đánh bại được phong trào tự do, xây dựng một Nhà nước chuyên chế mới,<ref name="Hodge573"/> và Thủ tướng [[Otto von Bismarck]] theo đuổi mục tiêu thống nhất nước Đức nhưng không bao gồm [[Đế quốc Áo]], gọi là [[Giải pháp nước Đức nhỏ]]. Vương quốc Phổ thống trị miền bắc nước Đức về mặt chính trị, kinh tế, và dân số, và là trụ cột của [[Liên bang Bắc Đức|Liên minh Bắc Đức]] thành lập vào năm [[1867]], trở thành [[Đế quốc Đức|Đế chế Đức]] (''Deutsches Reich'') vào năm [[1871]]. Trong thế kỷ XIX, quá trình công nghiệp hóa đất nước cũng diễn ra nhanh chóng.<ref name="Hodge573">Carl Cavanagh Hodge, ''Encyclopedia of the Age of Imperialism, 1800-1914'', Tập 2, trang 573</ref>

Quốc hiệu nước Phổ bắt nguồn từ tên gọi của [[người Phổ Lỗ Sĩ cổ]], một [[tộc quần]] [[người Balt]] có liên quan đến [[người Litva]] và [[người Latvia]]; người Phổ Lỗ Sĩ cổ bị các [[hiệp sĩ Tơ-tông]], (tiếng Đức: ''Deutscher Orden'', tiếng Anh: ''Teutonic Knights''), chinh phục rồi dần bị [[đồng hóa]].

Các Hiệp sĩ này chỉ chịu ở dưới quyền [[Giáo hoàng]] Rôma và Hoàng đế Đức. Ban đầu, họ liên hệ mật thiết với Hoàng gia Ba Lan, nhưng về sau, mối quan hệ này bị đổ vỡ khi họ đánh chiếm các vùng đất mà Ba Lan tuyên bố sở hữu là Pomerelia và Danzig (Gdańsk), một thành phố với cư dân chủ yếu là người Đức. Dòng tu Hiệp sĩ Teuton cuối cùng bị đánh bại trong trận chiến Grunwald năm 1410 bởi Liên minh Ba Lan và Litva, thành lập thông qua Hiệp ước liên minh Krewo.

Trong suốt cuộc [[Chiến tranh Ba mươi năm|Chiến tranh ba mươi năm]], những lãnh địa rời rạc của nhà Hohenzollern bị nhiều đoàn quân viễn chinh khác nhau giày xéo, đặc biệt là quân của [[Đế quốc Thụy Điển|Thụy Điển]]. Bá tước [[George William, Bá tước của Brandenburg|George William]] ([[1619]]-[[1640]]) không có năng lực quân sự, phải chạy trốn khỏi Berlin sang Königsberg, kinh đô truyền thống của Đại công quốc Phổ vào năm [[1637]]. Người kế vị ông ta, [[Friedrich Wilhelm I xứ Brandenburg|Friedrich Wilhelm I]] (1640-[[1688]]), tiến hành cải cách quân đội để bảo vệ lãnh thổ. Năm [[1641]], Friedrich Wilhelm I sang [[Warszawa]] triều kiến vua Ba Lan là [[Władysław IV Vasa]] để tỏ lòng trung thành của mình, do lãnh địa Phổ của ông vẫn được coi là đất phong của triều đình Ba Lan cho ông. uy nhiên về sau, lợi dụng tình trạng đối đầu gay go giữa Ba Lan và [[Thụy Điển]] trong các cuộc [[Chiến tranh Bắc Âu]], cũng như mối quan hệ thân thiện của ông với nước [[Nga]] trong một loạt các cuộc chiến tranh Nga-Ba Lan, Friedrich Wilhelm đã có thể xoay xở để thoát khỏi nghĩa vụ chư hầu với vua Ba Lan. Ông giành được quyền tự chủ cho Phổ trong [[Hòa ước Wehlau]] vào năm [[1657]]. Ông xây dựng một lực lượng [[Quân đội thường trực]], với 30.000 quân tinh nhuệ.<ref name="DuffyXVI"/> Đến cả vị anh hùng của Stalin là Nga hoàng [[Pyotr I của Nga|Pyotr Đại Đế]] cũng phải thán phục xứ Phổ của vị Tuyển hầu tước vĩ đại.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 674</ref>

Vào năm [[1701]] con trai của Friedrich Wilhelm, Tuyển hầu Friedrich III tự xưng là Vua [[Friedrich I của Phổ]]. Để không xúc phạm đến hoàng đế Đức là [[Leopold I (đế quốc La Mã Thần thánh)|Leopold I]], vì phần lớn lãnh thổ thuộc Phổ nằm trong Đế quốc La Mã thần thánh dân tộc Đức, Friedrich chỉ được phép xưng là "[[Vua Phổ|Đức Vua ở Phổ]]", chứ không phải "Đức Vua của Phổ". Dù vậy, Brandenburg vẫn được hiểu là một phần vủa vương quốc Phổ, hơn là một lãnh địa riêng biệt. Như thế là ông xưng làm Quốc vương đúng 170 năm trước khi vua [[Wilhelm I của Đức|Wilhelm I]] xưng làm Hoàng đế nước Đức vào năm [[1871]].<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 552</ref> Nước Phổ trở nên thịnh vượng dưới thời vua Friedrich I, ông sử dụng cả ngân sách Hoàng gia để bảo trợ nghệ thuật nước nhà. Không những là một ông vua xa hoa, ông còn gầy dựng một lực lượng Quân đội Phổ bao gồm 40.000 binh sĩ, dù phải đối mặt với những khó khăn do những dịch bệnh và chính sự ăn chơi của ông. Ông cho quân tham chiến với liên quân chống Pháp trong cuộc [[Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha]], và cuộc chiến này có tầm quan trọng quyết định đối với sự trỗi dậy của truyền thống quân sự của dân tộc Phổ. Không những Quân đội Phổ có được danh tiếng trên trận tiền, những tướng tá Phổ như [[Vương công Leopold I xứ Anhalt-Dessau]] (còn gọi là "Ông già Dessauer", một công thần dưới các triều vua Friedrich Wilhelm I và Friedrich II Đại Đế sau này<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 318</ref>) đã học hỏi được những bí quyết giúp danh tướng [[John Churchill, Quận công Marlborough thứ nhất]] đập tan tác Quân đội của vua [[Louis XIV của Pháp|Louis XVI]].<ref name="DuffyXVI">Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang XVI</ref> Từ năm [[1740]] cho đến năm [[1797]], mọi Quân vương nước Phổ đều nhận thức rõ việc mở mang bờ cõi. Trong các di chúc chính trị của mình, vị Tuyển hầu tước vĩ đại cùng với các vua Friedrich I, Friedrich Wihelm I và Friedrich II Đại Đế đều cho rằng đang tiến hành một kế hoạch đồ sộ mang tính lịch sử, và qua đó, những vị vua kế tục phải tiếp nối sự nghiệp đang dang dở của vua cha.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 101</ref>

Vào năm 1713, ông qua đời và Triều đình Phổ không còn xa hoa như xưa.<ref name="DuffyXVI"/> Ông được kế vị bởi người con trai, vua [[Friedrich Wilhelm I của Phổ|Friedrich Wilhelm I]] (1713-1740), một "ông vua nhà binh" khắc khổ, không màng đến nghệ thuật, sống tằn tiện và thực tế. Ông thuê mướn những [[Goliath]] của các nước khác, một [[Quân đội thường trực]] khét tiếng hùng mạnh ở châu Âu, một hệ thống hành chính Phổ rất được ca ngợi và cải cách kinh tế. Lúc ông lên nối ngôi báu, lực lượng [[Quân đội Phổ]] chỉ có 40.000 binh sĩ, nhưng sau khi ông qua đời vào năm 1740, họ có đến 80.000 quân tinh nhuệ. Ông chi phí tốn kém cho binh cách, vì nhận thấy tầm quan trọng của một Quân đội hùng mạnh đối với đất nước.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 95</ref> Ngay từ năm [[1709]], khi còn ở ngôi [[Thái tử|Hoàng thái tử]], ông tham chiến cùng Quân đội Phổ trong cuộc [[Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha]], đánh [[trận Malplaquet]].<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 97</ref> Là vị cha để của bộ máy hành chính Nhà nước Phổ, ông được xem là vị vua vĩ đại nhất của nước Phổ về mặt đối nội.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 85</ref> Dù vậy, Quân đội Phổ chỉ xung trận trong một thời gian ngắn trong [[Đại chiến Bắc Âu]], chống quân Thụy Điển. Với tinh thần kỷ luật khắc khe, nhà vua thường mặc chiến bào thay vì những bộ long bào xa xỉ, và đặc điểm này của ông sẽ còn có ở con trai ông là vị vua vinh quang [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại Đế]] và nhiều vị vua kế tục, cho thấy khi nền quân chủ Phổ của Vương triều Hohenzollern sụp đổ sau cuộc [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|Chiến tranh thế giới lần thứ nhất]].<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 84</ref>

[[Tập tin:Friedrich Wilhelm I 1713.jpg|trái|nhỏ|150px|Quốc vương Friedrich Wilhelm I]]

