Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tải nhạc”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 6:
== Tải nhạc xuống phi pháp ==
Tải nhạc xuống phi pháp là hành động tải tác phẩm âm nhạc có bản quyền nhưng không được sự cho phép của bên có lợi ích. Lịch sử tải nhạc xuống phi pháp bắt đầu từ năm 1998 khi phần mềm [[Napster]] - một dịch vụ chia sẻ tập tin MP3 [[mạng ngang hàng|ngang hàng]] - ra đời. Phần mềm do sinh viên [[Shawn Fanning]] ở [[Đại học North West]] ([[Boston]], Mỹ) viết ra, bắt nguồn từ niềm đam mê tìm nhạc rap của người bạn cùng phòng.<ref>[http://www.theguardian.com/theobserver/2000/may/21/features.review27 'Mom, I blew up the music industry'], ''[[The Guardian]]'', 21 tháng 5 năm 2000</ref> Sau khoảng thời gian hoạt động từ tháng 6 năm 1999 đến tháng 7 năm 2011,<ref>[http://www.businessweek.com/2000/00_33/b3694003.htm Napster's High and Low Notes],
Theo [[Liên đoàn Công nghiệp Đĩa hát Quốc tế]] (''International Federation of the Phonographic Industry''), có 40 tỷ bài hát được tải phi pháp trong năm 2008, chiếm 95% tổng lượng tải nhạc xuống.<ref>[http://drownedinsound.com/news/4136081-95-of-music-downloads-in-2008-were-illegal-dis-reacts-and-suggests-two-solutions 95% of music downloads in 2008 were illegal - DiS reacts and suggests two solutions], [[Drowned in Sound]], 16 tháng 1 năm 2009</ref> Một phân tích của Viện Cách tân Chính sách (''Institute for Policy Innovation'') ở Mỹ kết luận rằng việc tải nhạc xuống bất hợp pháp trên toàn cầu đã gây tổn thấy kinh tế là 12,5 tỉ USD/năm, riêng ở Mỹ làm mất 71.060 việc làm.<ref name="RIAA" /> Tuy vậy, theo công ty cung cấp thông tin [[NPD Group]] thì hoạt động chia sẻ tập tin nhạc phi pháp đã giảm mạnh trong năm 2012. So với đỉnh điểm 33 triệu người từ 13 tuổi dùng dịch vụ mạng ngang hàng vào năm 2005 thì đến năm 2012 chỉ còn 21 triệu người. Lượng tải nhạc bất hợp pháp qua các dịch vụ [[mạng ngang hàng]] giảm 26% so với năm 2011.<ref>[https://www.npd.com/wps/portal/npd/us/news/press-releases/the-npd-group-music-file-sharing-declined-significantly-in-2012/ The NPD Group: Music File Sharing Declined Significantly in 2012], NPD Group, 26 tháng 2 năm 2012</ref>
Dòng 13:
Theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường [[Công ty Nielsen|Nielsen]], nhạc tải xuống chiếm 55,9% doanh số bán nhạc (gồm cả album hoàn chỉnh và tuyển tập bài hát tương đương album) ở [[Mỹ]] trong năm 2012.<ref>{{cite web |title = Download Me Maybe: U.S. Music Market Up By 3.1%, Fuelled By 1.3B Digital Track Sales In 2012, Says Nielsen |first = Ingrid |last = Lunden |url = http://techcrunch.com/2013/01/04/download-me-maybe-u-s-music-market-up-by-3-1-fuelled-by-1-3b-digital-track-sales/ |work = [[TechCrunch]] |date = January 4, 2013 |accessdate = January 21, 2013 |archiveurl = http://www.webcitation.org/6Dq2p29wi |archivedate = January 21, 2013 |deadurl = no }}</ref> Luật pháp nước này quy định rằng việc sao chép hay phân phối bản ghi âm nhạc mà không có sự cho phép của người chủ sở hữu là hành động phạm pháp và người thực hiện có thể phải chịu trách nhiệm dân sự hay hình sự. Chế tài dân sự có thể là phạt tiền hàng nghìn đô la, trong khi chế tài hình sự có thể lên đến năm năm tù giam và bị phạt tối đa 250.000 đô la.<ref name="RIAAlaw">[http://www.riaa.com/physicalpiracy.php?content_selector=piracy_online_the_law The Law], [[Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ]]</ref>
