Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Khoai lang”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n thêm ảnh
Dòng 1:
{{Taxobox
| image = IpomoeaHoa batataskhoai lang tím giống Nhật.jpg
| image_width = 250px
| image_caption = KhoaiHoa và lá khoai lang nởtím hoa<br[[Nhật />Bản|Nhật]] tạiđược trồng ở huyện [[HemingwayBình Tân, NamVĩnh Long|Bình CarolinaTân]].
| regnum = [[Thực vật|Plantae]]
| unranked_divisio = [[Thực vật có hoa|Angiospermae]]
Dòng 22:
 
== Nguồn gốc và phân bổ ==
[[Tập tin:Sweetpotato5162.jpg|nhỏ|trái250px|Cánhphải|Một cánh đồng trồng khoai lang.]]
 
Khoai lang có nguồn gốc từ khu vực nhiệt đới [[châu Mỹ]], nó được con người trồng cách đây trên 5.000 năm [http://www.cipotato.org/market/PgmRprts/pr99-00/39historic.pdf] [http://www.cgiar.org/impact/research/sweetpotato.html]. Nó được phổ biến rất sớm trong khu vực này, bao gồm cả khu vực [[Vùng Caribe|Caribe]]. Nó cũng đã được biết tới trước khi có sự thám hiểm của người phương tây tới [[Polynesia]]. Nó được đưa tới đây như thế nào là chủ đề của các cuộc tranh luận dữ dội, có sự tham gia của các chứng cứ từ [[khảo cổ học]], [[ngôn ngữ học]] và [[di truyền học]].
Dòng 28:
Ngày nay, khoai lang được trồng rộng khắp trong các khu vực nhiệt đới và ôn đới ấm với lượng nước đủ để hỗ trợ sự phát triển của nó.
 
Theo số liệu thống kê của [[Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc|FAO]] năm [[2004]], thì sản lượng toàn thế giới là 127 triệu tấn [http://faostat.fao.org/faostat/servlet/XteServlet3?Areas=%3E862&Items=122&Elements=51&Years=2004&Format=Table&Xaxis=Years&Yaxis=Countries&Aggregate=&Calculate=&Domain=SUA&ItemTypes=Production.Crops.Primary&language=EN], trong đó phần lớn tại [[Trung Quốc]] với sản lượng khoảng 105 triệu tấn và diện tích trồng là 49.000&nbsp;km². Khoảng một nửa sản lượng của Trung Quốc được dùng làm thức ăn cho gia súc và gia cầm [http://www.cgiar.org/impact/research/sweetpotato.html].
 
Sản lượng trên đầu người là lớn nhất tại các quốc gia mà khoai lang là mặt hàng lương thực chính trong khẩu phần ăn, đứng đầu là [[quần đảo Solomon]] với 160&nbsp;kg/người/năm và [[Burundi]] với 130&nbsp;kg.
Dòng 39:
 
== Trồng ==
[[Tập tin:Ipomoea batatasL ja01.jpg|nhỏ|250px|Cácphải|Một vài củ khoai lang.]]
 
Khoai lang không chịu được [[sương muối|sương giá]]. Nó phát triển tốt nhất ở [[nhiệt độ]] trung bình khoảng 24&nbsp;°C (75&nbsp;°F). Phụ thuộc vào giống cây trồng và các điều kiện khác, các rễ củ sẽ phát triển đầy đủ trong vòng từ 2 đến 9 tháng. Với sự chăm sóc cẩn thận, các giống ngắn ngày có thể trồng như cây một năm để cho thu hoạch vào mùa hè tại các khu vực có khí hậu ôn đới, như miền bắc Hoa Kỳ. Khoai lang ít khi ra hoa nếu khoảng thời gian ban ngày vượt quá 11 giờ. Chúng được nhân giống chủ yếu bằng các đoạn thân (dây khoai lang) hay rễ hoặc bằng các rễ bất định mọc ra từ các rễ củ trong khi lưu giữ bảo quản. Các hạt hầu như chỉ dành cho mục đích gây giống mà thôi.
Dòng 55:
{{Bài chính|Danh sách các bệnh dịch hại khoai lang}}
== Sử dụng ==
[[Tập tin:5aday sweet potato.jpg|nhỏ|250px|phải|Khoai lang]]
Củ khoai lang thường được luộc, rán hay nướng. Chúng cũng có thể được chế biến thành [[tinh bột]] và có thể thay thế một phần cho [[bột mì]]. Trong công nghiệp, người ta dùng khoai lang làm nguyên liệu sản xuất [[tinh bột]] và [[cồn]] công nghiệp.
=== Ẩm thực ===
Dòng 93:
Trong 3 năm (2008-2010), Trung tâm Nghiên cứu giống cây trồng tỉnh Gia Lai đã thực hiện phục tráng giống khoai lang này, tạo tiền đề cho sản xuất hàng hóa<ref name="KLLC"/>.
===Khoai lang tím [[Nhật Bản|Nhật]] ở [[Bình Tân, Vĩnh Long|Bình Tân]]===
[[Hình:Đồng khoai lang tím.jpg|nhỏ|250px|phải|Một trong những cánh đồng rộng lớn trồng khoai lang tím Nhật ở huyện Bình Tân]]
Khoai lang tím [[Nhật Bản]] hiện mộtđược trongtrồng sốnhiều giống phổhuyện biến[[Bình đượcTân, nôngVĩnh dân [[Long|Bình Tân]] ([[Vĩnh Long]]) trồng mang giá trị hơn cả, chiếm 70% tổng diện tích trồng khoai của huyện bởicho năng suất cao và thị trườnggiá tiêutrị thụ ổn định. Hiện nay, vùng trồng khoai lang trọng điểm của Bình Tân là các xã Thành Đông, Thành Trung, Thành Lợi và Tânkinh Thànhtế… <ref>Xem chi tiết: "Khoai lang Bình Tân", cập nhật 28/11/2013 [http://vietnam.vnanet.vn/vnp/vi-vn/13/250/250/52281/default.aspx].</ref>.
 
== Tham khảo và liên kết ngoài ==