Khác với vua Louis XIV của Pháp, ông và vua con Friedrich II Đại Đế đều là những ông vua nhà binh.<ref name="ReferenceA">Gerhard Ritter, ''Frederick the Great : a historical profile'', trang 10</ref> Vua Friedrich Wilhelm I định cư trên 2 vạn người tị nạn [[Tin Lành|Tân giáo]] từ vùng [[Salzburg]] vào các vùng đất thưa dân ở phía đông Phổ, mở mang nó đến tận bờ tây sông Memel và các vùng khác. Ông cũng giành được vùng đất Tây Pomerania cho đến tận sông [[Peene]] từ tay [[Thụy Điển]] vào năm 1720. Tuy Quốc vương Friedrich Wilhelm I chỉ xưng làm "Đức Vua ở Phổ", dưới triều đại của ông, người ta thường gọi ông là "Đức Vua của Phổ" hơn hẳn Vương hiệu chính thức của ông.<ref>Carlton Joseph Huntley Hayes, ''A political and social history of modern Europe'', Tập 1, trang 37</ref> Như vua Phổ Friedrich II Đại Đế đã nói sau này, Vương quốc Phổ của ông đã trở thành "xứ [[Sparta]] của phương Bắc".<ref>Richard L. Gawthrop, ''Pietism and the making of eighteenth-century Prussia'', trang 1</ref> Vào thập niên 1730, [[Chiến tranh Kế vị Ba Lan]] bùng nổ giữa liên quân Nga - Áo và Pháp, Quốc vương Friedrich Wilhelm I phái một đạo quân do [[Thái tử|Hoàng thái tử]] Friedrich đến liên minh với quân Áo, và cuộc chiến tranh kết thúc với chiến bại của quân Pháp.<ref name="aGerhardr187"/> Và, sau khi vua Friedrich Wilhelm qua đời, một ''"nhân vật kiệt xuất"'' lên ngai vàng trên đất Đức vào năm 1740 (''"que le grand groppe au ryn sera getté"'') - đúng như nhà tiên tri [[Nostradamus]] người Pháp đã tiên đoán, đó là một vị danh tướng lớn trong lịch sử - vua [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại Đế]], được coi là bậc thầy của những chiến thuật và chiến lược lừng danh.<ref name="invincibleg">Philip J. Haythornthwaite, ''Invincible generals: Gustavus Adolphus, Marlborough, Frederick the Great, George Washington, Wellington''</ref><ref>Mario Reading, ''The Complete Prophecies of Nostradamus'', trang 464</ref> Khác với vua cha Friedrich Wilhelm I, sau này ông không để yên cho nước Nga và Áo được tự do can thiệp vào tình hình Ba Lan, sau khi ông đưa nước Phổ trở thành một liệt cường lớn mạnh chứ không phải là một nước chư hầu của các quốc gia [[phong kiến]] phía Đông.<ref name="aGerhardr187">Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 187</ref>

Là một trong những Quân vương ngự trị lâu dài nhất của châu Âu từ thời [[Trung Cổ]] đến thời Napoléon, những chiến tích hiển hách của nhà vua, lòng vô cùng dũng cảm và sáng suốt của ông và việc ông đưa từ "[[thời kỳ Khai sáng]]" vào từ điển [[tiếng Đức]] - đã khiến cho ông được người ta gọi là '''"Friedrich Đại đế"''' - cái nhìn của dân tộc Đức đối với ông giống như dân tộc Nhật Bản với [[Thiên hoàng Minh Trị]] và dân tộc Nga với vua Pyotr Đại Đế vậy.<ref>H. W. Koch, ''A History of Prussia'', các trang 100-102. Trang 161</ref><ref>Tuy nhiên, theo ghi nhận của Paul Kuritz, người ta gọi ông là '''Friedrich Đại đế''' do ông đã phản đối chủ nghĩa quân phiệt của vua cha, tập trung năng lực của mình vào nền văn hoá và nghệ thuật. Xem "The making of theatre history", trang 245</ref><ref>Robert S. Albert, ''Genius and eminence'', trang 84</ref><ref>William Theodore De Bary, ''Sources of East Asian Tradition: The modern period''], trang 482</ref><ref>Baron John Emerich Edward Dalberg Acton Acton, Ernest Alfred Benians, ''The Cambridge modern history'', Tập 6, trang 725</ref><ref>[http://www.heritage-history.com/www/heritage.php?Dir=books&MenuItem=display&author=baldwin&book=people&story=page The King and the Page]</ref> Những chiến thắng huy hoàng của ông cũng khiến ông được tôn vinh, trở thành vị anh hùng của đức tin [[Tin Lành|Kháng Cách]].<ref>C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 182</ref> Khi còn là Thái tử ông chỉ đam mê triết học và nghệ thuật. Tuy nhiên, ông thể hiện nhiều tài năng về chính trị, quân sự và ngoại giao, và vẫn tiếp tục xây dựng và mở rộng lực lượng [[Quân đội Phổ]] hùng cường và kỷ luật, với một lực lượng [[Kỵ binh]] không ai sánh kịp.<ref name="kkhaxuan320">Kha Xuân Kiều, Hà Nhân Học, ''Những nhân vật quân sự nổi tiếng thế giới'', trang 320</ref>

Như "[[Amurath]] kế tục [[Amurath]]", ông đã kế vị vua Louis XIV của Pháp ("Louis Mặt Trời") làm vị Bá vương của toàn cõi châu Âu.<ref>A. W. Holland, ''Germany'', trang 221</ref> Trong cuốn sử sách của mình, nhà văn người Anh là [[Edward Gibbon]] có ám chỉ về việc chính vị hiệu của Quốc vương Friedrich II Đại Đế đã đẩy mạnh sự phát triển cường thịnh của Đế chế Phổ trong câu ''"Một vị Hoàng đế Julianus, một vị [[Ekaterina II của Nga|Nữ hoàng]] [[Semiramis]] sẽ chính vị hiệu ở phương Bắc..."''.<ref>''The Merchants' Magazine and Commercial Review'', Tập 1, trang 103</ref> Trong năm đầu tiên lên ngôi vua, ông thống lĩnh Quân đội Phổ tiến đánh [[Silesia]], vùng đất Hohenzollern tranh chấp với nhà Habsburg cai trị đế quốc Áo. Quân đội Phổ chinh phạt được tỉnh này vô cùng nhanh chống, chở thành hoạt động chính trị quan trọng nhất của vua Friedrich II Đại Đế - đây hoàn toàn là quyết định của ông.<ref name="Clark183">Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 183</ref> Trong hai cuộc [[chiến tranh Silesia]] (1740 - 1745), nhà vua liên tiếp giành thắng lợi trong cuộc chinh phạt giành Silesia từ đế quốc Áo (1742),<ref>Bruce Adelson, Arthur Meier Schlesinger, ''Baron Von Steuben: American General'', trang 8</ref> sau đó còn bảo vệ tỉnh này với những trận đại thắng tại [[Trận Hohenfriedberg|Hohenfriedberg]], [[Trận Soor|Soor]] hay [[Trận Katholisch-Hennersdorf và Görlitz|Hennersdorf]] (1745) trước quân Áo và quân Sachsen.<ref>Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 19</ref> Với chiến thắng lừng lẫy tại Soor, không những Quốc vương Friedrich II Đại Đế có được danh tiếng với tư cách là một vị lãnh tụ quân sự của châu Âu, mà còn trở thành một vị thống soái bất khả chiến bại.<ref name="gerhardritier">[[Gerhard Ritter]], ''Frederick the Great : a historical profile'', trang 92</ref> Với những chiến thắng vang dội tại Hohenfriedberg và Soor với chiến thuật "[[đánh lấn vào sườn]]" của nhà vua, ông đã che khuất những sai lầm của mình bằng tài năng và lòng dũng cảm của ông. Lực lượng [[Kỵ binh]] tinh nhuệ Phổ, do chính ông bỏ công rèn luyện, trở thành lực lượng Kỵ binh hùng mạnh nhất trên lục địa châu Âu, luôn luôn chủ động và táo bạo dưới qưyền những danh tướng kiệt xuất.<ref>C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 115</ref> Nước Phổ trở thành một kình địch hùng mạnh để ngăn cản sự phát triển của nước Áo.<ref name="Radhey Shyam Chaurasia">Radhey Shyam Chaurasia, ''History of Europe'', trang 135</ref> Đánh bại quân Áo và đưa nước Phổ lên làm liệt cường tại Đức và châu Âu, ông đã ngăn ngừa việc Vương quốc Pháp trở thành cường quốc bá chủ trên đất Đức.<ref name="Clark183"/><ref name="gerhardritier"/> Sau đó, ông vẫn tiếp tục quan tâm đến lực lượng [[Quân đội Phổ]], viết sách về nguyên tắc chiến tranh.<ref name="Stanley296"/> Trong cuộc [[Chiến tranh Bảy năm]] (1756 - 1763), ông phải chống lại một liên minh gồm cả Áo, Pháp, Nga, Thụy Điển và Sachsen: ông tỏ ra là một thiên tài xuất chúng.<ref>Society of American Military Engineers, ''The Military engineer'', Tập 23, trang 62</ref> Như Nữ hoàng Áo là Maria Theresia nói với một viên Thống chế vào năm [[1761]], bà quyết định đưa '''Vương triều Brandenburg''' trở lại thành một cường quốc hạng hai trong cuộc chiến tranh này,<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 292</ref> nhưng cuối cùng bà đã thất bại.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 242</ref>

