Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chiến tranh Ba Mươi Năm”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Nguyên nhân trực tiếp của cuộc nổi loạn: clean up, replaced: [[Transylvania → [[Transilvania |
n →Từ trận Sablat đến trận Stadtlohn: clean up, replaced: Transylvania → Transilvania (5) |
||
Dòng 77:
==== Từ trận Sablat đến trận Stadtlohn ====
Cuộc nổi loạn lúc đầu phát triển theo chiều hướng có lợi cho những người Bohemia. Họ có được sự ủng hộ của vùng [[Oberösterreich|Thượng Áo]], nơi giai cấp quý tộc chủ yếu là những người Luther hoặc Calvin. Vùng [[Niederösterreich|Hạ Áo]] cũng nổi dậy không lâu sau đó và năm [[1619]], bá tước [[Thurn]] dẫn một đội quân tiến sát [[Viên]]. Ở phía đông, tuyển hầu
Dù sao, bất chấp trận Sablat, đội quân của bá tước Thurn vẫn là một mối đe dọa nguy hiểm với Hoàng đế La Mã Thần thánh, còn Mansfeld gom góp tàn quân và rút về phía bắc Bohemia. Các vùng Thượng và Hạ Áo đã chính thức ký một thỏa ước liên minh với những người Bohemia vào đầu tháng 8-[[1619]]. Ngày 17-8-1619, Ferdinand chính thức không còn là vua xứ Bohemia nữa và những người Bohemia đã chọn tuyển hầu Pfalz Friedrich V thay cho ông ta. Ở [[Hungary]], dù những người Bohemia đã rút lại đề nghị về việc trao ngôi vua cho tuyển hầu
[[Tập tin:Tilly.jpg|nhỏ|[[Johan Tzerclaes, công tước xứ Tilly]], tư lệnh quân đội của xứ Bayern và Đế quốc La Mã Thần thánh]]
Dòng 86:
Thất bại còn dẫn đến việc giải tán Liên đoàn đoàn kết Phúc âm và Frederick V mất toàn bộ các lãnh địa của ông. Xứ Pfalz bị chia nhỏ cho các quý tộc Công giáo. Tước hiệu tuyển hầu xứ Pfalz được chuyển lại cho một người họ hàng xa của Friedrich V theo Công giáo, công tước [[Maximilian của Bayern]]. Friedrich mất hết đất đai và phải lưu vong ở nước ngoài nhưng vẫn không ngừng vận động cho lý tưởng của ông ở Hà Lan, Đan Mạch và Thụy Điển.
Sau khi cuộc nổi loạn thất bại, việc tịch thu của cải và đàn áp những người Bohemia theo đạo Tin lành diễn ra khắp nơi, hòng bảo đảm rằng xứ Bohemia sẽ trở về hẳn với Công giáo sau hơn hai thế kỷ tồn tại của những tôn giáo khác biệt. Tây Ban Nha, vì muốn làm chủ vùng chiến lược ngay cạnh mạn sườn của Hà Lan để chuẩn bị cho việc tiếp tục cuộc [[chiến tranh tám mươi năm|chiến tranh 80 năm]], chiếm giữ những lãnh địa của Friedrich, vùng Pfalz lưu vực sông Rhine. Giai đoạn thứ nhất của cuộc chiến ở miền đông nước Đức kết thúc vào ngày [[31 tháng 12]] năm [[1621]], khi hoàng thân xứ
Một số sử gia xem giai đoạn 1621-1625 là một phần riêng biệt của cuộc chiến tranh 30 năm, được gọi là “giai đoạn Pfalz”. Sau thất bại toàn diện của quân đội Tin lành tại [[Bila Hora]] và cuộc tháo chạy của hoàng thân xứ
Tàn quân Tin lành, do Mansfeld và [[Christian nhà Brunswick]] chỉ huy, rút sang [[Hà Lan]]. Dù sự có mặt của đội quân đó đã giúp giải vây cho [[Bergen op Zoom]] khỏi lực lượng Công giáo, phía Hà Lan không thể chu cấp nổi cho một đội quân lớn như vậy nên họ chuyển sang khu vực East Friesland gần đó. Mansfeld ở lại Hà Lan, còn Christian dẫn quân rong ruổi để giúp những đội quân Tin lành khác trong [[Vòng cung Hạ Sachsen]] và lôi kéo sự chú ý của Tilly. Nhận được tin Mansfeld không thể hỗ trợ, quân đội của Christian quyết định rút hẳn vào sâu trong biên giới Hà Lan. Ngày 6-8-1623, quân đội của Tilly đuổi kịp họ khi chỉ còn cách biên giới Hà Lan 10 dặm. [[Trận Stadtlohn]] đã nổ ra. Trong trận này Tilly đánh bại hoàn toàn những người Tin lành, tiêu diệt bốn phần năm quân số vào khoảng 15 nghìn quân của đối thủ. Sau thất bại nặng nề đó, Friedrich V, đang lưu vong ở [[Den Haag|The Hague]], trước sức ép ngày càng lớn từ phía nhạc phụ [[James I của Anh]], phải chấm dứt mọi can dự tới cuộc chiến, đành ngưng các kế hoạch quân sự của ông. Cuộc nổi dậy của người Tin lành đến đây hoàn toàn thất bại.
|