Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cao Xương”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n đã thêm Thể loại:Thành cổ Trung Quốc dùng HotCat |
n clean up, replaced: → (413) using AWB |
||
Dòng 1:
{{Thông tin khu dân cư
|name
|other_name
|native_name
|official_name
|nickname
|settlement_type
|motto
<!-- images and maps
|image_skyline
|imagesize
|image_caption
|image_flag
|flag_size
|image_seal
|seal_size
|image_shield
|shield_size
|image_blank_emblem
|blank_emblem_type
|blank_emblem_size
|image_map
|mapsize
|map_caption
|image_map1
|mapsize1
|map_caption1
|image_dot_map
|dot_mapsize
|dot_map_caption
|dot_x =
|pushpin_map
|pushpin_label_position =
|pushpin_map_caption
|pushpin_mapsize
|pushpin_map1
|pushpin_label_position1 =
|pushpin_map_caption1 =
|pushpin_mapsize1
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region
|subdivision_type
|subdivision_name
|subdivision_type1
|subdivision_name1
|subdivision_type2
|subdivision_name2
|subdivision_type3
|subdivision_name3
|subdivision_type4
|subdivision_name4
|government_footnotes
|government_type
|leader_title
|leader_name
|leader_title1
|leader_name1
|established_title
|established_date
|area_magnitude
|unit_pref
|area_footnotes
|area_total_km2
|area_land_km2
|area_water_km2
|area_total_sq_mi
|area_land_sq_mi
|area_water_sq_mi
|area_water_percent
|population_as_of
|population_footnotes
|population_note
|population_total
|population_density_km2
|population_density_sq_mi
|timezone
|utc_offset
|timezone_DST
|utc_offset_DST
|latd=42|latm=59|lats= |latNS=N
|longd=89|longm=11 |longs= |longEW=E
|elevation_footnotes
|elevation_m
|elevation_ft
|postal_code_type
|postal_code
|area_code
|website
|footnotes
}}
'''Cao Xương''' ({{zh|c={{linktext|高|昌}}|p={{linktext|Gāo|chāng}}}}), cũng gọi là '''Qara-hoja''' hay '''Kara-Khoja''' (قاراھوجا trong [[tiếng Uyghur|tiếng Duy Ngô Nhĩ]]), là khu vực từng tồn tại một thành phố [[ốc đảo]] được xây dựng tại rìa phía bắc của [[sa mạc Taklamakan]] tại [[Tân Cương]], [[Trung Quốc]]. Địa điểm này cũng được biết tới với các tên gọi '''Chotscho''', '''Khocho''', '''Qocho''', hay '''Qočo'''. Vào thời [[nhà Minh]] và [[nhà Thanh]], Cao Xương được gọi là
Cao Xương là một trung tâm thương mại sầm uất, là một điểm dừng chân của các thương nhân trên [[Con đường tơ lụa]]. Thành bị phá hủy do chiến tranh vào thế kỷ 14, các tàn tích cung điện cổ xưa và các phần thành nội và thành ngoại vẫn có thể trông thấy cho đến tận ngày nay. Các di tích nằm cách 30 km về phía đông nam của thành phố [[Turfan]] (Thổ Lỗ Phồn).<ref name="oliver">{{chú thích web
Dòng 97:
|accessdate=2007-09-21
}}
</ref>
==Lịch sử==
[[Hình:Seidenstrasse GMT.jpg|nhỏ|260px|Vị trí của Cao Xương (gần [[Turfan]]) trên [[Con đường tơ lụa]].]]
Cao Xương nằm thuộc khu tự trị [[Tân Cương]], 30 km từ [[Turfan]].
===Xa Sư và quận của người Hán===
Những cư dân đầu tiên sống tại khu vực là người [[Nguyệt Chi]].