Tuy bị liên quân chống Phổ vây từ nhiều phía, với tinh thần vô cùng quyết chí và dũng cảm, ông đánh bại từng nước một trong liên quân, ông cực kỳ năng động và giữ vững vai trò bá chủ của Phổ ở vùng Trung Đức,<ref name="Ritter116"/> và đến cuối năm 1761, đã mang lại cho liên quân chống Phổ (vốn được thiết lập nhằm xâm chiếm và chia cắt lãnh thổ của nước Phổ) sự khẳng định rằng: chứng nào vị Quân vương kiệt xuất và các vị tướng lĩnh tài ba vẫn còn chiến đấu thì ông không thể nào bị đánh bại.<ref name="navaland"/><ref name="rogero"/><ref name="interiors"/> Quyết không nhượng bộ tỉnh Silesia,<ref>Bruce Adelson, [[Arthur Meier Schlesinger]], ''Baron Von Steuben: American General'', trang 12</ref> ông chủ động ra tay đánh thắng quân Sachsen tại [[Cuộc vây hãm Pirna|Pirna]] (1756), đánh thắng quân Áo tại [[Trận Lobositz|Lobositz]] (1756) và [[Trận Praha (1757)|Praha (1757)]], đánh thắng liên quân Pháp - Áo tại [[Trận Roßbach|Rossbach]] (1757), đánh thắng quân Áo tại [[Trận Leuthen|Leuthen]] (1757) đánh thắng quân Nga tại [[Trận Zorndorf|Zorndorf]] (1758)), đánh thắng liên quân Nga - Áo tại [[Trận Liegnitz (1760)|Liegnitz]], giữ vững được kinh đô [[Berlin]],<ref>C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', các trang 232-233.</ref> đánh thắng quân Áo tại [[Trận Torgau|Torgau]] (1760) - [[Trận Burkesdorf|Burkersdorf]] (1762) và [[Cuộc vây hãm Schweidnitz (Chiến tranh Bảy năm)|Schweidnitz]] vào năm 1762 - năm liên quân chống Phổ kiệt quệ, Quân đội Phổ vẫn chiến đấu anh dũng và kiên cường, do đó giành chiến thắng hoàn toàn.<ref name="sevenyears"/><ref name="Kohlrausch"/><ref>Charles Robert Leslie Fletcher, ''An Introductory History of England: From Charles the II to the Battle of Waterloo'', trang 217</ref><ref>B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 243</ref> Với chiến thắng vang dội của ông tại Rossbach (1757), lần đầu tiên trong lịch sử, dân tộc Đức đã đánh thắng Pháp một cách vẻ vang.<ref name="Ritter115">Gerhard Ritter, ''Frederick the Great : a historical profile'', trang 115</ref> Chiến dịch Rossbach - Leuthen trở thành một trong chiến thắng huy hoàng nhất trong lịch sử.<ref>B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 181</ref> Thực chất, ông không phải là không có sai lầm với tư cách là một vị lãnh tụ quân sự, ông chỉ thắng 8 trận trong 16 trận đánh mà ông chinh chiến, nhưng về nhiều mặt, ông có lợi thế hơi các kình địch của ông. Ông phải đơn phương độc mã đi chinh chiến, nhưng việc ông không có đồng minh sát cánh để hội kiến cũng là một lợi thế, và bộ máy chiến tranh của nước Phổ rất đơn giản, do bản thân Quốc vương và quan Thượng thư Bộ Ngoại giao (có hiệu lực) chính là Tổng tư lệnh Quân đội Phổ trên chiến trường. Dưới triều đại của vị vua tài năng, dai sức và quyết đoán như thế, Quân đội Phổ không bao giờ phải tiến hành một cuộc tranh cãi phức tạp, như ở nước Áo dưới triều Habsburg.<ref name="Clark204"/> Em trai ông là Hoàng tử [[Friedrich Heinrich Ludwig]] cũng đánh tan tác quân Áo trong [[trận Freiberg]] vào năm 1762, ít lâu trước khi Nữ hoàng Áo là [[Maria Theresia của Áo|Maria Theresia]] giảng hoà.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 241</ref> Nhiều bạn hữu của ông đã hy sinh, làm có những lúc ông đau buồn, nhưng sau đó, vị vua kiên quyết đã hồi phục.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 111</ref> Giữa cuộc chiến, có lúc thất bại thảm hại, nhưng ông - cũng như sau những chiến thắng<ref>Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, Douglas Sladen, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 158</ref> - vẫn bình tĩnh và giữ thế chủ động, dẫn tới những chiến thắng oanh liệt trước những đội quân đông đảo hơn sau này, làm đối phương phải hoảng sợ.<ref>C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 181</ref><ref>C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 230</ref> Một ví dụ cho thấy rõ tài năng của ông trong việc hồi phục sau những chiến bại, giữ cái đầu lạnh và giáng những đòn đau khủng khiếp vào đối phương qua [[trận Hochkirch]] (1758): sau thất bại thảm hại, thậm chí con chiến mã của ông bị trúng đạn, nhà vua rút quân về chỗ an toàn, khiến cho đối phương không thể nào truy kích.<ref name="Clark204"/> Cuối cùng, khi cuộc chiến tranh kết thúc, vị Quân vương bất khả chiến bại vẫn thống lĩnh ba quân trên các đỉnh núi tại tỉnh Silesia và tỉnh Sachsen, trong khi liên quân chống Phổ phải thất bại. Theo nhận định của [[Theodore Ayrauth Dodge]], với tư cách là một chiến binh, ông thể hiện rõ ràng: ông vĩ đại hơn vị Hoàng đế lừng danh Napoléon trong thời gian khó khăn.<ref>Theodore Ayrault Dodge, ''Great Captains'', trang 176</ref> Vị vua quyết đoán và lực lượng Quân đội Phổ hùng cường còn thể hiện sự tàn bạo ác liệt và lạnh lùng qua các cuộc vây hãm Pirna (1756) và [[Dresden]] (1760).<ref>C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 219</ref><ref>C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', trang 130</ref> Chính sách giảm giá, cũng như cuộc cướp bóc tàn nhẫn vào xứ Sachsen và xứ [[Mecklenburg]] cũng giúp vị vua kiệt xuất Friedrich II Đại Đế giành được thắng lợi.<ref name="GerhardR125">Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 125</ref>

Một sứ thần người Pháp, cho hay, sau bảy năm chinh chiến, vị thế của nước Phổ nâng cao hơn trước hẳn, họ trở thành minh chủ của không ít tín đồ [[Tin Lành]] chống Áo.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 219</ref> Dưới trướng của ông cũng có nhiều vị thống soái kiệt xuất như [[Hoàng tử Heinrich của Phổ (1726&ndash;1802)|Hoàng tử Heinrich em trai ông]], [[Hans Karl von Winterfeldt]], [[Kurt Christoph Graf von Schwerin]], [[Friedrich Wilhelm von Seydlitz]] hay [[Hans Joachim von Zieten]].<ref name="thecolumbia"/> Quân đội Phổ và muôn dân Phổ cũng rất trung thành, nhiệt huyết với vị vua anh hùng Friedrich II Đại Đế.<ref name="Kohlrausch">Friedrich Kohlrausch, ''A history of Germany: from the earliest period to the present time'', các trang 596-598.</ref> Ngay từ thời vua Friedrich Wilhelm I, nạn đào ngũ đã bị xóa bỏ đáng kể trong Quân đội Phổ. Sau khi vua Friedrich II Đại Đế đánh tan tác quân Áo trong cuộc chiến tranh Silesia lần thứ nhất (1740 - 1742), trai tráng Phổ, dù có thể chỉ là con trai của một người [[nông dân]] nghèo nàn, đều tự hào khi gia nhập lực lượng Quân đội khải hoàn của vị Quân vương vĩ đại. [[Chủ nghĩa yêu nước]] đã bắt đầu phát triển ở nước Phổ.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 132</ref> Như một người Ngự Lâm quân nói với Quốc vương Friedrich II Đại Đế trong trận thắng huy hoàng tại Leuthen vào năm 1757, thần dân tỉnh [[Pomerania]] thực hiện kỷ luật hết mực xuất sắc. Thần dân xứ [[Mark Brandenburg]] cũng tương tự. Người nông dân Phổ cho con em họ đi lính, và luôn trung thành và tự hào về vị vua chiến thắng và vĩ đại của họ. Sự trung thành này cũng là vị quy tắc tuân phục của đức tin [[Tin Lành]], vốn đã được áp đặt lên nông dân Bắc Đức trong nhiều thế kỷ. Những chiến binh của vua Friedrich II Đại Đế thường hát thánh ca mà họ nghe được ở Nhà thờ trong làng họ. Sau trận thắng oanh liệt tại Rossbach, trận thắng oanh liệt tại Leuthen và nhiều trận thắng oanh liệt khác, họ thường hát bài thánh ca "Tất cả chúng ta hãy cùng tạ ơn Chúa".<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 133</ref> Với lòng yêu nước nồng nàn, trong suốt cuộc Chiến tranh, nhân dân Phổ đã vẽ tranh, viết sách, tiểu sử, sách nhỏ, nói về những tài liệu của vị vua đáng kính của họ: "Friedrich Đại Đế" hoặc là "Friedrich Độc đáo". Những chiến thắng của ông luôn được ca ngợi, ví dụ sau trận đánh kinh hoàng tại Zorndorf (1758), thi sĩ [[Johann Wilhelm Ludwig Gleim]] có viết nên "Thơ ca ngợi [[Muse|Thần nàng thơ]] của chiến tranh". Nhà vua gần như trở thành một siêu nhân; và trong những buổi lễ mừng thọ ông, tiếng súng trường tôn vinh ông luôn vang lên.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 225</ref> Không những thế, tinh thần yêu nước của nhân dân Phổ còn được thể hiện qua thơ ca ngợi sự hy sinh anh dũng vì Tổ quốc của nhà thơ Christian Ewald von Kleist, một viên Sĩ quan Quân đội Phổ bị thương nặng và hy sinh sau trận đánh ác liệt tại Kunersdorf (1759).<ref name="autogenerated1947">Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 220</ref> Ông coi sự hy sinh là cái chết huy hoàng, là cái chết mà mọi thế hệ phải quý trọng.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 222</ref> Bản thân nhà vua cũng thể hiện [[chủ nghĩa anh hùng]] qua những vầng thơ của ông giữa lúc bị hầu hết toàn bộ châu Âu vây hãm vào năm 1757.<ref name="Ritter114">Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 114</ref>

