Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hà Tiến”

'''Hà Tiến''' ([[chữ Hán]]: 何進; ?-189) là tướng ngoại thích nhà Đông Hán trong [[lịch sử Trung Quốc]].

Hà Tiến có tên tự là '''Toại Cao''' (遂高), xuất thân là dân thường,. nhàNhà ông làm nghề bán thịt ở Nam Dương – nơi khởi phát của vua [[Hán Quang Vũ Đế|Quang Vũ Đế nhà Đông Hán]].

Thời [[Hán Linh Đế]], em gái cùng cha khác mẹ của ông là Hà thị được tuyển vào cung và được vua sủng ái lập. Năm [[180]], Hà thị được lập làm hoàng hậu, Hà Tiến là ngoại thích được vào cung làm quan, mẹ Hà thái hậu được phong làm Vũ Dương quân.

Năm [[184]], [[Trương Giác]] phát động [[khởi nghĩa Khăn Vàng]]. Hà Tiến được [[Hán Linh Đế]] phong lên chức Đại tướng quân (大將軍), lãnh trách nhiệm dẹp loạn. Nhờ sự tố giác của một đệ tử Khăn Vàng là Đường Chu, ý định khởi sự vào tháng 3 của Trương Giác bị lộ. Hà Tiến sai quân bắt người phụ trách các đệthủ tửhạ của Trương Giác tại [[Lạc Dương]] là [[Mã Nguyên Nghĩa]] mang xé xác. Hoạn quan Phong Tư và Từ Phụng từng có liên hệ với Trương Giác bị lộ, cũng lập tức bị bắt bỏ ngục. Đồng thời, hơn 1000 đệ tử của Trương Giác ở kinh thành bị bắt giam và giết chết<ref name="LDP331">Lê Đông Phương, Vương Tử Kim, sách đã dẫn, tr 331</ref>.

Theo đề nghị của Hà Tiến, Hán Linh Đế phái 3 tướng là Bắc trung lang tướng [[Lư Thực]], Tả trung lang tướng [[Hoàng Phủ Tung]] và Hữu trung lang tướng [[Chu Tuấn]] đi dẹp Trương Giác. Cuối năm đó anh em Trương Giác bị dẹp, Hà Tiến được phong làm Thận hầu (慎侯). Người em trai cùng cha khác mẹ là Hà Miêu cũng được vào triều làm quan.

Năm [[188]], [[Hán Linh Đế]] vốn rất tin yêu các hoạn quan, đã lập ra đội quân Tây Viên giao cho hoạn quan Kiển Thạc lên cầm quyền chỉ huy quân đội. Các sử gia đánh giá quyết định này là sai lầm lớn của Hán Linh Đế vì đã buộc Hà Tiến phải dưới quyền Kiển Thạc khiến cho hai người mâu thuẫn gay gắt thêm, dẫn tới khởi đầu cho loạn lạc trong triều sau này<ref name="LDP337">Lê Đông Phương, Vương Tử Kim, sách đã dẫn, tr 337</ref>.

Đầu năm 189, Hán Linh Đế qua đời. Con Hà hoàng hậu là thái tử Lưu Biện lên nối ngôi, tức là [[Hán Thiếu Đế]]. Hà hậu trở thành Hà thái hậu lâm triều xưng chế, cùng Hà Tiến điều hành triều chính. Hà thái hậu lệnh cho Hà Tiến cùng Thái úy Viên Ngỗi đảm đương công việc Thượng thư 6 bộ. [[Viên Ngỗi]] được phong làm Hậu tướng quân, hợp tác cùng Hà Tiến phụ chính.

Không lâu sau Đổng thái hậu cũng qua đời. Hà Tiến đổi hoàng tử [[Lưu Hiệp]] – em Hán Thiếu Đế, vì mẹ là Vương mỹ nhân bị Hà hậu làm hại nên được Linh Đế giao cho Đổng thái hậu nuôi – từ tước Bột Hải vương thành Trần Lưu vương.

