Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Léon Foucault”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
nKhông có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 8:
| death_date = [[11 tháng 2]], [[1868]]
| death_place = [[Paris]], Pháp
| residence = [[
| nationality = [[Tập tin:Flag of France.svg|20px|]] [[người Pháp|Pháp]]
| field = [[Vật lý học]]
| work_institution = [[Đài thiên văn Paris]]
Dòng 22:
| footnotes =
}}
'''Jean Bernard Léon Foucault''' (các sách
==Thuở thiếu thời==
Foucault sinh ra tại [[Paris]], là con trai của một người làm nghề xuất bản ở [[Paris]]. Ông chủ yếu học ở nhà, sau đó có theo học y khoa nhưng đã bỏ ngang để theo đuổi niềm đam mê [[vật lý học]] do ông mắc chứng [[sợ máu]].<ref>{{CathEncy|url=http://www.newadvent.org/cathen/06156c.htm|title=Jean-Bertrand-Léon Foucault}}</ref> Lúc đầu, ông hướng sự tập trung vào việc cải thiện quy trình chụp ảnh của [[Louis Daguerre]]. Ông làm trợ lý thí nghiệm của [[Alfred Donné]] trong các bài giảng về [[giải phẫu học]] hiển vi trong vòng ba năm.
Ông cùng [[Hippolyte Fizeau|A. H. L. Fizeau]] thực hiện một chuỗi các khám phá về mật độ [[ánh sáng]] của [[Mặt Trời]] và so sánh nó với mật độ [[cacbon]] trong [[đèn hồ quang điện]] và mật độ [[canxi ôxít]] trong [[đèn hàn ôxi-hiđrô]], về sự giao thoa [[tia hồng ngoại]] và về sự [[phân cực]] màu của ánh sáng.
==Những năm trung niên==
Năm 1850, ông thí nghiệm dùng [[dụng cụ Fizeau–Foucault]] để đo tốc độ ánh sáng; về sau thí nghiệm này được gọi là thí nghiệm Fizeau–Foucault. Việc chứng minh rằng tốc độ ánh sáng trong môi trường nước thấp hơn nhiều so với tốc độ ánh sáng trong môi trường không khí đã chấm dứt [[thuyết hạt ánh sáng]] của [[Isaac Newton]].<ref>{{cite book | title = Understanding Physics | author = David Cassidy, Gerald Holton, James Rutherford | publisher = Birkhäuser | year = 2002 | isbn = 0-387-98756-8 | url = http://books.google.com/books?id=rpQo7f9F1xUC&pg=PA382&dq=Foucault+speed-of-light+wave+theory}}</ref>
Năm 1851, ông cung cấp bằng chứng thực nghiệm cho thấy rằng Trái Đất tự quay quanh trục của mình (xem [[chuyển động hàng ngày]]). Từ mái [[Điện Panthéon]] ở Paris, ông treo một quả cầu và tác động lực ban đầu khiến nó dao động; đầu kim gắn trên quả cầu vẽ vòng tròn trên cát ẩm ở mặt đất phía dưới, để lại những vệt của đường đi khác nhau sau mỗi chu kỳ chuyển động chậm chạp. Quỹ đạo này đã cho thấy rằng Trái Đất quay tròn xung quanh trục của nó. Thí nghiệm "[[Con lắc Foucault]]" gây ấn tượng cho cả giới trí thức và giới bình dân; khắp các thành phố lớn ở châu Âu và châu Mỹ diễn ra các thí nghiệm về con lắc này và thu hút đám đông theo dõi. Năm 1852, ông dùng khái niệm "[[Con quay hồi chuyển]]" để gọi bằng chứng thực nghiệm này. Năm 1855, ông nhận [[Huy chương Copley]] của [[Hội Hoàng gia Luân Đôn]] cho ''các nghiên cứu thực nghiệm hết sức nổi bật'' của mình. Trước đó, vào khoảng đầu năm 1855, ông cũng được đài quan sát hoàng gia ở Paris công nhận là ''physicien'' (nhà vật lý).
Tháng 9 năm 1855, ông phát hiện ra rằng cần nhiều [[lực]] hơn để khiến một đĩa [[đồng]] quay quanh trục nếu mép của đĩa này nằm giữa các cực của một [[nam châm]] (nằm trong từ trường), đồng thời đĩa bị [[dòng điện Foucault]] sinh ra nung nóng.