Lực lượng [[Hải quân Phổ]] của dân biển Pomerania đã bảo vệ đất nước chống quân Thụy Điển.<ref name="Treitsche155"/> Do họ không mạnh bằng [[Hải quân Thụy Điển]], nên bị đánh tan tác vào năm 1759. Tuy nhiên, Hải quân Phổ được tái xây dựng vào năm 1761. Trên bộ, quân Thụy Điển bị một toán Kỵ binh nhẹ Phổ chặn đứng. Quân Thụy Điển chưa hề giao chiến với quân chính quy của vua Phổ, và họ phải làm hòa với ông vào năm 1762.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 228</ref>

Quốc vương [[Gustav II Adolf]] và Quốc vương Friedrich II Đại Đế đều là những vị vua - chiến binh, đều giành những chiến thắng lừng lẫy trước những kẻ thù hùng mạnh. Những chiến thắng của nước Phổ vào thế kỷ XVIII, cũng như những chiến thắng của nước Thụy Điển vào thế kỷ XVII, đã in sâu vào tinh thần của dân tộc họ.<ref>Peter H. Wilson, ''The Thirty Years War: Europe's tragedy'', trang 187</ref> Trong suốt triều đại của ông, về mặt ngoại giao, ông thường lợi dụng những bất hòa giữa các cường quốc (ví dụ: Áo, Nga); qua đó, ông phá vỡ liên minh của họ, hoặc khuyến khích họ liên minh với nhau, nhờ đó, Vương quốc Phổ có điều kiện phát triển tương đối thuận lợi.<ref name="kkhaxuan320"/><ref name="Radhey Shyam Chaurasia"/> Trong 23 năm cuối đời, cho tới 1786, ông khuyến khích việc phát triển nhiều vùng ở Phổ, như là [[Oderbruch]]. Vào năm 1764, với sự phò tá đắc lực của Hoàng đệ Heinrich - một nhà ngoại giao tài ba, ông liên minh với nước Nga - đây là Liên minh lâu dài nhất trong lịch sử nền quân chủ Phổ, giúp nước Phổ hùng mạnh thoát khỏi tình trạng cô lập sau cuộc chiến tranh Bảy năm. Với liên minh này, Triều đình Phổ của vua Friedrich II Đại Đế dễ dàng hơn trong việc chi phối các chính sách của Triều đình Nga, và trở thành một trong những quan thầy của Triều đình Ba Lan bù nhìn của nước Nga.<ref name="aGerhardr187"/><ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 188</ref> Đồng thời ông không ngừng nỗ lực tăng cường binh lực và gia tăng ngân khố Phổ để bảo vệ vị thế liệt cường của đất nước,<ref name="Ritter185">Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 185</ref> sau khi đánh bại liên minh chống Phổ của Áo - Pháp - Nga trong bảy năm chinh chiến,<ref>Bernard Pares, ''Russia and the Peace'', trang 95</ref> ông còn tham dự vào [[Sự phân chia Ba Lan|Cuộc phân chia Ba Lan lần thứ nhất]] cùng với [[Áo]] và Nga (1772) để giành thêm lãnh thổ; sau chiến tranh, châu Âu lục địa kiệt quệ, và [[Vương quốc Ba Lan và Đại Công quốc Litva]] có nguy cơ bị chia cắt bởi hai nước Nga và Áo, nên ông quyết định can thiệp.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 263</ref> Ba Lan đang trong tình trạng vô chính phủ, và trong chiến tranh, quân Nga thường đóng quân tại đây, có thể thấy vào năm [[1761]], Quân đội Phổ phá tan tác kho đạn dược của quân Nga tại Ba Lan.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 224</ref>

Với chiến thắng về ngoại giao của nước Đức trước Nga và Áo,<ref name="Treitschke163">Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 163</ref> ông đạt được thành quả quan trọng hơn cả so với hai nước kia:<ref name="Brackenbury">C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', các trang 251-254.</ref> nhờ đó Công quốc [[Đông Phổ]] kết nối với những vùng đất khác của vua Friedrich II Đại Đế, hoàn thiện việc thống nhất các lãnh thổ Phổ và tiếp tục thể hiện vai trò liệt cường của Vương quốc Phổ.<ref name="georegre273">Gregorio F. Zaide, ''World history'', trang 273</ref> Trong cuộc Chiến tranh Bảy năm, vùng Đông Phổ bị Nga chiếm đóng nhưng họ vẫn luôn chống Nga, trung thành với nhà vua; sau ngày nhà vua thắng trận, với cuộc chia cắt Ba Lan này, vùng Đông Phổ được giữ vững, hoàn toàn thoát khỏi mối lo sợ về việc quân Nga sẽ [[xâm lược]] trở lại.<ref name="Treitschke163"/><ref>Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, Douglas Sladen, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 156</ref> Giờ đây, với tư cách là Bá chủ của vùng [[Tây Phổ]], ông mở được những vùng biên cương chiến lược của đất nước đến [[wisla|sông Wisla]] và [[sông Netze]]. Nhà vua xây nên [[kênh đào Bromberg]] cho đến [[oder|sông Oder]], giúp ông hòa nhập sông Wisla với các đường hàng hải nội địa của các lãnh thổ cũ của ông.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 266</ref> Với những cuộc chinh phạt huy hoàng của ông, ông trở thành nhà chinh phạt nổi tiếng nhất của nước Phổ, và là vị thống soái kiệt xuất nhất trong thời đại của ông. Quân đội của ông tuy ít, nhưng nhờ kỷ luật và thiên tài của ông, dẫn đến một loạt chiến thắng oanh liệt trước liên quân chống Phổ.<ref>Winston Groom, ''A Storm in Flanders: The Ypres Salient, 1914-1918: Tragedy and Triumph on the Western Front'', trang 32</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=-1IEAAAAMBAJ&lpg=PP1&pg=PA65#v=onepage&q&f=false The Case of the Distinguised Corpses, Will Lang, Life Magazine, Mar 6, 1950]</ref><ref>John Jacob Anderson, ''A Manual of General History - Being an Outline History of the World from the Creation to the Present Time. with Numerous Engravings and Maps. for the Use of Colleges High-Schools, Academies, Etc.'', trang 330</ref>

Với một lực lượng Quân đội đầy danh tiếng, ảnh hưởng của nền quân sự nước Phổ còn ảnh hưởng đến nước Nga, nước Pháp và nước Áo láng giềng. Vị vua vĩ đại Friedrich II Đại Đế - một trong những nhân vật phi thường của thế giới thời bấy giờ - vô cùng năng nổ trong việc xây dựng lực lượng Quân đội Phổ, ông cũng thường tiến hành duyệt binh, làm cho cả châu Âu phải bái phục. Người ta cũng mong muốn đến viếng thăm kinh thành Berlin, để chhg kiến tận mắt những Trung đoàn quân phục xanh đầy danh tiếng của ông.<ref name="emergence97"/> Cũng trong thời gian đó ông mở cửa biên giới Phổ cho những người chạy trốn khỏi áp bức tôn giáo ở các phần khác của châu Âu, như là người [[Huguenots]]. Ông thực hiện chính sách tự do tôn giáo và gia tăng quyền lợi của những người Do Thái trên đất Phổ.<ref>Paul Hyland, Olga Gomez, Francesca Greensides, ''The Enlightenment: a sourcebook and reader'', trang 63</ref> Vào năm 1750, ông ra Thánh chỉ phán rằng người Do Thái được quyền làm chủ các Trường học, Giáo đường và Nhà nguyện của họ.<ref>David G. Thomas, ''Swimming: steps to success'', trang 16</ref> Ông thực Vương quốc Phổ trở thành một vùng đất hứa, giống như [[Hoa Kỳ]] với dân nhập cư đi tìm tự do trong thế kỉ 19. Trong khi Hoàng đế Áo [[Joseph II của đế quốc La Mã Thần thánh|Joseph II]] thất bại trong chính sách này, vị vua vĩ đại của nước Phổ đã thành công.<ref name="Radhey Shyam Chaurasia"/> Ông cũng xây một [[Cung điện mới (Potsdam)|Tân Hoàng cung]] (''Neues Palais'') vô cùng hoành tráng ở thành phố [[Potsdam]], thể hiện nền quân chủ Phổ sau khi giành chiến thắng trước liên quân chống Phổ trong cuộc Chiến tranh Bảy năm (1763), thể hiện những tham vọng của nhà vua và thực lực của nước Phổ đang trên đà lớn mạnh và phú cường, không thể nào bị cuộc Chiến tranh Bảy năm tàn phá.<ref name="emergence97">Hamish M. Scott, ''The emergence of the Eastern powers, 1756-1775'', trang 97</ref><ref>Derek Fraser, ''The buildings of Europe: Berlin'', trang 136</ref><ref>Earl Steinbicker, ''Daytrips Germany'', trang 306</ref><ref>Hugh Montgomery-Massingberd, ''Burke's royal palaces of Europe'', trang 78</ref> Hoàng cung lừng lẫy này được xây theo kiến trúc [[barốc]].<ref>[[Heinrich Von Treitschke]], [[George Haven Putnam]], Douglas Sladen, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 194</ref> Với một loạt cung vua phủ chúa, thành phố Potsdam trở thành "[[Versailles]] trên đất Đức".<ref>''Illustrated Encyclopaedia of World History'', trang 392</ref> Là nhân vật chủ chốt trong nền chính trị châu Âu thời bấy giờ, Quốc vương Friedrich II Đại Đế xưng hiệu "Đức Vua của Phổ" vào năm 1772, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công cuộc giành độc lập của người Phổ khỏi Đế quốc La Mã Thần thánh.<ref>''World and Its Peoples'', trang 328</ref>

