Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sông Lena”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
n clean up |
||
Dòng 10:
| Lưu vực = 2.500.000 km² (965.250 dặm²)
}}
'''Sông Lena''' ([[tiếng Nga]]: Лена) là một con sông ở miền đông [[Xibia|Siberi]]. Nó là con sông dài thứ 10 trên thế giới, đứng thứ 7 khi tính theo diện tích [[lưu vực]] và là con sông dài nhất thế giới hoàn toàn chảy trong vùng [[băng giá vĩnh cửu]]. Nói chung, nó chảy trong lãnh thổ [[Cộng hòa Sakha]] (Yakutia), một phần các chi lưu của nó chảy trên lãnh thổ các tỉnh [[Irkutsk (tỉnh)|Irkutsk]] và [[Chita (tỉnh)|Chita]] và [[Buryatia|Cộng hòa Buryatia]]. Tổng chiều dài của sông Lena là khoảng 4.400 km (2.800 dặm). Lưu vực sông Lena ước đạt 2.500.000 km². [[Vàng]] sa khoáng được tìm thấy trong cát của các sông [[sông Vitim|Vitim]] và [[Olyokma]], còn ngà voi ma mút đã được tìm thấy ở khu vực đồng bằng châu thổ.
== Đặc điểm ==
Bắt nguồn từ một đầm lầy ở độ cao khoảng 1.640 [[mét|m]] tại khu vực [[dãy núi Baikal]], miền nam [[cao nguyên Trung Sibir|cao nguyên Trung Siberi]], khoảng 20 [[kilômét|km]] về phía tây [[hồ Baikal]], sông Lena chảy theo hướng đông bắc, tiếp nhận nước của [[sông Kirenga]] và [[sông Vitim]]. Phần thượng nguồn sông Lena (tới cửa sông Vitim), nghĩa là khoảng 1/3 chiều dài của nó, nằm trong khu vực miền núi ven hồ Baikal.
Phần trung lưu của nó là đoạn nằm giữa hai cửa sông Vitim và [[sông Aldan|Aldan]], dài 1.415 km. Tiếp nhận nước từ sông Vitim, Lena chuyển thành một con sông lớn nhiều nước. Độ sâu đạt tới 10–12 m, lòng sông được mở rộng ra và trong đó xuất hiện nhiều hòn đảo. Các thung lũng triền sông mở rộng tới 20–30 km nhưng không cân đối. Bờ tả ngạn thoai thoải hơn còn bờ hữu ngạn là rìa phía bắc của sơn nguyên Patomskoye thì dốc và cao hơn. Ở cả hai bờ là những cánh rừng cây lá kim dày dặc, chỉ đôi khi bị thay thế bằng đồng cỏ. Từ [[olyokma|sông Olyokma]] tới sông Aldan thì sông Lena không có thêm một chi lưu quan trọng nào. Trên khoảng cách 500 km, sông Lena chảy trong thung lũng sâu và hẹp, bị cắt trong núi đá vôi. Phía dưới làng Pokrovsk diễn ra sự mở rộng đột ngột của thung lũng sông Lena. Dòng chảy chậm lại đáng kể, không ở đâu vượt quá 1,3 m/s, với phần lớn chỉ đạt 0,5-0,7 m/s. Chỉ có các bãi bồi có chiều rộng 5–7 km, đôi chỗ tới 15 km, còn toàn bộ thung lũng có chiều rộng trên 20 km. Từ [[Yakutsk]] nó chảy trong khu vực đồng bằng, sau khi tiếp nhận thêm nước từ sông Olyokma và chảy về phía bắc cho đến khi nhận thêm nước từ chi lưu hữu ngạn là sông Aldan.
Dòng 21:
Ở hạ lưu, lưu vực sông Lena rất hẹp: từ phía đông là các nhánh núi của dãy Verkhoyansk - đường chia nước của sông Lena và sông Yana, còn từ phía tây là vùng đất cao nhỏ bé của cao nguyên Trung Siberi, phân chia lưu vực sông Lena với sông Olenek. Phía dưới làng Bulun, lòng sông bị ép lại bởi các dãy núi Kharaulakh từ phía đông và Chekanov từ phía tây.
[[Dãy núi Verkhoyansk]] uốn nó theo hướng tây bắc; và sau khi tiếp nhận thêm nước từ chi lưu tả ngạn quan trọng nhất là [[sông Viljui]] thì nó chảy gần như là theo hướng bắc tới [[biển Laptev]], một bộ phận của [[Bắc Băng Dương]], đổ vào phía tây nam của [[quần đảo NovoSiberi]].
[[Tập tin:Lena River Delta - Landsat 2000.jpg|nhỏ|250px|phải|Vùng đồng bằng châu thổ sông Lena, chụp từ Landsat năm 2000]]
Dòng 34:
== Linh tinh ==
Người ta cho rằng [[Vladimir Ilyich Lenin|Vladimir Ilyich Ulyanov]] lấy bí danh của mình (''Lenin'') từ tên sông Lena. Một giả thuyết cho rằng điều này xảy ra sau các sự kiện dẫn tới [[thảm sát mỏ vàng Lena]] đối với những người lao động, được quân đội Đế quốc Nga tiến hành vào tháng 4 năm [[1912]], mặc dù bí danh này có trước khi diễn ra vụ việc đó. Một giả thuyết khác cho rằng việc chọn bí danh này là do hiềm khích cá nhân giữa ông với [[Georgii Valentinovich Plekhanov|G. V. Plekhanov]], người tự gọi mình là ''Volgin'' theo tên gọi của [[sông Volga]]. Sông Lena là mạnh hơn và chảy theo hướng ngược lại với sông Volga. Điều này dường như là sự lựa chọn của Ulyanov, tuy nhiên, khi ông sử dụng tên gọi Lenin thì vẫn chưa có mâu thuẫn với Plekhanov.
== Tham khảo ==
| |||