Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chế độ quân chủ”

{{1000 bài cơ bản}}'''Chế độ quân chủ''' hoặc '''quân chủ chế''' hay còn gọi là '''Chế độ quân quyền''', là một thể chế hình thức chính quyền mà trong đó người đứng đầu nhà nước là nhà [[vua]] hoặc [[nữ hoàng]].

Thể chế xưa kia trong thời [[chế độ '''quân chủ|quân chủ]]''' phần đông là chế độ [[quân chủ chuyên chế]]. Theo đó, mọi quyền lực, mọi chi phối các hoạt động trong xã hội gần như tuyệt đối tập trung trong tay nhà vua hay nữ hoàng lãnh đạo, được kế thừa theo nguyên tắc cha truyền con nối. [[Quân chủ chuyên chế|Chế độ quân chủ tuyệt đối]] thường dùng hình thức [[phong kiến]] (hình thức phân phong đất đai) để truyền nối và chiếm hữu đất đai. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp ngoại lệ, như [[nghiêu|vua Nghiêu]], [[thuấn|vua Thuấn]], ... những trường hợp [[thiện nhượng]].

Phong kiến phản ánh hình thức truyền nối và chiếm hữu đất đai của chế độ quân chủ thời xưa, trong thời [[quân chủ chuyên chế]] (Trung Quốc cổ đại, [[Ai Cập cổ đại]], [[Babylon]], Ba Tư...), trong đó có thể chia ra 2 hình thức là ''quân chủ trung ương tập quyền'' và ''quân chủ phân quyền cát cứ'' (với lãnh chúa, chư hầu...).<ref name="dtd">[http://daitudien.net/luat-hoc/luat-hoc-ve-che-do-quan-chu.html Chế độ quân chủ]</ref> Trong nhiều trường hợp, những thời kỳ [[chế độ '''quân chủ|quân chủ]]''' trước kia cũng được gọi là thời kỳ phong kiến.

Chế độ Quân chủ Cộng hoà xuất hiện ở [[Athena]] thế kỷ 5 - 6 TCN (thời kỳ [[Dân chủ Athena]]), trong đó cơ quan quyền lực nhà nước đều được bầu ra và hoạt động theo nhiệm kỳ.<ref name="dtd">[http://daitudien.net/luat-hoc/luat-hoc-ve-che-do-quan-chu.html Chế độ quân chủ]</ref> [[Nội chiến Anh|Cách mạng tư sản Anh]] năm 1642 cũng đem đến nhiều thay đổi. Trong thời hiện tại, thể chế về chế độ quân chủ phổ thông thời nay là chế độ [[quân chủ lập hiến]], cho nên phong kiến chỉ phản ánh một giai đoạn, một thời kỳ hay là một hình thái của chế độ quân chủ.<ref>[http://www.doko.vn/tai-lieu/thuoc-dia-hay-thuoc-dia-nua-phong-kien-6075 Thuộc địa hay phong kiến]</ref>

Thể chế về chế độ quân chủ phổ biến thời nay là chế độ [[quân chủ lập hiến]].<ref name="qcdn">[http://tailieu.vn/xem-tai-lieu/tieu-luan-tim-hieu-ve-hinh-thuc-chinh-the-quan-chu-dai-nghi-tren-the-gioi.154416.html Tìm hiểu về hình thức chính thể quân chủ đại nghị trên thế giới]</ref> Theo đó, mọi quyền lực, mọi chi phối các hoạt động trong xã hội không còn tập trung trong tay vua hay nữ hoàng. Vua hay nữ hoàng chỉ là người lãnh đạo tinh thần mà thôi. Còn mọi quyền lực, mọi chi phối các hoạt động trong xã hội do [[nghị viện]], [[thủ tướng]] do người dân bầu ra lãnh đạo.<ref name="qcdn">[http://tailieu.vn/xem-tai-lieu/tieu-luan-tim-hieu-ve-hinh-thuc-chinh-the-quan-chu-dai-nghi-tren-the-gioi.154416.html Tìm hiểu về hình thức chính thể quân chủ đại nghị trên thế giới]</ref>

Hiện nay, trên thế giới có 44 quốc gia còn tồn tại hình thức nhà nước quân chủ với 25 vị vua và nữ hoàng, trong đó [[Danh sách vua và nữ hoàng Anh|nữ hoàng]] [[Anh]] đồng thời là nữ hoàng của 15 quốc gia quân chủ độc lập khác. Có thể chia ra 2 hình thức là Quân chủ hạn chế và Quân chủ tuyệt đối (Quân chủ tập trung).

Tại các công quốc như [[Luxembourg]], [[Monaco]], [[Andorra]], [[Liechtenstein]], người đứng đầu là Đại công tước hay là Hoàng thân, Vương công. Tại [[Mã Lai|Mã Lai Á]] và [[Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất]] còn tồn tại hình thức các tiểu vương.

{{Bản mẫu:Các nền quân chủ}}