Cao Xương được xây dựng vào thế kỷ thứ 1 TCN, đây là một địa điểm quan trọng của [[Con đường tơ lụa]]. Nó đóng vao trò quan trọng với vị thế của một trung tâm giao thương [[Miền Tây Trung Quốc|phía tây Trung Quốc]]. Vương quốc Xa Sư đã mời [[nhà Hán]] tiếp quản và cam kết rằng sẽ trung thành. Năm 327, Cao Xương quận được [[Tiền Lương]] thành lập và nằm dưới quyền [[Trương Quỹ]] (張軌), Tiền Lương thiết lập quân đồn trú và tổ chức phân chia khu vực thành các địa phương. Người Hán từ [[hành lang Hà Tây]] và [[Trung Nguyên]] cũng đến định cư tại khu vực.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=FcKtIPVQ6REC&pg=PA304&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |title=History of civilizations of Central Asia, Volume 3|author=|editor=Ahmad Hasan Dani|year=1999|publisher=Motilal Banarsidass Publ.|edition=|location=|isbn=81-208-1540-8|page=304|pages=|accessdate=2011-05-17}}</ref>
Sau khi [[nhà Tấn|triều Tây Tấn]] bị sụp đổ, khu vực phía Bắc Trung Quốc bị phân liệt thành nhiều nước, bao gồm các ốc đảo ở Trung Á.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=jqb7L-pKCV8C&pg=PA186&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |title=A history of Chinese civilization|author=Jacques Gernet|year=1996|publisher=Cambridge University Press|location=|isbn=0-521-49781-7|page=186|pages=|accessdate=2011-5-17}}</ref> Những nước từng cai quản Cao Xương gồm [[Tiền Lương]], [[Tiền Tần]], [[Hậu Lương]], [[Tây Lương]] và [[Bắc Lương]] với vị thế là một phần của một quận. Năm 383, tướng [[Lã Quang]] của [[Tiền Tần]] nắm quyền kiểm soát khu vực.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?ct=result&id=9hMSAQAAIAAJ&dq=Gaochang&q=gaochang+significant&redir_esc=y|title=Journal of Chinese religions, Issues 30-31|author=Society for the Study of Chinese Religions (U.S.), Đại học Indiana, Bloomington. East Asian Studies Center|year=2002|publisher=Society for the Study of Chinese Religions|edition=|location=the University of California|isbn=|page=24|pages=|accessdate=2011-02-17}}</ref> Năm [[439]], tàn dư của [[Bắc Lương]] do [[Thư Cừ Vô Húy]] (沮渠無諱) và [[Thư Cừ An Chu]] (沮渠安周) lãnh đạo đã đào thoát đến Cao Xương, họ nắm giữa quyền lực tại đây cho đến năm [[460]], khi người [[Nhu Nhiên]] ([[người Avar Âu-Á|Avar]]) đến chinh phục.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.co.uk/books?id=jqb7L-pKCV8C&pg=PA200&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |title=A history of Chinese civilization|author=Jacques Gernet|year=1996|publisher=Cambridge University Press|location=|isbn=0-521-49781-7|page=200|pages=|accessdate=2011-5-17}}</ref>
Dòng 115:
Từ giữa thế kỷ 5 đến giữa thế kỷ 7, tại bồn địa Turpan nhỏ hẹp đã tồn tại bốn triều đại khác nhau. Đó là Hám thị, Trương thị, Mã thị và Khúc thị.