Vua Friedrich Đại đế thực hành [[chủ nghĩa Khai sáng chuyên chế]], với những thành công vang dội trong việc nội chính. Không những là một thiên tài quân sự, nhà ngoại giao kiệt xuất, ông là vị vua đưa nước Phổ trở nên thịnh vượng, trở thành vị bạo chúa "Khai Sáng" hoàn hảo nhất trên lục địa châu Âu trong nửa sau thế kỷ XVIII, được nhân dân yêu mến.<ref name="Radhey Shyam Chaurasia"/> Tuy bạo ngược khi đối phó với ngoại bang, nhà vua đối xử hào phóng với muôn dân, trị vì giỏi và làm việc chăm chỉ, vì sự thịnh vượng của toàn dân nước Phổ.<ref name="georegre273"/> Bản thân ông cũng là một vị [[vua - triết gia]], nhà văn, nhạc sĩ, nhà bảo trợ của [[khoa học]] và nghệ thuật; là một vị vua huy hoàng không kém vua [[Louis XIV của Pháp]], ông cũng đồng thời là vị vua theo [[chủ nghĩa Khắc Kỷ]].<ref>Bởi Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, ''Encyclopedia of the Enlightenment'', trang 451</ref><ref>Emmanuel Le Roy Ladurie, Jean-François Fitou, ''Saint-Simon and the court of Louis XIV'', trang 9</ref><ref>Louis Crompton, "Homosexuality & Civilization", trang 504, nguyên văn bài thơ trong trang 505, trang 508, trang 515.</ref> Với tư cách là một nhạc sĩ tài năng, ông thường chơi thổi [[sáo]], ngay cả lúc chinh chiến.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 185</ref> Là bạn thân đồng thời là độc giả của Voltaire, ông được gọi là "Friedrich Độc đáo", ông có vốn kiến thức uyên thâm, do suốt đời, ông rất thích đọc sách, và đam mê những tác phẩm của [[Fénelon]], [[René Descartes|Descartes]], [[Molière]], [[Pierre Bayle]], [[Boileau]], [[Bossuet]], [[Corneile]], [[Racine]], [[John Locke]], [[Wolff]], [[Gottfried Leibniz]], [[Cicero]], [[Julius Caesar]], [[Lukianos của Samosata|Lucian]], [[Horace]], [[Plutarchus|Plutarch]] ,v.v... và hàng trăm tác gia khác.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 184</ref> Tuy có lúc tình bạn giữa nhà vua và [[Voltaire]] bị rạn nứt (1753), ông hồi phục lại qua những lá thư hết lời ca ngợi đại văn hào kiệt xuất này.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 42</ref> Tuy là vị vua - chiến binh vĩ đại nhất của nước Phổ, ông cũng thể hiện niềm yêu hòa bình.<ref>Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 179</ref> Ngay từ năm 1745, sau chiến thắng trong hai cuộc chiến tranh Silesia, người chiến binh tham vọng này tuyên bố sẽ không đẩy châu Âu vào chiến tranh nữa.<ref name="gerhardritier"/> Vào năm 1749, ông phá tan tành một âm mưu gây chiến tranh Kế vị Thụy Điển của Nữ hoàng Nga [[Elizaveta của Nga|Elizaveta Petrovna]], nhờ vào phản ứng quyết đoán và năng nổ của ông.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great : a historical profile'', trang 96</ref> Giữa lúc cuộc [[Chiến tranh Kế vị Áo]] còn tiếp tục kéo dài cho đến năm 1748, với toàn thể các nước đều kiệt quệ, ông trị vì đất nước thái bình thịnh trị, trở thành một vị Quân vương sáng suốt, hiếu hòa và [[chủ nghĩa nhân văn|nhân đạo chủ nghĩa]], bước vào thời đại hoàng kim của ông trong [[cung điện Sanssouci]], nơi ông trở thành vô cùng gần gũi với nhân đạo chủ nghĩa và được mệnh danh là "Nhà triết học của khu Sanssouci".<ref name="gerhardritier"/><ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 44</ref> Đây là một công trình kiến trúc [[barôc]] do một người bạn hữu của nhà vua xây dựng.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 38</ref> Cuộc Chiến tranh Bảy năm cũng hoàn toàn là một cuộc chiến tranh bảo vệ lãnh thổ và địa vị cường quốc của nước Phổ: Những nỗ lực, hy sinh và những chiến công anh hùng của ông đã mang lại niềm tự hào cho toàn thể dân tộc Đức về sự suy yếu của nước Pháp hùng mạnh, cũng như sức mạnh và tầm ảnh hưởng của nước Phổ vang xa với chiến thắng trong cuộc chiến tranh này (1763). Giữ cuộc chiến tranh, và sau chiến thắng trong cuộc chiến tranh Bảy năm, ông vẫn tiếp tục lao đầu vào nghiên cứu các tác phẩm triết học, thơ ca, sử học, ví dụ như [[triết học Khắc Kỷ]] mà ông đam mê.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great : a historical profile'', trang 127</ref> Sau những năm tháng huy hoàng, trước khi mất, ông vẫn còn yêu thích cái nắng.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 281</ref>

{{Cquote|''Chúng ta đang gần như quên lãng một nước Phổ làm gương cho không ít các nước khác. Nước [[Nhật Bản]] là một trong số đó, họ noi theo nước Phổ, nên thỉnh thoảng gọi là "Vương quốc Phổ của [[Châu Á|Á châu]]".''|||Nis Petersen, chuyên gia về vua Friedrich II Đại Đế, phụ trách bộ môn Lịch sử Trường Cao đẳng Quốc gia Jersey<ref>James, Barry: ''[http://www.iht.com/articles/1991/08/15/grea.php 200 Years Later, Frederick the Great Still Makes Trouble]'', [[International Herald Tribune]], August 15 1991{{dead link|date=October 2010}}</ref>}}

Là một Quân vương độc đoán, vị vua vĩ đại Friedrich II Đại Đế hạn chế uy quyền của Thủ tướng Chính phủ Phổ là [[Bá tước Karl-Wilhelm Finck von Finckenstein]] - người làm quan đến cuối đời ông và luôn trung thành với ông.<ref>Dieudonné Thiébault, ''Original anecdotes of Frederick the Great, King of Prussia: and of his family, his court, his ministers, his academies, and his literary friends'', Tập 2, trang 69</ref><ref>Brendan Simms, "The Impact of Napoleon: Prussian High Politics, Foreign Policy and the Crisis of the Executive, 1797-1806", Cambridge University Press, 2002, tr. 149</ref> Ông đề ra bộ luật dân sự tổng quát, xóa bỏ hình thức tra tấn, thiết lập nguyên tắc Hoàng gia không can thiệp vào những vấn đề tư pháp. Ông cũng sáng lập hệ thống giáo dục "trung học" nâng cao, tiền thân của hệ thống các trường Grammar School ngày nay ở Đức, đào tạo những học sinh giỏi tương lai cho các trường đại học. Ông cũng biến kinh đô [[Berlin]].<ref name="Stanley296">Stanley Sandler, ''Ground warfare: an international encyclopedia'', Tập 1, trang 296</ref> Ông còn tiến đánh Hoàng đế Áo là [[Joseph II của đế quốc La Mã Thần thánh|Joseph II]] trong cuộc [[Chiến tranh Kế vị Bayern]] (1778 - 1779), để buộc Hoàng đế Joseph II phải từ bỏ âm mưu xâm chiếm xứ Bayern. [[Hiệp định Teschen]] (1779) là một thắng lợi của ông, nước Áo phải từ bỏ xứ Bayern.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 278</ref> Bước vào năm 1780, người chiến binh già này trở thành một trong những nhân vật duy nhất có tầm vóc anh hùng trên chính trường Âu châu.<ref name="autogenerated2">Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 279</ref>

