Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngụy (nước)”

'''Ngụy''' ({{zh-cp|c=魏|p=Wèi}}) là một quốc gia trong thời kỳ [[Chiến Quốc]] tại [[Trung Quốc]]. Nhà nước này tồn tại từ năm 403 TCN khi Ngụy Tư được [[Chu Uy Liệt Vương]] phong tước hầu (tức [[Ngụy Văn hầu]]) cho tới năm 225 TCN khi Ngụy bị tướng nước Tần là [[Vương Bí]] tiêu diệt, tổng cộng 179 năm.

Nước này tiếp giáp về phía tây với nước [[Tần (nước)|Tần]], về phía đông với nước [[Tề (nước)|Tề]], về phía tây nam là nước [[Hàn (nước)|Hàn]], về phía nam là nước [[Sở (nước)|Sở]] và về phía bắc là nước [[Triệu (nước)|Triệu]].

Lãnh thổ của nước Ngụy bao gồm các khu vực ngày nay là bắc [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]], nam [[Sơn Tây (Trung Quốc)|Sơn Tây]] và phần lớn các tỉnh [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]], [[Thiểm Tây]].

Nhà nước này đạt tới đỉnh cao của sự phát triển trong thời kỳ trị vì của 2 vị quân chủ đầu tiên là [[Ngụy Văn hầu|Văn hầu]] Ngụy Tư và [[Ngụy Vũ hầu|Vũ hầu]] Ngụy Kích.

[[Ngụy Huệ Thành vương|Huệ Thành vương]] Ngụy Oanh, vị quân chủ thứ ba, tập trung vào việc phát triển kinh tế, bao gồm cả các dự án thủy lợi tại khu vực sông [[Hoàng Hà]]. Đây là vị vua Ngụy xưng vương đầu tiên, tuy nhiên, sự suy yếu của nhà nước này cũng đã bắt đầu từ thời Huệ Thành vương. Vị vua này cho rằng nước Tần ở phía tây là một nước yếu không có khả năng đe dọa sự ổn định của Ngụy và đất đai của họ chỉ là vùng đất hoang vu, vì thế ông tập trung vào việc xâm chiếm các vùng đất màu mỡ ở phía đông nhưng sự bành trướng của Ngụy về phía đông đã bị cản trở vài lần trong một loạt các trận chiến, bao gồm cả [[trận Mã Lăng]] diễn ra năm [[341 TCN]].

1 - [[Tất Vạn]] ( vốn tên là Cơ Vạn - hậu duệ [[Tất Công Cao]] - được [[Tấn Hiến công|Tấn Hiến Công]] thưởng cho ấp Ngụy, chính là nước [[Ngụy thời Xuân Thu]] đã bị nước [[Tấn]] diệt trước đó ít lâu - từ đó đổi làm họ Ngụy )