[[Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ]] (RIAA) giám sát khoảng 85% lượng nhạc ghi âm hợp pháp được sản xuất và bán ra tại nước này. Tổ chức này bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và các quyền của nghệ sĩ và hãng đĩa được ghi nhận trong bản [[Tu chỉnh lần thứ nhất Hiến pháp Hoa Kỳ]].<ref name="RIAA">{{cite web|title=For Students Doing Reports|url=http://www.riaa.com/faq.php|publisher=[[Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ]]|accessdate=30 April 2012}}</ref> Tháng 9 năm 2003, tổ chức này kiện hơn 260 cá nhân vì họ sử dụng phần mềm trao đổi nhạc qua mạng Internet.<ref>[http://www.foxnews.com/story/2003/09/09/12-year-old-sued-for-music-downloading/ 12-Year-Old Sued for Music Downloading], [[Fox News]], 9 tháng 9 năm 2003</ref> Tính đến tháng 12 năm 2003, tổ chức này đã khởi kiện 382 vụ và dàn xếp 220 vụ với số tiền bình quân mỗi vụ dàn xếp là gần 3.000 đô la.<ref>[http://news.cnet.com/2100-1027-5113188.html RIAA lawsuits yield mixed results], [[CNET]], 4 tháng 12 năm 2003</ref> Sau năm năm của chiến dịch kiện tụng trên quy mô lớn, tức năm 2008, tổng cộng RIAA đã kiện khoảng 35.000 cá nhân<ref>[http://www.huffingtonpost.com/huff-wires/20081219/music-downloading-lawsuits/ Music industry drops effort to sue song swappers], ''[[The Huffington Post]]'', 19 tháng 12 năm 2008</ref> chọn ngẫu nhiên trong số hàng triệu [[người Mỹ]] sử dụng các phần mềm chia sẻ tập tin ngang hàng.<ref>[https://www.eff.org/wp/riaa-v-people-five-years-later RIAA v. The People: Five Years Later], [[Quỹ Electronic Frontier]], 30 tháng 9 năm 2008</ref>
=== Tại Anh Quốc ===
Theo kết quả của một cuộc khảo sát cho British Music Rights vào năm 2008, 62% số người trả lời rằng họ có tải nhạc xuống bằng phần mềm chia sẻ ngang hàng, 63% biết mình tải nhạc "bất hợp pháp".<ref>[http://www.theregister.co.uk/2008/06/16/bmr_music_survey/ 80% want legal P2P - survey], ''[[The Register]]'', 16 tháng 6 năm 2008</ref> Trong sáu tháng đầu năm 2012, có 43 triệu [[album]] và [[đĩa đơn]] đã bị tải xuống phi pháp tại [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland]], trong đó ba điểm nóng theo thứ tự giảm dần là [[Manchester]], [[Nottingham]] và [[Southampton]].<ref>[http://news.sky.com/story/985162/uks-music-piracy-download-hotspots-revealed UK's Music Piracy Download Hotspots Revealed], [[Sky News]], 17 tháng 9 năm 2012</ref>
=== Tại Hàn Quốc ===
Dòng 28:
Năm 2005, tải nhạc xuống là một trong những dịch vụ hút khách nhất trên Internet tại [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]], chiếm khoảng 20% lưu lượng các [[bộ máy tìm kiếm]] như [[Baidu|Baidu.com]].<ref>[http://english.people.com.cn/200509/24/eng20050924_210629.html China to crack down on illegal music download], CRI News, 24 tháng 9 năm 2005</ref> Theo báo cáo năm 2012 của Liên đoàn Công nghiệp Đĩa hát Quốc tế thì 70% doanh thu bán nhạc ở Trung Quốc là từ nhạc số,<ref name="cnnjapan" /> tuy nhiên vào năm 2008 thì 99% nhạc trực tuyến ở Trung Quốc là nhạc vi phạm bản quyền.