Sau đó, vào năm 73 tuổi, ông lại còn đánh bại một âm mưu chiếm lĩnh xứ [[Bayern]] của liên minh [[Áo]] - [[Nga]] qua việc thiết lập "[[Liên minh các Vương hầu]]" (1785) thắng lợi, tiếp tục thể hiện vai trò cường quốc của Vương quốc Phổ.<ref name="brackenbury"/><ref>Avner Falk, ''Napoleon against himself: a psychobiography'', trang 68</ref><ref>William Edward Hartpole Lecky, ''A History of England in the Eighteenth Century'', trang 363</ref><ref>Edmond Fitzmaurice, ''Charles William Ferdinand, Duke of Brunswick: An Historical Study, 1735-1806'', trang 24</ref><ref>George Madison Priest, ''Germany Since 1740'', trang 34</ref> "Liên minh các Vương hầu" cũng là cống hiến cuối cùng của nhà vua nước Phổ đối với nền chính trị châu Âu và cả thế giới, đỉnh cao của những chiến thắng mà ông đạt được trong suốt cuộc đời ông, là một chiến thắng lừng lẫy đưa Vương quốc Phổ thoát khỏi sự đe dọa nguy hiểm nhất trong lúc đó. nâng cao thanh thế của nước Phổ.<ref name="Radhey Shyam Chaurasia"/><ref name="vuavidai">W. F. Reddaway, "Frederick the Great and the Rise of Prussia", các trang 148-153, trang 274, trang 288, trang 336, trang 344.</ref><ref>Arthur B. Gunlicks, "The Länder and German federalism", Manchester University Press, 2003, trang 16</ref><ref name="ngaic">Thomas Carlyle, ''History of Friedrich the Second called Frederick the Great'', Tập 6, trang 189, trang 294: ''"Catin du Nord"'', trang 495: ''this is the victory summit of Friedrich's Public History... Friedrich's last feat in the world''.....</ref> Là minh chủ của "Liên minh các Vương hầu", đây là lần đầu tiên nước Phổ hòng thống nhất các vua chư hầu người Đức thành một Đế chế Đức do Quốc vương nước Phổ thống trị.<ref name="anttd">Antti P. Balk, ''Saints & Sinners: An Account of Western Civilization'', Thelema Publications, 2008, trang 661</ref> Lại một lần nữa, ông vươn lên thành vị quan thầy của những ai chống lại những âm mưu của Hoàng đế trong Đế quốc La Mã Thần thánh.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 217</ref> Tuy say mê văn hóa Pháp, vị vua vĩ đại này trở thành một vị [[anh hùng dân tộc]] của nước Đức vì những chiến thắng đáng nhớ của ông trước các đạo quân xâm lược đất Đức.<ref>Ephraim Lipson, ''Europe in the XIXth & XXth centuries, 1815-1939'', trang 61</ref> Hoàng đế Joseph II phải bỏ cuộc, và việc thành lập Liên minh cho thấy vua Friedrich II Đại Đế - kẻ hủy diệt vĩ đại của Đế quốc La Mã Thần thánh<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 199</ref> - trầm mình trong ánh nắng hoàng hôn chói lọi của cuộc đời của một vị anh hùng dân tộc Đại Đức.<ref name="autogenerated2"/> Trước đây, Hoàng đế Joseph II đã từng thăm viếng ông và ca ngợi vị anh hùng này rất nhiều.<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 265</ref>

Dưới triều đại huy hoàng của ông, nước Phổ lên tới tột đỉnh hoàng kim.<ref>George Sand, ''The Countess of Rudolstadt'', Tập 1-2, trang 8</ref><ref>Friedrich Kapp, ''Life of Frederick William von Steuben: major general in the Revolutionary Army'', trang 47</ref> Với triều đại trị vì lâu dài đến 46 năm, ông đã mở mang lãnh thổ nước Phổ, quốc gia hùng mạnh này rộng lên gấp đôi.<ref name="kkhaxuan320"/><ref>''The Kingfisher History Encyclopedia'', trang 292</ref> Ông đã đề xướng nhiều chính sách về nội trị, quân sự và ngoại giao đã truyền cảm hứng không nhỏ cho [[chủ nghĩa dân tộc]], cũng như [[chủ nghĩa quân phiệt Phổ]].<ref name="kkhaxuan320"/> Một năm sau thắng lợi với "Liên minh các Vương hầu", ông vua - chiến binh Friedrich II Đại Đế - vị minh chủ của Liên minh này - ngã bệnh qua đời (1786),<ref name="brackenbury">C B Brackenbury, C. B. Brackenbury, ''Frederick the Great'', các trang 257-258.</ref> để lại một nước Phổ hùng mạnh, sánh vai với Áo trong việc thống trị vùng [[Trung Âu]]. Trong suốt đời, ông luôn thể hiện một vị vua kỷ cương khắc khe, kỷ cương với cả bản thân mình, và là ''"một thiên tài đích thực xuất sắc nhất đã lên kế vị ngai vàng vào [[thời kỳ cận đại]]"'' - theo nhận định của nhà sử học người Anh là [[John Dalberg-Acton, Nam tước Acton thứ nhất]] (Huân tước Acton).<ref>Charles Downer Hazen, ''Modern European History'', trang 13</ref><ref>[http://www.heritage-history.com/www/heritage.php?Dir=books&MenuItem=display&author=haaren&book=modern&story=frederick Famous Men of Modern Times - Frederick the Great]</ref> Khi ông lên nối ngôi, nước Phổ là một nước yếu nhất trong các cường quốc châu Âu, nhưng với ông, nước Phổ sánh vai với mọi cường quốc trên toàn cõi châu Âu - đây là công lớn của ông.<ref>Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 23</ref> Chiến lược và những chiến thắng của người chiến binh vĩ đại xưa trước liên quân chống Phổ trong cuộc Chiến tranh Bảy năm, tài năng của ông và bộ máy Chính phủ Phổ, sẽ còn được Hoàng đế Pháp [[Napoléon Bonaparte]], đại thi hào người Đức [[Johann Wolfgang von Goethe]], thi hào người Đức [[Christian Friedrich Daniel Schubart]], nhà chính trị [[chủ nghĩa tự do|tự do chủ nghĩa]] nước Phổ [[Heinrich Friedrich Karl vom und zum Stein]], Quốc trưởng Đức Quốc Xã [[Adolf Hitler]] phải thán phục.<ref name="interiors"/><ref name="vanhoamanh">T. C. W. Blanning, ''The Culture of Power and the Power of Culture: Old Regime Europe 1660-1789'', trang 230</ref><ref name="vanhoaau">Michael A. Meyer, ''The origins of the modern Jew: Jewish identity and European culture in Germany, 1749-1824'', trang 23</ref><ref>George Peabody Gooch, ''Germany and the French Revolution'', Tập 1, trang 6</ref><ref>Neil Grant, ''Oxford Children's History of the World'', Tập 2, trang 108</ref><ref>Paul G. Partington, ''Who's who on the postage stamps of Eastern Europe'', Scarecrow Press, 1979, trang 393</ref><ref>Owen Connelly, ''On War and Leadership: The Words of Combat Commanders from Frederick the Great to Norman Schwarzkopf'', trang 11</ref> Đương thời, các chính sách của vua Friedrich II Đại Đế và Chính phủ Phổ cũng luôn được vua xứ [[Torino]] thán phục.<ref>Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, Douglas Sladen, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 170</ref><ref>Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, Douglas Sladen, ''Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great'', trang 182</ref> Là vị vua thắng trận trong mọi cuộc chiến tranh, ông được xem là một vị vua giỏi hơn cả vua Louis XIV và các vị vua [[nhà Bourbon]] của Pháp. Khác với vua Louis XIV, ông nói:<ref name="georegre273"/>

Sau khi thành công trong cuộc chia cắt Ba Lan lần thứ nhất (1772), vua Friedrich II Đại Đế - "nhân vật dẫn dắt của thế kỷ ông"<ref>Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang XII</ref> - nhận thấy phần đất Ba Lan mà ông chiếm được đã lâm vào hỗn loạn nghiêm trọng. Ông thân hành thị sát khắp các vùng đất này, và xóa tan tình trạng này. Tuy Triều đình Phổ thống trị hà khác, ông đã mang lại cho phần đất này một cuộc sống tương đối phồn vinh.<ref name="Brackenbury"/> Có nhiều giai thoại nói về ông.<ref name="autogenerated3">Christopher Duffy, ''Frederick the Great: A Military Life'', trang 283</ref> Sự mến mộ ông trở thành di sản lâu dài nhất của phong trào yêu nước Phổ. Sau khi ông qua đời vào năm [[1786]], nền văn hóa Friedrich ăn sâu vào nhân dân Phổ, với lòng yêu quý nhà vua cực kỳ mãnh liệt. Ông ngự trị trên ngai cao trong suốt 46 năm - gần lâu bằng vị tiên liệt hiển hách của ông - "Tuyển hầu tước vĩ đại". "Friedrich Độc đáo" - một Quân vương đầy nghị lực và tài hoa, đã tự mình quyết chiếm tỉnh Silesia đã làm mê hoặc những người đương thời, và lôi cuốn những nhà sử học. Biết bao nhiêu người tưởng niệm vị vua quá cố, và nhiều nhà xuất bản cũng ca ngợi ông.<ref name="Clark183"/> Một tác phẩm ca ngợi ông thành công nhất, và nổi trội nhất là bản tóm tắt của nhà văn [[Friedrich Nicolai]] - một tác gia lừng danh của trào lưu Khai Sáng tại chốn kinh kỳ Berlin. Ông là một trong số những thần dân Phổ còn sống sót cho đến cuối thập niên 1780, đối với họ, Quốc vương Friedrich II Đại Đế có lẽ luôn luôn ngự trên ngai cao. Ông là nhân chứng của cuộc Chiến tranh Bảy năm và công cuộc tái thiết đất nước của nhà vua sau năm 1763, và suy ngẫm về vị vua vinh quang, ông cho rằng, là để ''"học hỏi một nhân vật đúng đắn của Tổ quốc của một ai đó"''.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 228</ref>

