Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Truyền thuyết”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
986.568 sửa đổi
n Robot: Sửa đổi hướng
chữ "Thiên Chúa giáo" không rõ nghĩa
Dòng 4:
Tại những [[truyền thống văn hóa]] khác nhau về loại hình, khái niệm truyền thuyết có thể được mô tả những hiện tượng không hoàn toàn giống nhau, và liên hệ một cách khác nhau với các thể loại dân gian khác, kể cả [[thần thoại]]<ref name="lainguyenan">Mục từ "Truyền thuyết", trong cuốn ''150 thuật ngữ văn học'', Lại Nguyên Ân biên soạn, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, Từ trang 341 đến 347.</ref>.
 
Trong [[văn hóa châu Âu]], thường người ta chia hai loại: ''legend'' và ''trandition'', tuy cùng mang ngữ nghĩa là lời truyền tụng, lời tục truyền, truyền thuyết. [[Legend]] thiên về phía gắn với các nhân vật của lịch sử linh thiêng như các thánh của [[Thiên ChúaKitô giáo]] hoặc [[Hồi giáo]]. [[Trandition]] gắn với các nhân vật trần thế và không buộc phải có yếu tố thần kỳ. Tuy vậy, sự phân chia này chỉ phù hợp với những truyền thống trong đó [[tôn giáo thống trị]] đã cải biến các hệ thống thần thoại có sớm hơn (chỉ xảy ra tại các nền văn hóa Thiên ChúaKitô giáo và Hồi giáo)<ref name="lainguyenan"/>, và rất khó thực hiện với các truyền thống trong đó tôn giáo mang tính thế giới (như [[Phật giáo]]) vốn không bác bỏ các hệ thống thần thoại có sớm hơn. Bên cạnh đó, sự phân chia này chỉ cũng khó làm đối với những hệ thần thoại [[đa thần]] chưa trải qua biến đổi căn bản nào hoặc những truyền thống trong đó lịch sử linh thiêng không phân lập với thế tục.
 
Trên một vài dấu hiệu khác biệt có thể rất nhỏ, sự phân lập truyền thuyết với các thể loại khác cũng có căn cứ nhất định. Truyền thuyết chung với [[thần thoại]] ở dấu hiệu về niềm tin và sự hiện diện của yếu tố thần kỳ. Truyền thuyết cũng phân biệt với thần thoại có thể ở phương diện sở hữu ngôn bản của bộ lạc hoặc toàn dòng họ. Thần thoại kể về nguồn gốc cõi đời và cõi người thì bất cứ một thành viên nào trong bộ lạc cũng có quyền kể lại; còn những truyền ngôn về các biến cố mở đầu dòng họ thì có thể thuộc sở hữu của các thành viên dòng họ. Bên cạnh đó, ở các nền văn hóa chưa có sự biến động về hệ thống tôn giáo, truyền thuyết có thể phân lập với thần thoại về quy chế, việc có hay không có liên hệ với sự thờ phụng, về nhân vật truyền thuyết v.v. Về tổng thể, so với thần thoại thì truyền thuyết kém linh thiêng hơn<ref name="lainguyenan"/> và thường mô tả những sự kiện xảy ra muộn hơn. Sự lệ thuộc về nguồn gốc (biến sinh) của truyền thuyết với thần thoại có thể được xác định, tuy không phải thần thoại là nguồn cốt truyện duy nhất của truyền thuyết. Truyền thuyết nằm ở ranh giới giữa thần thoại và các ghi chép mô tả lịch sử.
 
== Một số nhóm truyền thuyết ==
Truyền thuyết liên quan đến Thiên ChúaKitô giáo hoặc ít nhiều tái hiện các cốt truyện của thời tiền Thiên ChúaKitô giáo, là một trong những phương tiện tái mã hóa các biểu tượng Thiên ChúaKitô giáo trong các tượng trưng Thiên ChúaKitô giáo<ref name="lainguyenan"/>. Chẳng hạn [[hạnh các thánh]] (hagiographie) thực chất là những văn bản kém thiêng hơn so với lời thiêng, được phép hòa trộn với các môtip phi Thiên ChúaKitô giáo, kể cả việc biến đổi các [[thánh (định hướng)|thánh]] thành một kiểu tương tự như trong điện thờ [[thuyết đa thần|đa thần giáo]]. Hạnh các thánh tương tự như mọi loại truyền thuyết, trong khi hướng tới các thể loại lịch sử, đã đồng thời ứng với ngày kỷ niệm các thánh tính theo lịch. Từ đó cho phép gắn hai chu trình ngày lễ trong năm (gồm chu kỳ Thiên ChúaKitô giáo và chu kỳ đa thần giáo) thành một chu kỳ thời gian nghi lễ.
 
Truyền thuyết Thiên ChúaKitô giáo còn có một nhóm riêng trong đó không chỉ có những nhân vật của [[Cựu Ước|Cựu ước]] mà còn có cả [[thần]] và [[quỷ]]. Nhóm truyền thuyết này đã bổ sung [[tính lịch sử]] cho hệ thần thoại Thiên ChúaKitô giáo bằng những yếu tố thần thoại tiền Thiên Chúa. Các hành động trong loại truyền thuyết này cũng được chuyển vào cái [[thời gian]], mà đối với Thiên ChúaKitô giáo nó thực hiện chức năng thời gian thần thoại (tức thời gian của [[Cựu Ước|Cựu ước]] và [[Sách Phúc Âm|Phúc âm]]), thậm chí xâm nhập cả vào thời gian [[Kinh Thánh|Kinh thánh]] (thời giai lịch sử linh thiêng), và vào cả [[thời gian thần thoại]] đích thực kể về cuộc đấu tranh của những người khổng lồ, lịch sử sáng thế v.v.
 
Bên cạnh các truyền thuyết với hành động diễn ra trong thời gian lịch sử hoặc thời gian tôn giáo, châu Âu còn biết đến loại hình truyền thuyết diễn ra trong thời gian trừu tượng, bất định, tương tự thời gian của [[ngụ ngôn|truyện ngụ ngôn]] hoặc [[truyện cổ tích]]. Đó là kiểu truyền thuyết mô tả quan hệ giữa các thánh với con người. Một số tiết đoạn của thể loại truyền thuyết này có thể được chuyển hóa thành [[truyện cổ tích|cổ tích]].
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Truyền_thuyết”