Trong triều chỉ còn lực lượng hoạn quan đang chống lại Hà Tiến. Hà Tiến bàn bạc với các thủ hạ. [[Viên Thiệu]] đề nghị bãi chức các hoạn quan. Hà Tiến phong Viên Thiệu làm Tư Lệ hiệu úy.

:''Ta chỉ là góa phụ trẻ tuổi, làm sao tiện sai khiến các nhân sĩ mũ cao áo rộng?''

Hà Miêu cũng không tán thành việc bỏ hoạn quan. Tiến bí cách thuyết phục Hà thái hậu trừ hoạn quan, bèn nghĩ ra một biện pháp khác. Ông sai người ra nói với tướng [[Đổng Trác]] đang đóng quân ở Hà Đông và thứ sử Tinh châu là [[Đinh Nguyên]] hãy mang quân vào [[Lạc Dương]] “giả làm phản đòi dẹp hoạn quan”, với mục đích là dọa thái hậu phải bằng lòng bãi chức các hoạn quan<ref>Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 39</ref>.

Quả nhiên Hà thái hậu nghe tin Đổng Trác sắp kéo quân vào [[Lạc Dương]], trúng kế sợ hãi, vội ra chiếu cách chức các [[hoạn quan]], bắt về quê dưỡng lão. Người đứng đầu hoạn quan là [[Trương Nhượng]] là có con nuôi lấy em gái Hà thái hậu và được mẹ Hà thái hậu là Vũ Dương quân ưa thích. Do sự cầu cứu của Trương Nhượng, bà Vũ Dương quân đứng ra nói giúp với Hà thái hậu. Mặt khác, các hoạn quan còn mang của cải đến biếu em Hà Tiến là Hà Miêu xin tha mạng. Hà thái hậu bị mẹ thuyết phục, bèn thu hồi lại lệnh bãi chức các thái giám, lại cho vào cung làm việc<ref name="LDP338">Lê Đông Phương, Vương Tử Kim, sách đã dẫn, tr 338</ref>.

[[Đinh Nguyên]] mang quân đến [[Lạc Dương]] trước, mang theo [[Lã Bố]] và [[Trương Dương]]. Hà Tiến điều động bộ tướng của Đinh Nguyên là Trương Dương lên Thượng Đảng<ref>Đông nam [[Sơn Tây, Trung Quốc]]</ref> đi dẹp quân khởi nghĩa tại đây.

Tháng 8 năm 189, Hà Tiến theo ý kiến của [[Viên Thiệu]], vào cung Trường Lạc gặp Hà thái hậu xin ý chỉ đề nghị giết hết các hoạn quan. Trong các hoạn quan có người nghe được chuyện bèn báo với Trương Nhượng. Trương Nhượng cùng Đoàn Khuê vội huy động vài mươi quân lính cầm binh khí phục sẵn, đợi lúc Hà Tiến ra cửa cung bèn đổ ra bắt sống, mang tới dưới lầu Thượng thư rồi kể tội ông là người vong ân bội nghĩa<ref>Họ kể công từng nói giúp cho Hà hậu với Hán Linh Đế mà Hà hậu giữ được ngôi hoàng hậu</ref> và giết chết ông trước điện Gia Đức. Không rõ năm đó Hà Tiến bao nhiêu tuổi.

* [[Viên Thiệu]]

* [[Hán Thiếu Đế]]

* [[Hán Linh Đế]]

* [[Hà thái hậu]]

* [[Đổng thái hậu]]

* [[Trương Nhượng]]

* Lê Đông Phương, Vương Tử Kim ([[2007]]), Kể chuyện Tần Hán, NXB Đà Nẵng

* Lê Đông Phương, ([[2007]]), Kể chuyện Tam Quốc, NXB Đà Nẵng

* Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân ([[2006]]), ''Tướng soái cổ đại Trung Hoa'', tập 1, NXB Thanh niên.

* Vương Xuân Du ([[1996]]), ''Truyện các hoạn quan Trung Quốc'', NXB Văn hóa thông tin

{{reflist}}