Sau khi vua Friedrich II Đại Đế qua đời, Vương quốc Phổ trở nên suy yếu, do không có những vị vua tài ba. Với bộ máy Chính phủ Phổ do ông gầy dựng nên, nước Phổ cần phải có một ông vua kiệt xuất như ông, và do không có những ông vua kiệt xuất như vậy, nước Phổ suy yếu.<ref name="Radhey Shyam Chaurasia"/> Do vua Friedrich II Đại Đế không có con, ông truyền ngôi cho người cháu gọi ông bằng bác là vua [[Friedrich Wilhelm II của Phổ|Friedrich Wilhelm II]] - một ông vua không sáng suốt và nhìn xa trông rộng như ông. Khác với bác của mình, Quốc vương Friedrich Wilhelm II đã thi hành chính sách [[phản động]], phản [[cách mạng]] và bài bác [[Hội Tam Điểm]].<ref>John H. Zammito, ''The genesis of Kant's critique of judgment'', trang 11</ref><ref>Eric Dorn Brose, ''German history, 1789-1871: from the Holy Roman Empire to the Bismarckian Reich'', trang 26</ref><ref>James J. Sheehan, ''German history, 1770-1866'', trang 292</ref> Ông vua phản động này đã tiến hành chính sách kiểm duyệt và để đám sủng thần lũng đoạn triều chính.<ref>Adrian Johns, ''Piracy: the intellectual property wars from Gutenberg to Gates'', trang 55</ref><ref name="autogenerated4">Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 154</ref> Một thời kỳ lịch sử đã qua đi sau khi vua Friedrich II Đại Đế về cõi vĩnh hằng.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 201</ref> Với sự kiện ấy, trào lưu Khai Sáng xuống dốc nghiêm trọng trên đất Đức sau năm 1786, và cuối cùng cũng tan biến vào thập niên 1790. Vua Friedrich Wilhelm II trọng dụng một viên cận thần cực kỳ bảo thủ là [[Johann Christoph Wöllner]] - vốn đã bị tiên vương Friedrich II Đại Đế chê trách.<ref>Graeme Garrard, ''Counter-enlightenments: from the eighteenth century to the present'', trang 56</ref> Ông cũng sáp nhập thêm một phần Ba Lan qua các cuộc [[Phân chia của Ba Lan]] sau đó. Tuy mở rộng đáng kể bờ cõi nước Phổ, nhưng ông không có tài năng về chính trị và quân sự.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/218058/Frederick-William-II Fredrick William II (King of Prussia)]</ref>

Ông trở thành một vị vua mất lòng dân.<ref>Joseph A. Biesinger, ''Germany: a reference guide from the Renaissance to the present'', trang 392</ref> Người kế vị ông, vua [[Friedrich Wilhelm III của Phổ|Friedrich Wilhelm II]] (1797-1840) tuyên bố hợp nhất giáo hội Tin Lành dòng Luther Phổ và giáo hội Kháng Cách. Quốc vương Friedrich Wilhelm III không giỏi lắm, phải lệ thuộc vào các quan đại thần.<ref name="autogenerated4"/> Nước Phổ đóng vai trò đóng vai trò chủ đạo trong [[Chiến tranh Cách mạng Pháp]]. Tuy nhiên sau [[Hòa ước Basel]] năm 1795, Phổ im hơi lặng tiếng trong hơn một thập kỉ, chỉ tham chiến một lần nữa với Pháp vào năm 1806 khi thương lượng với Pháp về vùng ảnh hưởng của Phổ ở Đức đổ vỡ. Trong lúc này, những chiến công hiển hách của Quốc vương Friedrich II Đại Đế năm xưa, vẫn còn được ghi nhớ trong lòng muôn dân Đức.<ref name="Britannica"/> Trong [[trận Jena|trận Jena-Auerstedt]], Quân đội Phổ bị quân [[Pháp]] của [[Napoléon Bonaparte]] đánh thất bại nặng nề, khiến cho vua [[Friedrich Wilhelm III của Phổ|Friedrich Wilhelm III]] (1797-1840) và Hoàng gia phải chạy sang [[Klaipėda|Memel]] tạm thời lánh nạn. Tuy nền quân chủ Phổ đã gần như sụp đổ, họ vẫn chiến đấu với sự hỗ trợ của [[Đế quốc Nga]]. Một viên tướng tài năng là [[Gerhard von Scharnhorst]] cầm đầu đạo quân Phổ tại vùng Đông Phổ , với sự hỗ trợ của Quân đội Nga đông đảo hơn ông đã đánh Pháp trong [[trận Eylau]] bất phân thắng bại.<ref>[[Peter Paret]], ''The cognitive challenge of war: Prussia 1806'', trang 83</ref> Tuy nhiên, quân Pháp đánh tan tác Quân đội Nga trong [[trận Friedland]] (1807), buộc [[Sa hoàng|Nga hoàng]] [[Aleksandr I của Nga|Aleksandr I]] phải làm hòa,<ref name="nicholas108">David Nicholls, ''Napoleon: a biographical companion'', trang 108</ref> và liên minh Nga - Phổ yểu thọ chấm dứt.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 308</ref> Vào năm đó, Hoàng đế Napoléon Bonaparte đến kinh thành Berlin và ca ngợi vị tiên vương Friedrich II Đại Đế. Không những Napoléon mà danh tiếng lẫy lừng của vị vua nước Phổ này cũng làm nhiều người Pháp khác thán phục.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 307</ref>

Trong lịch sử nước Phổ, Pháo đài Kolberg nổi tiếng là đã hứng chịu đến năm cuộc vây hãm, nổi bật hơn cả là [[Cuộc vây hãm Kolberg (1807)|cuộc vây hãm]] của quân Pháp vào năm 1807.<ref>Christopher Duffy, ''Red storm on the Reich: the Soviet march on Germany, 1945'', trang 232</ref> Tướng [[August Neidhardt von Gneisenau]] chống trả quyết liệt, với sự hỗ trợ của nhân dân yêu nước ông đã giam chân được quân Pháp.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 325</ref> Cuộc chống trả của Gnesenau đã giành thắng lợi, do đó ông được ban Huy chương cao quý.<ref>Harold Everett Stearns, ''Germany's military heroes of the Napoleonic era in her post-war historical drama: currents of German nationalism in recent historical plays'', trang 45</ref> Sau chiến công anh hùng này, ông nhiệt liệt hoan nghênh việc cải cách Quân đội Phổ, và trở thành một trong những viên chỉ huy xuất sắc nhất của Quân đội Phổ.<ref>James J. Sheehan, ''German history, 1770-1866'', trang 308</ref> Chiến công của Quân đội Phổ tại Kolberg đã được đưa lên màn ảnh nước Đức vào thời Đức Quốc Xã sau này.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 661</ref>

{{cquote|''Hầu như tất cả mọi chiến thắng quyết định sự sa ngã của nhà chinh phạt này (Napoléon) đều có nước Phổ tham gia. Quân đội Phổ luôn luôn tham chiến trong cả hai trận đánh tại Lutzen và Bautzen; Quân đội Phổ cũng luôn luôn tham chiến trong cả hai trận đánh tại Grossberen và Leipzig; Quân đội Phổ cũng luôn luôn tham chiến trong những trận đánh trên nước Pháp, và cuối cùng, Quân đội Phổ luôn luôn tham chiến trong trận đánh tại Waterloo. Người chiến binh Phổ đã thể hiện anh ta là người chiến binh xuất sắc nhất trong những chiến dịch này.''|||Tờ báo Times}}