[[Image:Speed of light (foucault).PNG|thumb|right| Biểu đồ các giá trị tốc độ ánh sáng đo bằng phương pháp gương xoay của Foucault với nguồn sáng là nguồn phát tia laser hiện đại]]
Năm 1857, Foucault phát minh ra kính phân cực mang tên ông.<ref>Léon Foucault (August 17, 1857) [http://books.google.com/books?id=wplDAQAAIAAJ&pg=PA238#v=onepage&q&f=false "Nouveau polariseur en spath d'Island. Expérience de fluorescence"] (New polarizer made of Icelandic spar. Fluorescence experiment.), ''Comptes rendus'', tập 45, tr. 238-241. Bản dịch tiếng Anh: Léon Foucault (1857) [http://books.google.com/books?id=BhFDAQAAIAAJ&pg=PA552#v=onepage&q&f=false "On a new polarizer of Iceland spar. Experiment on fluorescence.,"] ''The London, Edinburgh and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science'', series 4, vol. 14, pages 552 - 555.</ref> Những năm sau đó ông sáng chế ra phương pháp thử nghiệm gương trong kính viễn vọng phản xạ để xác định hình dạng của gương đó.<ref>L. Foucault (1858) [http://books.google.com/books?id=v3MbAAAAMAAJ&pg=PA958#v=onepage&q&f=false "Description des procedes employes pour reconnaitre la configuration des surfaces optiques"] (Description of the methods used to recognize the configuration of optical surfaces), ''Comptes rendus'' … , tập 47, tr. 958-959.</ref><ref>L. Foucault (1859) [http://books.google.com/books?id=m6Y3AQAAIAAJ&pg=PA197#v=onepage&q&f=false "Mémoire sur la construction des télescopes en verre argenté"] (Memoir on the construction of reflecting telescopes), ''Annales de l'Observatoire impériale de Paris'', tập 5, tr. 197-237.</ref> "[[Kiểm định lưỡi dao Foucault]]" này cho phép người ta xác định xem liệu bề mặt một gương cầu là cầu hoàn hảo hay không. Trước khi Foucault công bố phát minh này thì việc kiểm định bề mặt gương phản xạ trong kính viễn vọng vẫn chỉ là "khi được khi không".
Năm 1862, bằng thiết bị gương xoay của [[Charles Wheatstone]], Foucault xác định được tốc độ ánh sáng vào khoảng 298,000 [[Kilômét|km]]/[[Giây|s]], thấp hơn 10,000 km/s so với giá trị đo được trong các thí nghiệm trước đó và chỉ sai lệch 0,6% so với giá trị hiện đại.
==Những năm về sau==
Sau năm đó, Foucault trở thành thành viên của [[Cục Kinh độ]] (''Bureau des Longitudes''). Năm 1864, ông trở thành hội viên [[Hội Hoàng gia Luân Đôn]] và sang năm 1865 thì trở thành thành viên ban cơ khí của hội. Năm 1865, ông cho ra các bài viết về việc sửa đổi máy điều tốc của [[James Watt]]. Cũng trong năm đó (Compt. Rend. lxiii.) ông chỉ ra rằng chỉ cần gắn một tấm phim mỏng bằng [[bạc]] trong suốt bên ngoài kính viễn vọng thì có thể quan sát Mặt Trời mà không làm hại mắt. Lúc gần cuối đời, ông quay về với tôn giáo cũ là Công giáo La Mã.<ref>{{cite book|title=The Life and Science of Léon Foucault: The Man Who Proved the Earth Rotates|year=2003|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521808552|author=William Tobin|accessdate=29 July 2012|page=272}}</ref>
==Qua đời và vinh danh==
[[Image:Foucault jean bernard leon grave montmartre paris 01.jpg|thumb|Mộ phần của Jean Bernard Léon Foucault ở Nghĩa trang Montmartre]]
Foucault qua đời do chứng [[đa xơ cứng]] tiến triển nhanh.<ref>W. Tobin, The Life and Science of Léon Foucault, Cambridge University Press (2003).</ref> vào ngày 11 tháng 2 năm 1868 tại Paris. Ông được chôn cất tại [[Nghĩa trang Montmartre]].
Tiểu hành tinh [[5668 Foucault]] được đặt theo họ của Foucalt.<ref>{{Cite book |last=Schmadel |first=Lutz D. |author2=International Astronomical Union |title=Dictionary of minor planet names |year=2003 |publisher=Springer |location=Berlin, New York |isbn=978-3-540-00238-3 |page=480|url=http://books.google.com/books?id=KWrB1jPCa8AC&pg=PA480|accessdate=9 September 2011}}</ref> Tên ông cũng nằm trong [[danh sách 72 nhân vật được ghi tên trên tháp Eiffel]].
== Tham khảo ==
{{tham khảo}}
{{DEFAULTSORT:Foucault, Léon}}
[[Thể loại:Nhà vật lý Pháp]]
| |||