Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sa Đéc (tỉnh)”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Liên kết ngoài: tỉnh Sa Đéc cũ không thuộc thị xã Sa Đéc |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
[[Hình:Southvietmap.jpg|nhỏ|200px|Bản đồ hành chính [[Việt Nam Cộng hòa]] năm 1967, cho thấy địa giới tỉnh Sa Đéc]]
'''Sa Đéc''' là tỉnh cũ ở [[Nam Bộ Việt Nam]], thành lập tháng 12 năm 1899.
Trước khi [[chúa Nguyễn]] khai phá miền đất phía Nam, Sa Đéc thuộc đất Tầm Phong Long của [[Thủy Chân Lạp]], với tên gọi nguyên gốc là ''Phsar Dek''. Nhiều người cho rằng Sa Đéc theo [[tiếng Khmer]] nghĩa là "chợ sắt". Tuy nhiên Sơn Nam và nhiều nhà nghiên cứu khác không chắc chắn lắm với luận điểm này.
==Thời Chúa Nguyễn và nhà Nguyễn==
Khoảng cuối thập niên 1750, Chúa Nguyễn thành lập năm đạo ở miền [[Tây Nam Bộ]], để bảo vệ cho [[Dinh Long Hồ]] trong đó có Đông Khẩu Đạo là thị xã Sa Đéc và một số huyện lân cận. Trong một thời gian dài, Sa Đéc từng là một trong những khu chợ sung túc nhất ở phía Nam.
Năm 1832, sau khi [[Lê Văn Duyệt]] qua đời, vua [[Minh Mạng]] chia lại miền Nam thành ngũ trấn gồm lục tỉnh. Khi đó Sa Đéc lại thuộc phủ Tân Thành tỉnh An Giang.
==Thời Pháp thuộc==
Sau khi Pháp chiếm nốt 3 tỉnh Miền Tây Nam Kỳ (1867), thì năm sau (1868) địa bàn tỉnh [[An Giang]] thời "Nam Kỳ lục tỉnh" trước đây được chia thành 3 hạt: hạt Châu Đốc (phủ Tuy Biên cũ), hạt Sa Đéc (phủ Tân Thành), và hạt Ba Xuyên. Theo Nghị định của [[Thống Đốc Nam Kỳ]] Bonard ngày 1 tháng 1 năm 1868, hạt Sa Đéc gồm 3 huyện (An Xuyên, Vĩnh An và Phong Phú) và trị sở (gọi là Tòa bố) đặt tại Sa Đéc.
Năm [[1876]] Sa Đéc trở thành một hạt tham biện (arrondissement) thuộc khu vực hành chính (circonscription) Vĩnh Long do thực dân Pháp đặt ra.
Địa hạt Sa Đéc trong giai đoạn 1876-1889 không còn chia cấp huyện nữa mà trực tiếp quản lý từ cấp tổng trở xuống. Lúc ấy Sa Đéc có dân số khoảng 102.421 người gồm 9 tổng: 84 thôn
*An Mỹ với 12 thôn
*An Hội với 6 thôn
*An Trung với 8 thôn
*An Thạnh với 14 thôn
*An Thới với 12 thôn
*An Tịnh với 6 thôn
*Phong Thạnh với 6 thôn
*Phong Mẫn vói 11 thôn.
Theo Nghị định ngày [[20 tháng 12]] năm [[1899]] của [[Toàn quyền Đông Dương]] đổi tất cả các hạt tham biện thành tỉnh thì từ ngày [[1 tháng 1]] năm [[1900]] hạt tham biện Sa Đéc trở thành tỉnh Sa Đéc. Tỉnh Sa Đéc nằm ở hai bên [[sông Tiền Giang]], giáp các tỉnh [[Long Xuyên (tỉnh)|Long Xuyên]], [[Tân An (tỉnh)|Tân An]], [[Vĩnh Long]], [[Cần Thơ (tỉnh)|Cần Thơ]] và [[Mỹ Tho (tỉnh)|Mỹ Tho]]. Tỉnh lỵ là [[thị xã Sa Đéc]]. Dân số tỉnh Sa Đéc theo số liệu thống kê năm 1901 là 182.924 người và năm 1920 là 203.588 người.
| |||