Vào lúc người [[Nhu Nhiên]] chinh phục, có trên mười nghìn hộ [[người Hán]] tại Cao Xương.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=FcKtIPVQ6REC&pg=PA305&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |title=History of civilizations of Central Asia, Volume 3|author=|editor=Ahmad Hasan Dani|year=1999|publisher=Motilal Banarsidass Publ.|edition=|location=|isbn=81-208-1540-8|page=305|pages=|accessdate= 2011-5-17}}</ref>
Sau đó [[Cao Xa]] (高車) đã nổi lên và thách thức quyền lực của Nhu Nhiên tại [[lòng chảo Tarim]]. Vua Cao Xa là [[A Phục Chí La]] (阿伏至羅) đã giết chết vua Cao Xương là Cao Thủ Quy.<ref name="louis">{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=3kwOAQAAMAAJ&q=Zhang+Mengming+from+Dunhuang+on+the+throne+of+Gaochang|title=Encyclopaedia of Asian civilizations, Volume 3|author=Louis-Frédéric|year=1977|publisher=L. Frédéric|edition=|location=the University of Michigan|isbn=|page=16|pages=|accessdate=2011-5-17}}</ref><ref name="UNIVERSITY OF CALIFORNIA PRESS">{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=G5z04Q046UgC&pg=PA5&dq=Zhang+Mengming+chinese#v=onepage&q&f=false|title=Accounts of Western Nations in the History of the Northern Chou Dynasty|author=|editor=ROY ANDREW MILLER|year=1959|publisher=UNIVERSITY OF CALIFORNIA PRESS|edition=|location=Berkeley and Los Angeles|isbn=|page=5|pages=|accessdate=May 17, 2011}}East Asia Studies Institute of International Studies University of California CHINESE DYNASTIC HISTORIES TRANSLATIONS No. 6</ref> và lập một người Hán đến từ [[Đôn Hoàng]], tên là Trương Mạnh Minh, làm vua chư hầu của Cao Xương.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=FcKtIPVQ6REC&pg=PA306&dq=Zhang+Mengming+chinese#v=onepage&q&f=false|title=History of civilizations of Central Asia, Volume 3|author=|editor=Ahmad Hasan Dani|year=1999|publisher=Motilal Banarsidass Publ.|edition=|location=|isbn=81-208-1540-8|page=306|pages=|accessdate=2011-5-17}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=uxUUAQAAMAAJ&q=two+Chinese+kings+named+Chang+Meng-ming+%3C%5E:SM+ancl+Ma+Hsu+,Hj%5E%7C+respectively+ruled+the+kingdom.|title=Memoirs of the Research Department of the Toyo Bunko (the Oriental Library), Volumes 32-34|author=Tōyō Bunko (Japan). Kenkyūbu|year=1974|publisher=The Toyo Bunko|edition=|location=the University of Michigan|isbn=|page=107|pages=|accessdate= 2011-5-17}}</ref> Cao Xương do vậy bị Cao Xa thống trị.
Dòng 127:
Năm [[640]], Cao Xương bị [[nhà Đường]] thôn tính và trở thành một phần của Tây Châu (西州).<ref name="Jacques Gernet 1996 253"/><ref name="chang"/> Trước khi người Hán tiến đánh Cao Xương, vương quốc là trở ngại cho Đường khi tiếp cận Tarim và Transoxiania.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=jqb7L-pKCV8C&printsec=frontcover&dq=gernet+china#v=snippet&q=kao-ch'ang%20kingdom%20put%20and%20end%20&f=false|title=A history of Chinese civilization|author=Jacques Gernet|year=1996|publisher=Cambridge University Press|location=|isbn=0-521-49781-7|page=238|pages=|accessdate=May-5-17}}</ref>
Vào năm thứ hai dưới sự trị vì của [[Đường Thái Tông]] (628), nhà sư [[Huyền Trang]] đã đi qua Cao Xương.
Nhà Đường bị suy yếu nghiêm trọng sau [[Loạn An Sử]], và vào năm 755, triều đình đã buộc phải rút các binh sĩ ra khỏi khu vực. Ban đầu, quyền thống trị khu vực rơi vào tay [[Thổ Phồn]] của [[người Tạng]], song cuối cùng lại về tay [[Hồi Cốt]] của [[người Uyghur|người Duy Ngô Nhĩ]] vào năm 803, những người này gọi khu vực là Kocho (Qocho).
Dòng 134:
===Cao Xương Hồi Cốt===
Người Duy Ngô Nhĩ sau khi bị [[người Kyrgyz|Kirghiz]] xâm chiếm đã di cư về phía tây, sau năm 840 họ thống trị Cao Xương.<ref name="Susan Whitfield, British Library 2004 309">{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=ArWLD4Qop38C&pg=PA309&lpg=PA309&dq=gaochang+colony#v=onepage&q=gaochang%20colony&f=false|title=The Silk Road: trade, travel, war and faith|author=Susan Whitfield, British Library|year=2004|publisher=Serindia Publications, Inc.|edition=illustrated|location=|isbn=1-932476-13-X|page=309|pages=|accessdate=May 17, 2011}}</ref>
Cao Xương Hồi Cốt về sau trở thành một chư hầu của [[Tây Liêu]].
== Quân chủ ==
|