<ref>[http://www.ifpi.org/content/section_news/20080407.html Baidu faces potential multi-billion dollar liability for breaching music copyrights ], Liên đoàn Công nghiệp Đĩa hát Quốc tế, 7 tháng 4 năm 2008</ref> Mỹ chỉ trích dịch vụ tìm nhạc MP3 của Baidu là "cái chợ khét tiếng" do khả năng cung cấp "liên kết sâu" (''deep linking'') dẫn đường người dùng tìm nhạc chứa trên trang web của bên thứ ba.<ref name="punish">[http://www.reuters.com/article/2011/04/25/us-baidu-idUSTRE73O1G420110425 China to punish Baidu for illegal music downloads], [[Reuters]], 25 tháng 4 năm 2011</ref> Trong năm 2011 công ty này đã bị Bộ Văn hóa Trung Quốc xử phạt. Tháng 7 cùng năm, Baidu tuyên bố sẽ phân phối nhạc của One-Stop China - liên doanh giữa ba nhãn đĩa quốc tế là [[Universal Music]], [[Warner Music]] và [[Sony Music]] - và trả tiền.<ref name="punish" />
Năm 2012, tại [[Hồng Kông]] cũng ra mắt trang web đầu tiên cho phép tải nhạc xuống hợp pháp. Theo công ty nghiên cứu thị trường TNS thì ngành âm nhạc Hồng Kông bị tổn thất 1 tỉ đô la trong vòng 30 tháng (tính đến tháng 8 năm 2012) do nhạc bị tải xuống phi pháp.<ref>[http://www.scmp.com/article/481051/hks-first-legal-music-download-site HK's first legal music download site], ''Bưu điện Hoa Nam buổi sáng'', 7 tháng 8 năm 2012</ref>
=== Tại Việt Nam ===
Hiện tượng vi phạm bản quyền nhạc số rất phổ biến tại [[Việt Nam]]; album của nghệ sĩ vừa vừa phát hành hôm trước thì hôm sau đã xuất hiện nhiều trên Internet.<ref name="vanghe">[http://vnca.cand.com.vn/News/PrintView.aspx?ID=58310 Vi phạm bản quyền nhạc số: Chuyện chưa có hồi kết], Báo ''Công An Nhân Dân'', 19 tháng 8 năm 2013</ref> Luật sư Giles Cooper từ công ty luật [[Duane Morris]] Việt Nam cho biết 99% lượng tải nhạc tại nước này là vi phạm bản quyền.<ref>[http://laodong.com.vn/am-nhac/99-luong-tai-nhac-tai-viet-nam-vi-pham-ban-quyen/115440.bld 99% lượng tải nhạc tại Việt Nam vi phạm bản quyền], Báo ''Lao Động'' điện tử, 13 tháng 5 năm 2013</ref> Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Việt Nam [đơn vị đại diện cho tất cả các hãng băng đĩa trong cả nước] cho hay sản lượng băng đĩa đã giảm hơn 80% trong vòng năm năm [tính đến 2013].<ref name="vanghe" />
Theo thống kê của Hiệp hội Ghi âm Việt Nam (2012), nước này có khoảng 150 website kinh doanh nhạc trực tuyến.<ref name="pcworld" /> 90% thị phần nằm trong tay năm website nhạc số lớn nhất. Trong đó, trang Zing.vn chiếm ưu thế với 65% thị phần (2013).<ref name="vtv" /> Khác với các website nước ngoài thu tiền nhờ bán lượt nghe và lượt tải nhạc thì website nhạc của Việt Nam thu lợi dựa vào số lượt xem và tiền quảng cáo.<ref>[http://tuoitre.vn/Van-hoa-Giai-tri/561741/website-nhac-noi-song-tam-gui.html Website nhạc nội sống “tầm gửi”], ''Tuổi Trẻ'' Online, 3 tháng 8 năm 2013</ref>
