Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lịch sử thiên văn học”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Tran Quoc123 (thảo luận | đóng góp)
Dòng 26:
{{Bài chi tiết|Thiên văn học Babylone}}
[[Hình:Marduk and pet.jpg|nhỏ|phải|200px|Thần [[Marduk]] gắn liền với [[sao Mộc]]. Hình con dấu quân đội Babylon.]]
Là một trong những cái nôi của văn minh nhân loại, vùng [[Lưỡng Hà]] là nơi cư trú của người [[Sumer]], [[Assyria|Assyrie]] và [[Babylone]]. Ngay từ đầu thiên niên ký thứ 3 TCN, người Sumer đã biết [[Sao Kim|sao Hôm]] và sao Mai chỉ là một và đến cuối thiên niên kỷ đó, theo một văn bản ghi trên đất sét tìm được, họ đã có được danh sách các chòm sao cũng như việc phân biệt giữa [[hành tinh]] với [[ngôi sao|định tinh]].<ref>''Nguyễn Việt Long'', Tr. 26</ref> Vào thời kỳ thành phố Babylone bị người [[Kassite]] xâm chiếm, bộ sách [[chiêm tinh học|chiêm tinh]] [[Enuma Anu Enlil]] đã ra đời với gần 7.000 lời tiên đoán. Thời kỳ [[Cổ Babylone]], thiên văn học đã có những thành tựu quan trọng. Đầu [[thiên niên kỷ 2 TCN]], người Babylone đã nhận biết được 5 hành tinh của [[Hệ Mặt Trời]] là [[Sao Kim]], [[Sao Thuỷ]], [[Sao Hoả]], [[Sao Thổ]] và [[Sao Hải Vương]] cũng như đường đi của chúng. Họ cũng phân biệt 12 chòm sao trên [[hoàng đạo]], nghiên cứu về [[sao chổi]], [[sao băng]], tính được [[nhật thực]], [[nguyệt thực]] và đặt ra [[âm lịch]].<ref name = "b">Almanach, những nền văn minh thế giới, tr.565, 669.</ref>. Tới cuối thiên niên kỷ 2 TCN, các [[ngôi sao|vì sao]] được phân chia vào khoảng 70 chòm sao, trong đó có một số chòm trùng với các chòm sao ngày nay như [[Song Tử]], [[Cự Giải (chòm sao)|Con Cua]], [[Sư Tử (chòm sao)|Sư Tử]], [[Thiên Hạt|Bọ Cạp]]... Trong thời kỳ của vương quốc [[Assyria|Assyrie]], bộ sách [[Mul.Apin]] có niên đại vào khoảng năm [[1100 TCN]] đã liệt kê danh mục các chòm sao, các sao, ngày tháng chúng mọc lên, 18 chòm sao nằm trên đường đi của [[Mặt Trăng]] (tiền thân của các cung hoàng đạo). Ngoài ra nó còn ghi lại lịch Mặt Trời và bằng xác định thời gian ban ngày theo cách đo đội dài bóng cọc tiêu.<ref>''Hope Anthony'', [http://www.astronomy.pomona.edu/archeo/outside/primary.html, A Guide to Ancient Near Eastern Astronomy Primary Sources.]</ref> Dưới triều đại các vị vua Assyrie cuối cùng, [[chiêm tinh học]] và thiên văn học được liệt vào những công việc quan trọng của vương quốc, một mạng lưới các [[đền thờ]] đồng thời là đài quan sát thiên văn hình thành, kết quả quan sát được báo cáo đều đặn cho quốc vương. Từ giữa [[thế kỷ 8 TCN]], nhật thực, nguyệt thực được ghi lại trong danh sách đặc biệt và nhật ký quan sát thiên văn được lập ra. Ngoài thiên thực, những ngày trăng non, trăng tròn, vị trí của [[Mặt Trăng]] so với các vì sao, sự dịch chuyển của các hành tinh, sự xuất hiện của sao chổi, ngày phân, ngày chí... cũng được ghi chép cẩn thận.
 
Sang thời kỳ [[Tân Babylone]], với sự phát triển của [[toán học]], chuyển động của Mặt Trăng và các hành tinh được tính toán với độ chính xác cao hơn. Đóng góp nổi bật của giai đoạn này là sự phát triển khái niệm [[hoàng đạo]]: vòng tròn lớn của [[hoàng đới]] được chia thành 12 phần bằng nhau, mỗi phần tương ứng với một chòm sao và gọi là cung hoàng đạo.<ref>[http://www.astrogeographia.org/articles/BabylonianZodiac Babylonian Zodiac]; Astrogeographia Foundation.</ref> Đó cũng là thang chia độ để xác định vị trí của Mặt Trăng, Mặt Trời, các hành tinh. Cũng vào thời kỳ này, người Lưỡng Hà sử dụng lịch Mặt Trăng và Mặt Trời kết hợp, mỗi tháng có 29 đến 30 ngày và bắt đầu vào buổi tối khi lưỡi liềm của trăng non xuất hiện. Năm bắt đầu từ [[mùa xuân]] và gồm 12 hoặc 13 tháng Mặt Trăng. Các tháng phụ được cộng thêm vào sao cho ngày đầu tiên của năm trùng với kỳ lúa [[đại mạch]] chín, cứ một chu kỳ 19 năm, bảy tháng phụ lại được thêm vào. Người Babylone cũng tìm ra [[chu kỳ Saros]] - chu kỳ 18 năm của [[nguyệt thực]] để có thể dự báo nó.<ref>[http://sunearthday.nasa.gov/2006/locations/babylon.php Ancient eclipse forecasts]; NASA.</ref> Một số [[nhà thiên văn học]] của thời kỳ này được nhắc đến là [[Kidinnu]], [[Naburianus]], [[Sudines]] <ref>[http://www.livius.org/k/kidinnu/kidinnu.htm Kidinnu, the Chaldaeans, and Babylonian astronomy.]; Livius.org</ref>