Nửa đầu của thế kỉ thứ 19 chứng kiến cuộc đấu tranh dai dẳng trong nước Đức giữa những người theo [[chủ nghĩa tự do]] muốn một có liên bang Đức thống nhất dưới một hiến pháp dân chủ, và những người theo [[chủ nghĩa bảo thủ]], muốn duy trì nước Đức như là một tập hợp chắp vá bởi các tiểu quốc quân chủ độc lập, với Phổ và Áo tranh giành ảnh hưởng. Do Phổ có ưu thế về lãnh thổ và dân số nên các tiểu quốc Đức bắt đầu gia nhập vùng tự do kinh tế do Phổ lập ra vào năm 1820. Phổ được hưởng rất nhiều lợi ích từ việc lập ra Liên hiệp Thuế quan Đức ([[Zollverein]]), bao gồm hầu hết các tiểu quốc Đức, ngoại trừ Áo. Quốc vương Friedrich Wilhelm III từng hứa hẹn sẽ ban hành [[Hiến pháp]], nhưng đến khi ông qua đời vào năm [[1840]] thì lời hứa này vẫn không được thực hiện. Những người có tư tưởng tiến bộ và [[chủ nghĩa tự do]] trên khắp Vương quốc sẽ còn gửi gắm hy vọng vào tân vương Friedrich Wilhelm IV.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 435</ref> Quốc vương Friedrich Wilhelm IV lên ngôi vua lúc đã 45 tuổi. Ông là một người khó hiểu, kể cả đối với những người đương thời rất am hiểu về ông. Khác với các bậc tiên vương Friedrich II Đại Đế, Friedrich Wilhelm II và Friedrich Wilhelm III đều được nuôi dạy dưới tinh thần và những giá trị của trào lưu Khai Sáng. Ngược lại, vua Friedrich Wilhelm IV được dạy dỗ bởi các danh sĩ của [[chủ nghĩa lãng mạn]].<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 436</ref>

Đứng về phía nước Áo là những bang miền nam (bao gồm [[Bayern|Bavaria]] và [[Württemberg]]), một số bang miền trung và lãnh địa Hannover ở miền bắc nước Đức; về phía Phổ là đa phần các bang phía bắc nước Đức, một số tiểu bang miền trung và [[Ý]]. Quân Phổ được vũ trang tốt hơn hẳn quân Áo, dưới quyền chỉ huy của đại tướng [[Helmuth von Moltke]] đã đánh thắng trận chiến quyết định Königgrätz. Nước Áo thua trận, mất quyền bá chủ vào tay nước Phổ và phải rời Liên minh các quốc gia Đức. Trong khi năm xưa vua Friedrich II Đại Đế giành chiến thắng là nhờ lòng dũng cảm và tài năng của chính ông, Thủ tướng Bismarck sẽ không thành công trong sự nghiệp dài lâu của mình nếu không có Đại tướng Helmuth von Moltke.<ref>Gerhard Ritter, ''Frederick the Great: a historical profile'', trang 10<name="ReferenceA"/ref> Bismarck chủ trương liên minh với Áo trong tương lai, nên không đặt bất kỳ yêu sách lãnh thổ nào lên Đế quốc Áo. Hòa ước Praha năm 1866 mang lại cho nước Phổ các vùng đất vốn là đồng minh của Áo như Vương quốc [[Hannover]], vùng [[Hesse-Kassel]], Công quốc [[Nassau]], thành phố [[Frankfurt am Main|Frankfurt]], toàn bộ miền Schleswig-Holstein, và như vậy đã giúp kết nối tất cả vùng đất thuộc Phổ. Cùng năm, Liên minh các quốc gia Đức giải tán và được thay thế bằng Liên bang miền bắc Đức gồm Phổ và 26 tiểu bang khác vào năm sau.

[[Otto Braun]] người Đông Phổ, nguyên Tổng thống-Thủ tướng Phổ liên tục từ năm 1920 đến năm 1932, được xem như là một trong những thành viên đảng Xã hội Dân chủ có năng lực nhất trong lịch sử. Ông, cùng với Bộ trưởng Nội vụ [[Carl Severing]] đã thi hành một số cải cách hợp thời, sau này là khuôn mẫu cho nước [[Đức|Cộng hòa Liên bang Đức]]. Chẳng hạn như, ông đặt ra "bỏ phiếu bất tín nhiệm có tính xây dựng" để chỉ cho phép bãi nhiệm Thủ tướng nếu có một đa số chắc chắn bỏ phiếu người kế nhiệm. Bằng cách này chính quyền của nhà nước Phổ có thể tồn tại nếu là không có một "đa số cấp tiến" mới đủ mạnh để thách thức chính phủ. Nhìn tổng thể, đa số các sử gia cho rằng nhà nước Phổ vào thời gian này thành công hơn nhà nước Đức.

Các vùng đất của Phổ chuyển giao cho Ba Lan sau [[Hòa ước Versailles]] được sát nhập trở lại trong [[Chiến tranh thế giới thứ hai]] (1939 - 1945). Tuy vậy, đa số các vùng này không được nhập lại vào Phổ mà được gán cho một vùng ''Gaue'' riêng của nước ''[[Großdeutsches Reich|Đức Quốc xã]]''.

Trong suốt cuộc [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Chiến tranh thế giới lần thứ hai]], nền văn hóa Friedrich hãy còn ảnh hưởng đến chính quyền Đức Quốc Xã. Vua Friedrich II Đại Đế luôn được Adolf Hitler so sánh với ông ta. Bản lĩnh anh hùng của nhà vua đã cho thấy một lịch sử hùng mạnh của nước Phổ. Trong những thời khắc khó khăn cuối cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai, ông ta luôn luôn mang theo bức chân dung vua Friedrich II Đại Đế do họa sĩ Graff vẽ, và ông ta cho rằng, bức tranh này đã giúp cho ông ta trở nên tự tin hơn trong những khi nghe tin dữ.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 662</ref> Tuy nhiên, nhà sử học vĩ đại người Đức là [[Gerhard Ritter]] phản đối. Khi Adolf cho rằng mình là kẻ thừa kế của nước Phổ trong Ngày lễ Potsdam vào năm 1933, nhà sử học Gerhard Ritter cho rằng, đây là sự xuyên tạc lịch sử. Ông liền viết một cuốn tiểu sử được đánh giá rất cao về vị vua anh hùng - Khắc Kỷ Friedrich II Đại Đế<ref name="Ritter114"/>, qua đó ông chỉ trích Hitler bằng việc ghi nhận về những tham vọng chiến tranh có hạn chế của nhà vua, đồng thời, vị vua anh minh gắn bó với trào lưu Khai Sáng, khác viết tên trùm phát xít bạo ngược Hitler.<ref>Weeks, Gregory "Ritter, Gerhard A." pages 996-998 from ''The Encyclopedia of Historians and Historical Writing'', Fitzroy Dearborn Publishers: London 1999 page 997.</ref><ref>Schwabe, Klaus "Gerhard Ritter" pages 83-103 from ''Paths of Continuity'' Washington, D.C. : German Historical Institute, 1994 page 95.</ref><ref>Schwabe, Klaus "Gerhard Ritter" pages 83-103 from ''Paths of Continuity'' Washington, D.C. : German Historical Institute, 1994 pages 94-95.</ref>

Sau khi Liên bang Xô Viết tan rã, một số lượng nhỏ [[người gốc Đức]] từ [[Kazakhstan]] đã bắt đầu định cư tại vùng Kaliningrad của [[Nga|Liên bang Nga]], vốn là phần phía bắc của Đông Phổ. Đó là một phần của làn sóng nhập cư vào khu vực này, trước đó là một khu vực cấm. Vào khoảng 2005, khoảng 6.000 (0.6% dân số) là dân gốc Đức sống ở đây, đa số từ các vùng khác của Nga.

Sau sự [[thống nhất nước Đức]] vào năm 1990 một kế hoạch được đưa ra để sát nhập các bang Berlin và Brandenburg. Mặc dù một số người đề nghị tên của bang mới này là "Prussia", tức Phổ, nhưng không có cái tên nào được chọn, và bang có lẽ sẽ được gọi là "Berlin-Brandenburg" hoặc "Brandenburg". Tuy vậy sự sát nhập này đã bị bác bỏ vào năm 1996 trong cuộc trưng cầu dân ý, bởi đa số cử tri ở Tây Berlin. Cũng sau khi nước Đức thống nhất, thi hài của ông vua lừng lẫy Friedrich II Đại Đế (vốn từng được mai táng ở [[Nhà thờ Công sự (Potsdam)]] trước khi Nhà thờ bị phá hủy trong cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 655</ref>) được đưa về Cung điện Sanssouci mà mai táng vào [[tháng tám|tháng 8]] năm [[1991]], theo ước muốn của ông, là chôn cất ông cũng với những chú [[chó săn thỏ]] của ông, sau biết bao biến cố lịch sử.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 690</ref>

* [[Christopher M. Clark]], [http://books.google.com.vn/books?id=4LPODzLgDVEC&pg=PA217&dq=%22Frederick+II#v=onepage&q=%22Frederick%20II&f=false ''Iron Kingdom: The Rise and Downfall of Prussia, 1600-1947''], (2009), Harvard University Press, 2006. ISBN 0674023854.

* Holborn, Hajo. ''A History of Modern Germany'' (3 vol 1959-64); col 1: The Reformation; vol 2: 1648-1840 [http://www.amazon.com/History-Modern-Germany-Hajo-Holborn/dp/0691007969/ref=sr_1_1?ie=UTF8&s=books&qid=1201323320&sr=8-1 online and text search]; vol 3. 1840-1945

* Jeep, John M. ''Medieval Germany: An Encyclopedia'' (2001), 928pp, 650 articles by 200 scholars cover A.D. 500 to 1500 [http://www.amazon.com/Medieval-Germany-Encyclopedia-Routledge-Encyclopedias/dp/0824076443 excerpt and text search]

* Joseph A. Biesinger, [http://books.google.com.vn/books?id=exMn24SA7fMC&printsec=frontcover&dq=stubborn#v=onepage&q=stubborn&f=false ''Germany: a reference guide from the Renaissance to the present''], Infobase Publishing, 2006. ISBN 0816045216.