Một số nghệ sĩ Việt Nam từng viện đến sự can thiệp của pháp luật hoặc dư luận về việc các trang web nhạc vi phạm bản quyền sản phẩm của họ. Tháng 6 năm 2011, ca sĩ Thái Thùy Linh ủy quyền Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam đòi tám trang web bồi thường cho cô vì hành vi tải album ''Bộ đội'' lên mạng, thu hút hàng trăm nghìn lượt nghe, vượt rất xa số album bán được của cô.<ref>[http://www.tienphong.vn/van-nghe/554896/Thai-Thuy-Linh-quyet-tam-kien-cac-trang-web-tpp.html Thái Thùy Linh quyết tâm kiện các trang web], ''Tiền Phong'' Online, 13 tháng 10 năm 2011</ref> Tháng 8 năm 2012, ca sĩ [[Lệ Quyên (ca sĩ)|Lệ Quyên]] thông qua công ty luật gửi văn bản yêu cầu chín trang web nhạc trực tuyến ở Việt Nam phải trả cho cô 8 tỉ đồng thù lao vì dùng trái phép các bài hát trong hai album ''Khúc tình xưa 2'' và ''Tình khúc yêu thương'' của cô.<ref>[http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120920/ca-si-le-quyen-doi-8-ti-dong-thu-lao.aspx Ca sĩ Lệ Quyên đòi 8 tỉ đồng thù lao], Thanh Niên Online, 21 tháng 9 năm 2012</ref> Tháng 7 năm 2013, nhạc sĩ [[Huy Tuấn (nhạc sĩ)|Huy Tuấn]] soạn thư tỏ rõ sự bức xúc khi album ''Mười tám+'' chưa phát hành của [[Văn Mai Hương]] do anh sản xuất đã bị phát tán trên Internet chỉ sau một ngày được họp báo công bố. Anh cho biết ê-kíp "đang làm việc với luật sư để chuẩn bị các tài liệu pháp lý để tiến hành những công việc liên quan đến vấn đề ''Mười tám
Đầu tháng 10 năm 2012, hai công ty là [[Coca-Cola]] Việt Nam và [[Samsung]] Việt Nam xác nhận đã rút quảng cáo khỏi trang web Zing.vn. Coca-Cola nhận được thông báo của [[Liên minh Sở hữu Trí tuệ Quốc tế]] (''International Intellectual Property Alliance'' - IIPA) cáo buộc trang web này vi phạm bản quyền.<ref>[http://nld.com.vn/mai-vang/cocacola-va-sam-sung-xac-nhan-rut-quang-cao-khoi-zingvn-20121004035413433.htm Coca-Cola và Sam Sung xác nhận rút quảng cáo khỏi Zing.vn], Báo ''Người Lao Động'' điện tử, 4 tháng 10 năm 2012</ref> Vào thời gian đó, Zing.vn được [[AP]] mô tả là đã dùng tính năng tải xuống miễn phí để trở thành trang web tải nhạc được truy cập nhiều thứ hai Việt Nam. Nhạc sĩ [[Quốc Trung]] cho rằng "Zing đang phá hủy ngành nhạc". Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ ủng hộ động thái của Coca-Cola và Samsung.<ref>[http://bigstory.ap.org/article/vietnam-us-relies-pirate-site-network In Vietnam, US relies on pirate site to network], AP, 29 tháng 10 năm 2012</ref>
==== Thỏa thuận thu phí ====
Tháng 8 năm 2012, sau khi Thông tư liên tịch số 07 giữa [[Bộ Thông tin và Truyền thông]] và [[Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Việt Nam)|Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch]] có hiệu lực, năm website âm nhạc lớn gồm mp3.zing.vn, nhaccuatui.com, nhac.vui.vn, mp3.socbay.com và nghenhac.info đã ký thỏa thuận với Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Việt Nam và công ty MV Corp về việc thu phí 1.000 đồng/bài nhạc tải xuống từ trang của họ<ref name="pcworld">[http://www.pcworld.com.vn/ArticlePrint.aspx?ArticleId=1233802 Bản quyền nhạc số: Đi đâu, về đâu?], ''PC World Việt Nam'', 30 tháng 10 năm 2012</ref> để trả phí bản quyền cho các hãng băng đĩa và ca sĩ thông qua Công ty Cổ phần Tập đoàn MV (MVCorp).<ref name="vtv">[http://vtv.vn/Am-nhac/Nhieu-rao-can-trong-thu-phi-tai-nhac/79056.vtv Nhiều rào cản trong thu phí tải nhạc], Báo điện tử của Đài Truyền hình Việt Nam, 28 tháng 8 năm 2013</ref> Tuy nhiên, MVCorp đã rút lui vào khoảng tháng 3 năm 2013<ref name="vtv" /> và thực tế là doanh thu của Trung tâm Bảo vệ bản quyền tác giả âm nhạc Việt Nam không có dấu hiệu tăng sau một năm thực hiện việc thu phí tải nhạc xuống.<ref name="vanghe" />
== Chú thích ==
| |||