Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phan Huy Ích”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Nal-Bot (thảo luận | đóng góp)
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 3:
 
==Thân thế và học vấn==
Ông tên thật là '''Phan Công Huệ''', sinh ngày 12 tháng Chạp năm [[Canh Ngọ]] (tức [[9 tháng 1]] năm [[1751]]) ở làng [[Thu Hoạch]], huyện [[Thiên Lộc]], [[đức Quang|phủ Đức Quang]], [[xứ Nghệ|trấn Nghệ An]], (nay thuộc xã Thạch Châu, huyện [[Lộc Hà]], tỉnh [[Hà Tĩnh]])<ref>Danh tướng Việt Nam - Tập 3 / Nguyễn Khắc Thuần.-H.: Giáo dục, 2005.</ref>. Do kiêng húy của Tuyên phi [[Đặng Thị Huệ]], về sau ông đổi tên là '''Huy Ích'''.
 
Ông là con trai đầu của [[Tiến sĩ]] [[Phan Huy Cẩn|Phan Huy Cận]] (hay Cẩn, về sau đổi thành Phan Huy Áng). Thuở nhỏ, ông sống và học tập tại làng Thu Hoạch, đến năm 20 tuổi, năm [[1771]], ông thi đỗ [[Giải nguyên]] tại trường thi [[Xứ Nghệ|Nghệ An]]. Trước đó, năm 1753, cha ông là Phan Huy Cận cũng đỗ Giải nguyên tại trường [[thi Hương]] này.
 
Sau khi đỗ Giải nguyên, ông được triều đình thu dụng và bổ nhiệm một chức quan nhỏ tại [[sơn Nam (địa danh cũ Việt Nam)|trấn Sơn Nam]]. Ông trở thành học trò của [[Ngô Thì Sĩ]], được thầy mến tài và gả con gái cho.
 
Năm [[1775]], ông cùng người anh vợ là [[Ngô Thì Nhậm]] dự [[thi Hội]] và cùng đỗ [[Tiến sĩ]]. Khoa này có 18 tiến sĩ, và Phan Huy Ích đỗ Hội nguyên Tiến sĩ, đứng đầu số đó. Trước đó, vào năm 1754, cha ông cũng từng đỗ Hội nguyên Tiến sĩ như thế.
 
==Quan nghiệp với nhà Lê==
Dòng 17:
 
==Công thần triều Tây Sơn==
[[Tháng năm|Tháng 5]] năm [[1788]], [[Nguyễn Huệ]] ra Bắc, xuống chiếu cầu hiền. Phan Huy Ích cùng [[Ngô Thì Nhậm]], Đoàn Nguyên Tuấn, Nguyễn Thế Lịch (có tên khác là Nguyễn Gia Phan [http://www.google.com.vn/url?sa=t&source=web&cd=1&ved=0CBcQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.yhoccotruyen.htmedsoft.com%2Fdanhy%2Fhtmdocs%2FNguyenGiaPhan.htm&ei=nzyvTIOeOMircfO93cQN&usg=AFQjCNEOShfVwVIDp6kOYyIpw7gw8JWCgA]) ra hợp tác với Tây Sơn. Phan Huy Ích được phong làm Tả thị lang Bộ Hộ.
 
Sau cuộc hành quân phá [[nhà Thanh|quân Thanh]], mùa xuân năm Kỷ Dậu, [[1789]], của Quang Trung, ông phụ trách công việc ngoại giao. Cuối tháng 2 năm [[1790]], Phan Huy Ích cùng với đại tư mã [[Ngô Văn Sở]] được cử trong phái đoàn do [[Phạm Công Trị]] đóng giả vua Quang Trung dẫn đầu sang Trung Quốc mừng vua [[Càn Long]] 80 tuổi.
 
Năm [[1792]], về nước, được thăng Thị trung ngự sử ở tòa Nội các rồi Thượng thư bộ Lễ. Cũng trong năm này, vua Quang Trung mất. Ông cố gắng giúp đỡ vua trẻ [[Nguyễn Quang Toản|Quang Toản]], nhưng không ngăn nổi đà suy vi của Tây Sơn.