Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng”

'''Kiến trúc thượng tầng''' hay '''Thượng tầng kiến trúc''' là một [[khái niệm]] trong [[chủ nghĩa duy vật lịch sử]] của [[Karl Marx|Marx]] và [[Friedrich Engels|Ph.Ăng-ghen]] đưa ra dùng để mô tả toàn bộ hệ thống kết cấu các [[hình thái ý thức xã hội]] cùng với các [[thiết chế]] chính trị-xã hội tương ứng, được hình thành trên một [[cơ sở hạ tầng]] nhất định. Theo đó, kiến trúc thượng tầng là toàn bộ những quan điểm [[chính trị]], [[pháp quyền]], [[triết học]], [[đạo đức]], [[tôn giáo]], [[nghệ thuật]], v.v. cùng với những [[thiết chế xã hội]] tương ứng như [[nhà nước]], [[đảng phái]], [[giáo hội]], các đoàn thể xã hội, v.v.

Mỗi yếu tố của kiến trúc thượng tầng có đặc điểm riêng, có quy luật vận động phát triển riêng, nhưng chúng liên hệ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau và đều hình thành trên cơ sở hạ tầng.

Mỗi yếu tố khác nhau có quan hệ khác nhau đối với cơ sở hạ tầng. Có những yếu tố như chính trị, pháp luật có quan hệ trực tiếp với cơ sở hạ tầng, còn những yếu tố như triết học, tôn giáo, nghệ thuật chỉ quan hệ gián tiếp với nó.

Cơ sở hạ tầng quyết định nội dung và tính chất của kiến trúc thượng tầng, nội dung và tính chất của kiến trúc thượng tầng là sự phản ánh đối với cơ sở hạ tầng. Tương ứng với một cơ sở hạ tầng sẽ sản sinh ra một kiến trúc thượng tầng phù hợp, có tác dụng bảo vệ cơ sở hạ tầng đó.

Vai trò quyết định của cơ sở hạ tầng đối với kiến trúc thượng tầng trước hết thể hiện ở chỗ:

Tính chất của kiến trúc thượng tầng là do tính chất của cơ sở hạ tầng quyết định. Trong xã hội có giai cấp, giai cấp nào thống trị về kinh tế thì cũng chiếm địa vị thống trị về mặt chính trị và đời sống tinh thần của xã hội.

Các mâu thuẫn trong kinh tế, xét đến cùng, quyết định các mâu thuẫn trong lĩnh vực chính trị tư tưởng; cuộc đấu tranh giai cấp về chính trị tư tưởng là biểu hiện những đối kháng trong đời sống kinh tế. Tất cả các yếu tố của kiến trúc thượng tầng như nhà nước, pháp quyền, triết học, tôn giáo, v.v. đều trực tiếp hay gián tiếp phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng, do cơ sở hạ tầng quyết định.

[[Thể_loạiThể loại:Triết học]]

[[en:Base_and_superstructureBase and superstructure]]