Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cận ngành”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Tham khảo: clean up |
nKhông có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
{{dablink|Về tên gọi của một bậc trong phân loại học, xem bài [[Cận ngành (phân loại)]].}}
Trong [[phát sinh loài học]], một nhóm phân loại các sinh vật được gọi là '''cận ngành''' (paraphyly, từ [[tiếng Hy Lạp]] '' παρά'' = gần, cận và ''φυλή'' = chủng, loài) nếu như nhóm đó chứa tổ tiên chung gần nhất và một số các hậu duệ của nó, nhưng không phải tất cả các hậu duệ.
[[Tập tin:Paraphyletic.png|nhỏ|330px|[[Động vật bò sát|Bò sát]] là một nhóm cận ngành. Nhóm này có thể làm cho trở thành đơn ngành bằng cách gộp cả [[Chim|lớp Chim]] (Aves).]]
Dòng 7:
Đôi khi thuật ngữ ''holophyly'' (toàn ngành) được sử dụng. Về mặt kỹ thuật thì hai thuật ngữ đơn ngành và toàn ngành là không tương đương: ban đầu một nhóm ''đơn ngành'' đơn giản chỉ là nhóm bao gồm cả tổ tiên chung gần nhất của các thành viên (tiếng Hy Lạp ''μόνος'' = một, đơn) và vì thế nó có thể là đơn ngành hay cận ngành theo nghĩa hiện nay; trong khi một nhóm ''toàn ngành'' lại bao gồm tất cả các hậu duệ từ tổ tiên chung gần nhất (tiếng Hy Lạp ''ὅλος'' = toàn bộ, tổng thể), vì thế nó giống như đơn ngành trong nghĩa hiện nay. Tuy nhiên, trong thực tế thì thuật ngữ đơn ngành ban đầu đã đánh mất nghĩa nguyên thủy của nó và đã thay thế cho toàn ngành mà hiện nay gần như không còn được sử dụng nữa.
Về mặt kỹ thuật, trong nghĩa nguyên thủy của từ thì một nhóm cận ngành là một nhóm đơn ngành mà từ đó một hay vài nhánh bị loại ra để tạo thành một nhóm khác tách biệt (giống như trong ví dụ mô hình về bò sát và chim, được thể hiện trong hình bên). Một nhóm cận ngành có thể được định vị hoặc là bằng cách mở rộng nó để bổ sung thêm các nhánh bị bỏ sót, hoặc là bằng cách chia nó ra thành các thành phần đơn ngành nhỏ hơn.
Các định nghĩa về các khái niệm [[đơn ngành]], cận ngành, [[đa ngành]] đã được phát triển trong các tranh luận diễn ra vào thập niên 1960 và 1970 kèm theo sự ra đời của [[miêu tả theo nhánh học]] (một nhánh là thuật ngữ dành cho nhóm đơn ngành). Trước thời kỳ này thì khác biệt giữa nhóm đơn ngành và đa ngành chỉ dựa trên sự đưa vào hay sự loại bỏ tổ tiên chung gần nhất. Tuy nhiên, nó đã cho thấy là việc đưa các tổ tiên vào các phân loại dẫn tới các mâu thuẫn lôgic không thể tránh khỏi và trong một số trường phái phân loại học thì các mô hình phát sinh loài chỉ được miêu tả trong các giới hạn của các kiểu mẫu lồng ghép về các mối quan hệ [[nhóm chị em (sinh học)|nhóm chị em]] giữa các đại diện ''đã biết'' của đơn vị phân loại mà không nói gì tới các quan hệ tổ tiên-hậu duệ.
| |||