Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận thành Gia Định, 1859”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 16:
|casualties2= không rõ.
|}}
[[Tháng hai|Tháng 2]] năm [[1859]], với ý đồ muốn chiếm cứ thành [[Gia Định]] ([[Việt Nam|Đại Nam]]), liên minh [[Đế chế thứ hai|Pháp]] và [[Tây Ban Nha]] đã đưa quân vào để đánh chiếm và phá hủy nhiều công trình quân sự của Vương triều [[nhà Nguyễn]], trong đó có [[Thành Gia Định (1836-1859)|thành Gia Định]]. Trận đánh này được bắt đầu vào rạng sáng ngày [[17 tháng 2]] năm [[1859]] và kết thúc khoảng 10 [[giờ]] trưa cùng ngày.
 
== Nguyên nhân ==
Với mong muốn đánh chiếm nhanh [[Đà Nẵng]], rồi sẽ "giáng cho [[Huế]] một đòn quyết định", để có thể làm chủ nước Đại Nam; nhưng ý đồ của Liên quân [[Đế chế thứ hai|Pháp]] và [[Tây Ban Nha]] đã không thể thực hiện được, vì vấp phải sự kháng cự của quân và dân nước ấy.
 
Bị cầm chân ở Đà Nẵng, tướng Charles Rigault de Genouilly (gọi tắt là De Genouilly)<ref>Charles Rigault de Genouilly sinh ngày [[12 tháng 4]] năm [[1807]] ở Rochefort, được phong hàm Đại úy hải quân năm [[1834]], Đại tá năm [[1848]], Chuẩn Đô đốc năm [[1854]], Phó Đô đốc năm [[1858]] (theo ''Hỏi đáp lịch sử, tập 4'', tr. 13).</ref> buộc phải thay đổi kế hoạch, là rút đi hai phần ba số quân (tức 2.000 người)<ref>Sách ''Gia Định xưa'' (tr. 96) ghi là 2.176 quân.</ref> và 8 trong số 14 chiến thuyền ở mặt trận này để vào đánh chiếm [[Gia Định]].
 
Mặc dù được giáo sĩ Pellerin khuyên nên đem quân ra chiếm [[Bắc Kỳ]], vì ở đó có giáo sĩ và giáo dân [[Thiên Chúa giáo]], và những người tôn phù [[nhà Lê sơ|nhà Lê]] nổi lên góp sức, nhưng sau khi cân nhắc, tướng De Genouilly không tán thành <ref>Xem thêm phần phân tích vì sao tướng De Genouilly không tấn công ra Bắc của Phạm Văn Sơn, ''Việt sử tân biên'', quyển V, tập thượng, Sài Gòn, tr. 76-79.</ref>. Theo thư ngày [[29 tháng 1]] năm [[1859]] của viên tướng này gửi Bộ trưởng Hải quân Pháp ở [[Paris]], thì ''"[[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]] nằm trên một con sông mà chiến thuyền của chúng ta dễ vào, và hễ quân lên bộ thì đánh thành ngay, không phải lưng cõng, vai mang, băng đồng mệt nhọc. [[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]] lại là một vựa thóc. Nhân dân và binh lính ở [[kinh thành Huế]] sống một phần nhờ gạo Sài Gòn. Đến tháng Ba thì thuyền chở thóc gạo, sẽ kéo buồm từ Sài Gòn ra Huế. Chúng tôi quyết chận thóc gạo đó lại..."''<ref>Trích nguyên văn tiếng Pháp: ''"...C'est parce que je crois fermement au succès de l'expédition sur Saigon que je vais me porter sur cette ville. Saigon est un fleuve accessible à nos corvettes de guerre et à nos transports. Les troupes, en débarquant, seraient sur le point d'attaque; elles n'auraient donc ni marches à fournir ni vivres à porter. Cette opération est tout à fait dans la mesure de leur force physique. Je ne sais si Saigon sera mal ou bien défendu, tant les rapports des missionnaires au suiet de cette place sont confus et contradictoires. J'ai à bon droit d'ailleurs perdu toute confiance dans leurs dires. Mais, quoi qu'il en soit, Saigon est l'entrepôt des riz qui nourrissent en partie Hue et l'armée annamite et qui doivent remonter vers le Nord; au mois de mars nous arrêterons ces riz. Le coup porté à Saigon prouvera, d'ailleurs, au Gouvernment annamite que, tout en gardant Tourane, nous soomes capables d'une opération extérieure, l'humiliera dans son orgueil vis-à-vis des Rois de Siam et du Cambodge, ses voisins, qui le détestent et qui ne seraient pas fâchés de trouver l'occasion de reprendre ce qui leur a été pris."''</ref>
Dòng 31:
Từ nhận định trên, ngày [[2 tháng 2]] năm [[1859]], tướng De Genouilly đem số tàu và số quân đã kể trên, tiến vào Nam.
 
Ngày [[10 tháng 2]], đại bác Pháp bắn vào [[Vũng Tàu]].
 
Ngày [[11 tháng 2]], đoàn tàu chiến Pháp vào sông [[Cần Giờ]]. Sau đó, quân Pháp vừa đi vừa tháo gỡ những chướng ngại vật trên sông và triệt phá 12 đồn trại của quân Việt ở hai bên bờ, nên mãi tới chiều 15 tháng 2, quân Pháp mới đến được ụ Hữu Bình<ref>Ụ Hữu Bình vốn là một đồn nhỏ nằm bên hữu ngạn [[sông Sài Gòn]] đắp từ thời chúa [[Gia Long|Nguyễn Ánh]] ([[1789]]) và gọi là đồn Thảo Câu. Sau lại gọi là đồn Giao Khẩu. Năm [[Minh Mạng|Minh Mệnh]] thứ 15 ([[1834]]) đổi tên là pháo đài Hữu Bình. Năm [[Thiệu Trị]] thứ 7 ([[1847]]), cho tu bổ, đắp thêm núi đất và lập riêng xưởng pháo (theo ''Đại Nam nhất thống chí'', tập 31: "tỉnh Gia Định", mục: "Cửa quan và tấn sở"). Theo Nguyễn Đình Đầu, đồn còn có tên là đồn Vàm Cỏ, khi quân Pháp chiếm gọi là Fort du Sud (người Việt dịch là Đồn Nam). Đồn này nằm ở cuối kho Thương cảng, góc [[sông Sài Gòn]] với cầu Tân Thuận ngày nay. Đối diện với đồn Vàm Cỏ là đồn Giác Ngư (hay Dốc Ngư, tục gọi là đồn Cá Trê) đắp năm [[1789]], sau đổi là Tả Định, quân Pháp gọi là Fort du Nord (người Việt dịch là Đồn Nam). Đồn này nằm bên Thủ Thiêm trên bờ tả ngạn sông Sài Gòn (''Địa chí văn hóa TP. HCM'', tập 1, tr. 172).</ref>. Tức thì, cuộc đấu pháo đã diễn ra dữ dội suốt đêm. Quân Việt dùng thuyền nhỏ chở đầy thuốc súng và rơm khô, định dùng kế hoả công nhưng bị quân Pháp biết, sai người lén đốt trước.
 
Sáng sớm hôm sau, tức ngày [[16 tháng 2]], bảy tàu chiến Pháp dàn trận rồi ra sức bắn phá cho đến khi quân Việt phải bỏ chạy và quân Pháp xông lên chiếm được pháo đài. Và ngày hôm sau nữa ([[17 tháng 2]]), các tàu chiến Pháp đã có mặt trước thành Gia Định.
 
=== Tấn công thành Gia Định ===